Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam tavallud topgan rabi’ul avval muborak oy hisoblanadi. Joriy yilgi milodiy hisob bo‘yicha ushbu g‘animat damlar 2017 yilning 20 noyabridan 19 dekabrigacha davom etadi.
Mo‘min-musulmonlarimiz ushbu oyda Nabiy alayhissalomni yod etib, ul zotning hayot yo‘llari bayon etilgan kitoblarni mutolaa qilishadi, sunnat amallarini ko‘proq bajarishga harakat qilishadi va salotu salomlar aytiladi. Bu amallar bilan ul zoti sharifga bo‘lgan muhabbatimiz yanada ziyoda bo‘ladi, inshoalloh.
“Mavlid” so‘zi lug‘atda “tug‘ilish”, “tug‘ilish oni” kabi ma’nolarni anglatadi. Iste’molda esa, Muhammad alayhissalomning tavallud kunlari, oylari hamda shu munosabat bilan qilinadigan yig‘in va unda o‘qiladigan salovot, duoyu zikrlarga aytiladi.
Mavlid tadbirlarini o‘tkazish an’analari 6-7 asrlarga kelib, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga hurmat ko‘rsatish, xotirlab turish maqsadida joriy qilingan. Ibn Hajar Asqaloniy, Jaloliddin Suyutiy, Shayx Shahobiddin Qastaloniy kabi mashhur olimlar mavlid kunini nishonlash, ushbu kunda Rasuli Akram haqlarida qasidalar o‘qish, durudu salavotlar aytish durustligiga fatvo berganlar.
Shu o‘rinda aytish kerakki, O‘rta asrlarda islom olamida tasavvuf katta o‘rin tutganligi sababli mavlid marosimlariga tasavvuf namoyondalari bosh bo‘lishgani manbalarda qayd qilingan.
Diyorimiz mo‘min-musulmonlari orasida ham qadimdan mavlid oyini nishonlash odat tusiga kirgan. Shu munosabat bilan robi’ul avval oyi kelgach, yurtimizda O‘zbekiston musulmonlari idorasi boshchiligida quyidagi mavlid tadbirlari o‘tkaziladi:
Birinchi, respublikamizdagi barcha jome masjidlarda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning siyratlari, yuksak axloq-odoblari va oliy fazilatlari haqida mav’izalar qilinadi. Masalan, diyorimiz masjidlarida 2017 yilning 24 noyabr kuni “Mavlidi Nabiy muborak” juma tezisi asosida ma’ruza qilinishi rejalashtirilgan. Shu munosabat bilan jome masjidlarda Imom Ja’far Barzanjiy rahmatullohi alayh tomonidan Nabiy alayhissalom tug‘ilishlari, hayot yo‘llari, ahloqlari to‘g‘risida bitilgan, xalq orasida mashhur bo‘lgan “Mavlidi sharif” kitobi o‘qiladi.
Ikkinchi, mo‘min-musulmonlarning talab va istaklariga asosan xonadonlarda o‘tkaziladigan mavlid tadbirlarida imom-xatiblar ham ishtirok etib, Hazrati Payg‘ambarimiz alayhissalomning go‘zal sifatlari bayon etilib, mavlidi sharif o‘qiladi.
Uchinchi, mavlid tadbirlarida masjidlar tomonidan va homiylarni jalb etgan holda kam ta’minlangan oilalar, yolg‘iz qariyalar va mehribonlik uylariga mehr-muruvvat hamda xayriya ishlari amalga oshiriladi.
To‘rtinchi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi diniy ta’lim muassasalarida Mavlid oyi munosabati bilan “Rasululloh sollallohu alayhi va sallam siyratlari – ibrat maktabi” nomli davra suhbati, “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning ummatlarimiz” mavzusida “Siyrat” fani bo‘yicha musobaqalar o‘tkazilishi rejalashtirilgan.
Beshinchi, ulamolar, diniy soha xodimlari hamda imom-xatiblar davriy nashrlar, internet tarmoqlari va tele, radio dasturlarda Muhammad sollallohu alayhi va sallamning axloq-odoblari, siyrat va shamoillari, tutgan yo‘llarining bag‘rikengligi, hech kimga zulmni ravo ko‘rmasliklari, mehr-oqibat, ezgulik kabi fazilatlar manbai ekanlarini targ‘ibu tashviq qilishadi. Shuningdek, turli tanlov va musobaqalar o‘tkaziladi.
O‘z navbatida biz ham barchani diniy idora tomonidan tashkil etilayotgan mana shunday xayrli ishlarning xayrixohi va ishtirokchisi bo‘lib, haqiqiy ummat bo‘lish baxtiga muyassar bo‘lishga da’vat etamiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Munosabat
Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!
Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.
Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.
Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.
Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.
Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.
Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.
E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.
Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.
Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.
Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.
Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.
Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.
Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.
O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.
Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.
Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy