Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Chin ummat bo‘lishga oshiqaylik

23.11.2017   8560   3 min.
Chin ummat bo‘lishga oshiqaylik

Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam tavallud topgan rabi’ul avval muborak oy hisoblanadi. Joriy yilgi milodiy hisob bo‘yicha ushbu g‘animat damlar 2017 yilning 20 noyabridan 19 dekabrigacha davom etadi.


Mo‘min-musulmonlarimiz ushbu oyda Nabiy alayhissalomni yod etib, ul zotning hayot yo‘llari bayon etilgan kitoblarni mutolaa qilishadi, sunnat amallarini ko‘proq bajarishga harakat qilishadi va salotu salomlar aytiladi. Bu amallar bilan ul zoti sharifga bo‘lgan muhabbatimiz yanada ziyoda bo‘ladi, inshoalloh.
“Mavlid” so‘zi lug‘atda “tug‘ilish”, “tug‘ilish oni” kabi ma’nolarni anglatadi. Iste’molda esa, Muhammad alayhissalomning tavallud kunlari, oylari hamda shu munosabat bilan qilinadigan yig‘in va unda o‘qiladigan salovot, duoyu zikrlarga aytiladi.


Mavlid tadbirlarini o‘tkazish an’analari 6-7 asrlarga kelib, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga hurmat ko‘rsatish, xotirlab turish maqsadida joriy qilingan. Ibn Hajar Asqaloniy, Jaloliddin Suyutiy, Shayx Shahobiddin Qastaloniy kabi mashhur olimlar mavlid kunini nishonlash, ushbu kunda Rasuli Akram haqlarida qasidalar o‘qish, durudu salavotlar aytish durustligiga fatvo berganlar.


Shu o‘rinda aytish kerakki, O‘rta asrlarda islom olamida tasavvuf katta o‘rin tutganligi sababli mavlid marosimlariga tasavvuf namoyondalari bosh bo‘lishgani manbalarda qayd qilingan.


Diyorimiz mo‘min-musulmonlari orasida ham qadimdan mavlid oyini nishonlash odat tusiga kirgan. Shu munosabat bilan robi’ul avval oyi kelgach, yurtimizda O‘zbekiston musulmonlari idorasi boshchiligida quyidagi mavlid tadbirlari o‘tkaziladi:


Birinchi, respublikamizdagi barcha jome masjidlarda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning siyratlari, yuksak axloq-odoblari va oliy fazilatlari haqida mav’izalar qilinadi. Masalan, diyorimiz masjidlarida 2017 yilning 24 noyabr kuni “Mavlidi Nabiy muborak” juma tezisi asosida ma’ruza qilinishi rejalashtirilgan. Shu munosabat bilan jome masjidlarda Imom Ja’far Barzanjiy rahmatullohi alayh tomonidan Nabiy alayhissalom tug‘ilishlari, hayot yo‘llari, ahloqlari to‘g‘risida bitilgan, xalq orasida mashhur bo‘lgan “Mavlidi sharif” kitobi o‘qiladi.


Ikkinchi, mo‘min-musulmonlarning talab va istaklariga asosan xonadonlarda o‘tkaziladigan mavlid tadbirlarida imom-xatiblar ham ishtirok etib, Hazrati Payg‘ambarimiz alayhissalomning go‘zal sifatlari bayon etilib, mavlidi sharif o‘qiladi.


Uchinchi, mavlid tadbirlarida masjidlar tomonidan va homiylarni jalb etgan holda kam ta’minlangan oilalar, yolg‘iz qariyalar va mehribonlik uylariga mehr-muruvvat hamda xayriya ishlari amalga oshiriladi.


To‘rtinchi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi diniy ta’lim muassasalarida Mavlid oyi munosabati bilan “Rasululloh sollallohu alayhi va sallam siyratlari – ibrat maktabi” nomli davra suhbati, “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning ummatlarimiz” mavzusida “Siyrat” fani bo‘yicha musobaqalar o‘tkazilishi rejalashtirilgan.


Beshinchi, ulamolar, diniy soha xodimlari hamda imom-xatiblar davriy nashrlar, internet tarmoqlari va tele, radio dasturlarda Muhammad sollallohu alayhi va sallamning axloq-odoblari, siyrat va shamoillari, tutgan yo‘llarining bag‘rikengligi, hech kimga zulmni ravo ko‘rmasliklari, mehr-oqibat, ezgulik kabi fazilatlar manbai ekanlarini targ‘ibu tashviq qilishadi. Shuningdek, turli tanlov va musobaqalar o‘tkaziladi.


O‘z navbatida biz ham barchani diniy idora tomonidan tashkil etilayotgan mana shunday xayrli ishlarning xayrixohi va ishtirokchisi bo‘lib, haqiqiy ummat bo‘lish baxtiga muyassar bo‘lishga da’vat etamiz.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mehr-oqibat, shodlik, xayr-saxovat ayyomi

06.06.2025   1589   4 min.
Mehr-oqibat, shodlik, xayr-saxovat ayyomi

Shukuh


Mamlakatimizda muborak Qurbon hayitini ko‘tarinki kayfiyatda nishonlash yaxshi an’anaga aylangan. Bayram kunlari yurtimizda mehr-oqibat, insonparvarlik, shukronalik, saxovat va bag‘rikenglik kabi xalqimizga xos ezgu fazilatlar yanada yorqin namoyon bo‘ladi.

Ushbu muborak ayyomda qarindosh-urug‘lar, yaqinlar, yolg‘iz keksalar holidan xabar olinadi, ko‘makka muhtoj insonlarga yordam beriladi, qisqacha aytganda, jamiyatda birdamlik va ahillik muhiti yana ham mustahkamlanadi.

