Sayt test holatida ishlamoqda!
26 May, 2025   |   28 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:56
Peshin
12:25
Asr
17:30
Shom
19:48
Xufton
21:21
Bismillah
26 May, 2025, 28 Zulqa`da, 1446

Bir shingil uzum voqeasi

23.11.2017   7295   3 min.
Bir shingil uzum voqeasi

Abdulloh ibn Busr roziyallohu anhu bunday rivoyat qiladi: “Onam bir bosh uzumni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga eltib berishimni buyurdilar. Men esa uni yo‘lda yeb qo‘ydim. Keyinroq onam Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni    uchratib qolib, u zotdan: “Abdulloh sizga bir bosh uzumni eltib berdimi?” deb so‘rab qoldilar. U zot: “Yo‘q”, deb javob berdilar. Keyinchalik, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qachon meni uchratib qolsalar: “Xiyonat, xiyonat!” der edilar”.

Ulug‘ mutafakkir Muhammad Husayn ushbu rivoyatni quyidagicha sharhlagan: “Rasululloh sollallohu  alayhi vasallam bolani ayblash niyatida emas, shunchaki hazil yo‘li bilan uning e’tiborini omonatga xiyonat qilmaslikka qaratganlar. Rasulullohning sollallohu alayhi vasallam bu so‘zni ikki marta takrorlagani esa xatoga yo‘l qo‘ygan bolani kelgusida bundan ehtiyot bo‘lishni eslatish uchun bo‘lgan. Chunki Abdulloh ibn Busr yosh bola bo‘lganlar”.

Bir bosh uzum voqeasi Abdulloh ibn Busr raziyallohu anhuga bir umrlik saboq bo‘ldi.  U zot shu voqeadan keyin omonatga jiddiy qaraydigan  bo‘ldilar. Bazilarga  o‘xshab  “Yosh bola-da, yegisi kelgan bo‘lsa, yegandir-da, shunga ota go‘ri qozixonami!” demaslik kerak.  Ota-ona gohida    farzandini  sinab  ko‘rish uchun  qo‘liga  biror  omonat  berib  ”falonchiga olib bor”, deb sinab ko‘rishi kerak. Bu sinov bir emas, balki bir necha  marta takrorlanishi  zarur.  Ana shunday  sinovlardan muvaffaqiyatli o‘tgandan keyingina bolaga ishonsa bo‘ladi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning odoblarini qarangki, shu bolaga tanbeh  bermadilar, balki “xiyonat xiyonat” deb qo‘yishlarining o‘zi Abdulloh uchun har qanday tarbiyadan ta’sirliroq bir holatni yuzaga keltirib chiqarganki,  natijada, Abdulloh ibn Busr roziyallohu anhu bir umr Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ana shu so‘zlarini eslab yurganlar va unga amal qilganlar. Hattoki Payg‘ambarimiz  sollallohu  alayhi  vasallamning  duolariga  sazovor  bo‘lganlar.  Abdulloh  ibni  Busr roziyallohu  anhu  rivoyat qiladi: “Otam Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni uyga  mehmon bo‘lishga taklif  qildilar. U zot taklifga  javoban keldilar. Otam onamdan: “Biror  yegulik  bormi?” deb so‘radilar. Onam esa: “Ha” deb  danagi olingan  xurmoni olib keldi. Ikkovlari uni  yedilar. Keyin esa Rasululloh sollallohu alayhi vasallam  duo qildilar. So‘ngra menga  iltifot qilib  qo‘llari  ila  boshimni  silab  turib  haqqimga  duo  qildilar-da:  “Bu bola  bir asr  yashaydi”,  dedilar.

