Kecha, 24 noyabr kuni yurtimizda mehmon bo‘lib turgan Tatariston Respublikasi ulamolaridan iborat delegatsiyasi Samarqand viloyatiga tashrif buyurdilar. Martabali mehmonlarga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Ibrohim Inomov hamrohlik qilmoqda. Samarqandga tashrif juma kuniga to‘g‘ri kelgani munosabati bilan, mehmonlar dastlab Imom Buxoriy jome masjidida juma namozi ado etdilar va ibodat so‘ngida ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlar mustahkam bo‘lishi, boshlanayotgan ishlar o‘zining ijobiy natijalarini ko‘rsatishini so‘rab duolar qildilar.
Majmua bo‘ylab qilingan ziyorat asnosida Samarqand viloyati bosh imom-xatibi Zayniddin Eshonqulov hadis ilmining sultoni Imom Buxoriy hazratlarining hayoti va ijodi, ul zot qoldirgan boy ilmiy meros, shuningdek, bugungi kunda ushbu zotga nisbatan ko‘rsatilayotgan davlat darajasidagi e’tibor haqida ma’lumot berib o‘tdi. Zayniddin Eshonqulov so‘zida davom etib, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev ushbu majmuaga alohida e’tibor berayotganlari va yaqinda ziyoratgoh yanada obod bo‘lish arafasida ekanini alohida qayd etib o‘tdi.
Imom Buxoriy hazratlarining qabri ziyorat etilgach, Tatariston delegatsiyasi va samarqandlik ulamolar, imom-xatiblar ishtirokida Tatariston va O‘zbekiston o‘rtasida ziyorat turizmini rivojlantirishga bag‘ishlangan uchrashuv bo‘lib o‘tdi.
Uchrashuvda tomonlar ziyorat turizmini yo‘lga qo‘yish, bu boradagi mavjud imkoniyatlardan to‘laqonli foydalanish, qardoshlar, dindoshlar o‘rtasida mustahkam aloqa o‘rnatish bo‘yicha fikr almashib, maslahatlashib oldilar.
Mehmonlar Tataristonda yashaydigan musulmonlar O‘zbekistonga kelish, ulamolar yurtini, ular qoldirgan boy merosni o‘z ko‘zlari bilan ko‘rish niyatida ekanlarini, dunyo e’tirof etgan olimlar, xususan Imom Buxoriy hazratlarining qabrini ziyorat qilishga orzumandliklarini ta’kidladilar.
Tataristonliklarning ushbu tashrifi ikki davlat o‘rtasida yo‘lga qo‘yilayotgan ziyorat turizmining debochasi ekani, kelgusida ko‘plab ziyoratchilar O‘zbekistonga kelish taraddudida ekanliklari ma’lum qilindi.
Ushbu xayrli ish bugungi murakkab zamonda millatlar orasida nifoq solishga har tomondan urinishlar bo‘y cho‘zgan paytda tashkil etilayotgani musulmonlar birdamligini mustahkamlashi, turli fitnalar oldiga to‘siq bo‘lishini tomonlar yakdillik bilan e’tirof etdilar.
Uchrashuv so‘ngida Tataristonda O‘zbekistonga kelish istagidagilar har doim ko‘p bo‘lgani, biroq aloqalar yaxshi yo‘lga qo‘yilmagani bois ko‘pchilik allomalar yurtini ziyorat qilish imkoniyatini topolmaganlari, endilikda yo‘llar ochilishi tataristonliklar tomonidan xursandchilik bilan qarshi olingani ta’kidlandi. O‘z navbatida yurtdoshlarimizni Tatariston delegatsiyasi o‘z davlatlarini ziyorat qilishga taklif etdilar.
Mehmonlar Xo‘ja Donyor ziyoratgohi va Registon ansamblini ham ziyorat qildilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasining
Samarqand viloyati vakilligi axborot xizmati
Cavol: Men har yili qurbonlik qilar edim, bu yil ham qurbonlik qilishni niyat qilgan edim. Ammo bu yil muborak haj ibodatini ado qilish nasib qilib haj qilish uchun ketayapman. Shu holatda qurbonligimni qanday ado qilaman?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taolo safaringizni O‘zi oson qilsin. Qurbonlik vojib bo‘lishi uchun kishi muqim bo‘lishi kerak, safarda yurgan musofirlarga qurbonlik qilish vojib bo‘lmaydi.
Musofir kishi qurbonlik qilinadigan kunlar o‘tib ketishidan avval muqim bo‘lib qolsa, bu holatda unga qurbonlik qilish vojib bo‘ladi.
Zimmasiga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan boy kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olib qurbonlik qilinadigan kunlar kelishidan avval safarga chiqib ketsa, uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘ladi. Ammo boyligi nisobga yetmagan va shu sababli unga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olish bilan qurbonlik qilishni nazr qilgan hisoblanadi va bunday kishi qurbonlik qilinadigan kunlari safarga chiqsa ham uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘lmaydi. Nomidan qurbonligini so‘yish uchun biror kishini vakil qilib tayinlaydi (Fatavoi Hindiya).
Demak, agar sizni nisob miqdorida molingiz bo‘lib sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan bo‘lsa va hox qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz ham yoki sotib olmagan bo‘lsangiz ham bu kunlarda safarda bo‘lganingiz sabab sizdan qurbonlik soqit bo‘ladi.
Agar sizni nisobga yetgan molingiz bo‘lmasa va sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan bo‘lsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y ham sotib olmagan bo‘lsangiz sizga qurbonlik vojib emas. Lekin qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz nomingizdan qurbonligingizni so‘yish uchun biror kishini vakil qilasiz.
Bu o‘rinda yana bir jihatga e’tibor qaratishingiz lozim. Agar haj safarida muqimlik holatini topsangiz ya’ni Makkada unga borganingizdan boshlab Minoga chiqadigan kuningizgacha yoki Minodan qaytganingizdan keyin 15 kun tursangiz qurbonlik vojib bo‘ladi. Uni o‘sha yerda yoki vakil orqali o‘z uyingizda so‘ydirishingiz vojib bo‘ladi.
Yana shuni ta’kidlaymizki, mazkur qurbonlik va hajdagi jonliq so‘yish masalalari boshqa-boshqa masalalardir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.