Kezi kelganda, bugun mamlakatimiz yangi taraqqiyot bosqichiga chiqqanini, barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham ko‘plab islohotlar amalga oshirilayotganini, yutuqlarga erishilayotganini alohida qayd etish lozim.

Yangi O‘zbekistondagi bu muvaffaqiyatlar zamirida fuqarolarning vijdon erkinligi huquqlarini ta’minlash borasidagi yangilik va yengilliklarni alohida qayd etish, xususan, ikki muhim hujjatni eslab o‘tish lozim.

Birinchisi — “O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi Qonun, ikkinchisi — Prezidentimizning “Fuqarolarning vijdon erkinligi huquqi kafolatlarini yanada mustahkamlash hamda diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlarni yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni. Ushbu ikki muhim hujjat tom ma’noda diniy-ma’rifiy soha samaradorligini yangi bosqichga olib chiqishning mustahkam huquqiy asosi bo‘ldi.

Farmonga asosan, ko‘hna Buxoroda Bahouddin Naqshband ilmiy-tadqiqot markazi tashkil etildi. Bu xalqimiz, xususan, diniy-ma’rifiy soha vakillari uchun katta xushxabardir. Ushbu markaz tom ma’noda buyuk ajdodimiz Bahouddin Naqshband va naqshbandiylik tariqati allomalarining yuksak insonparvarlik g‘oyalarini ilmiy asosda o‘rganish, yosh avlodni bag‘rikenglik hamda o‘zaro hurmat ruhida tarbiyalashda muhim o‘rin tutadi. Shuningdek, tasavvuf ta’limoti tarixi va uning bugungi kundagi ahamiyatini ilmiy tadqiq etish, “Yetti pir” allomalari va aziz avliyolarning boy ilmiy-ma’naviy merosini xalqaro maydonda keng targ‘ib qilish kabi asosiy vazifalarni bajaradi. Naqshbandiylik ta’limotining ezgu g‘oyalarini tadqiq etish uchun ilmiy-nazariy va uslubiy masalalarga bag‘ishlangan anjuman, konferensiya, ko‘rgazma, seminar-trening, tanlovlar hamda boshqa madaniy-ma’rifiy tadbirlar tashkil etadi. Tasavvuf ta’limotining ilmiy asoslangan g‘oyalarini targ‘ib qiladi va soxta tariqatchilikning oldini olish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqadi.

Sirasini aytganda, ushbu markaz ham Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari hamda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi singari uchinchi Renessansni qaror toptirish yo‘lidagi yana bir mustahkam ilm va aql markazi bo‘ladi, albatta.

Shu o‘rinda, O‘zbekiston Prezidentining Qurbon hayiti munosabati bilan yo‘llagan tabrigida ta’kidlanganidek, buyuk tariximiz va madaniyatimiz durdonalarini, mashhur allomalarimizning boy merosini to‘plash va keng targ‘ib etishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Jumladan, ko‘hna Sharq mo‘jizasi — Samarqand shahri 2025 yilda Islom madaniyati poytaxti, deb e’lon qilindi, ulug‘ vatandoshimiz Imom Moturidiyning 1155 yillik tavallud sanasi yurtimiz bo‘ylab keng nishonlanmoqda.

Poytaxtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy-ma’naviy yo‘nalishdagi ulkan va noyob loyiha sifatida el-yurtimiz hamda xalqaro jamoatchilikda katta qiziqish uyg‘otmoqda. Bu muazzam maskan ko‘p ming yillik qadimiy tariximiz, boy va betakror milliy madaniyatimizning yorqin timsoli sifatida yangi O‘zbekiston hayotidagi g‘oyat muhim voqeaga aylanajak, albatta.

Shukrki, maqtansak arziydigan bu kabi xushxabar va yangiliklar bisyor. Ayniqsa, ayni hayit kunlarida bu yurtdoshlarimiz kayfiyatini yanada ko‘tarishi, bayramga o‘zgacha shukuh qo‘shishi muqarrar.

Kezi kelganda aytish joizki, muborak Qurbon hayitining ahamiyati yangi O‘zbekistonda ijtimoiy davlat barpo etish jarayonlari hal qiluvchi bosqichga kirayotgan bugungi sharoitda tobora ortib bormoqda. Bu muborak kunda yaqinlar bilan ko‘rishish, uzoqlashgan do‘stlar bilan yarashish, qarindosh-urug‘larga ziyoratga borish — barchasi mehr-oqibat va insonlar o‘rtasidagi uzviy aloqalarni mustahkamlaydi.

Hayit faqat bayramgina emas, balki ming yillar davomida shakllangan qadriyatlarimiz tarannumi hisoblanadi. Odatda ushbu ayyomda hamma bir-birini bayram bilan samimiy muborakbod etadi, qurbonliklar qilinadi. Qurbonlik go‘shtidan va taomidan ehtiyojmand, kam ta’minlangan insonlar, turli millat va din vakillariga ulashiladi. Bu, o‘z navbatida, saxiylik, shukronalik, jamiyatdagi tenglikni ta’minlashga qaratilgan ulkan ibrat hamda muhtojlar, yetim-yesirlar va e’tiborga muhtoj insonlar haqida qayg‘urishning amaliy ifodasi, qolaversa, o‘zaro mehr-oqibat rishtalarining yanada mustahkamlanishiga sabab bo‘ladi.

Hayit ayyomingiz muborak bo‘lsin!

 

Homidjon ISHMATBЕKOV,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari.

Maqolalar