Haqiqatan,  Abdulloh ibni  Busr  roziyalloh  anhu mazkur  duoning  sharofati ila  roppa-rosa bir asr  yashadilar va “ Shomning  barakasi” degan  nomga  sazovor  bo‘ldilar. Ushbu hadisi  sharifdan  kelib chiqib ustozlar “Bolaning boshini silab turib duo  qilish  sunnati  nabaviyadir”, deydilar. Ushbu sunnatga amal qilish doimo o‘zining ijobiy  samarasini berib kelgan. Ota-bobolarimiz ushbu sunnatga  shu darajada etibor berganlarki, natijada,  urfimizning  ajralmas bir  qismiga  aylanib  ketgan.  Lekin, afsuski,  ko‘plab sunnatlar  kabi  ushbu sunnat  ham  oxirgi  davrlarda  unutilib  borayapti. Balki  shuning  uchundir,  yoshlar  o‘rtasida  jinoyat, talon-taroj  qilish, mayda  bezoriliklar va yana qandaydir  noxushliklar  ko‘payib  borayapti.  Aslida esa biz pisand  qilmayotgan birgina  sunnatning  ortida  qanchadan-qancha hikmatlar va  manfaatlar  bor. Shuning  uchun  ham  ota- ona,  farzandlar  tarbiyasiga  beparvo  bo‘lmasdan  mazkur  sunnatga amal  qilmog‘i  kerak. Hozir  aynan shuning  fursatidir. Chunki hozir biz  Payg‘ambarimiz  solallohu  alayhi  vasallam  tavallud  topgan  oyda  turibmiz. Barchamizga  bu  oy muborak  va  xayrli  bo‘lsin!

Is'hoqjon  Begmatov,

O‘MI masjidlar bo‘limi xodimi 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Hajga ketgan odam qurbonlikni qanday qiladi?

23.05.2025   15703   2 min.
Hajga ketgan odam qurbonlikni qanday qiladi?

Cavol: Men har yili qurbonlik qilar edim, bu yil ham qurbonlik qilishni niyat qilgan edim. Ammo bu yil muborak haj ibodatini ado qilish nasib qilib haj qilish uchun ketayapman. Shu holatda qurbonligimni qanday ado qilaman?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Alloh taolo safaringizni O‘zi oson qilsin. Qurbonlik vojib bo‘lishi uchun kishi muqim bo‘lishi kerak, safarda yurgan musofirlarga qurbonlik qilish vojib bo‘lmaydi.

Musofir kishi qurbonlik qilinadigan kunlar o‘tib ketishidan avval muqim bo‘lib qolsa, bu holatda unga qurbonlik qilish vojib bo‘ladi.

Zimmasiga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan boy kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olib qurbonlik qilinadigan kunlar kelishidan avval safarga chiqib ketsa, uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘ladi. Ammo boyligi nisobga yetmagan va shu sababli unga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olish bilan qurbonlik qilishni nazr qilgan hisoblanadi va bunday kishi qurbonlik qilinadigan kunlari safarga chiqsa ham uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘lmaydi. Nomidan qurbonligini so‘yish uchun biror kishini vakil qilib tayinlaydi (Fatavoi Hindiya).

Demak, agar sizni nisob miqdorida molingiz bo‘lib sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan bo‘lsa va hox qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz ham yoki sotib olmagan bo‘lsangiz ham bu kunlarda safarda bo‘lganingiz sabab sizdan qurbonlik soqit bo‘ladi.

Agar sizni nisobga yetgan molingiz bo‘lmasa va sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan bo‘lsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y ham sotib olmagan bo‘lsangiz sizga qurbonlik vojib emas. Lekin qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz nomingizdan qurbonligingizni so‘yish uchun biror kishini vakil qilasiz.

Bu o‘rinda yana bir jihatga e’tibor qaratishingiz lozim. Agar haj safarida muqimlik holatini topsangiz ya’ni Makkada unga borganingizdan boshlab Minoga chiqadigan kuningizgacha yoki Minodan qaytganingizdan keyin 15 kun tursangiz qurbonlik vojib bo‘ladi. Uni o‘sha yerda yoki vakil orqali o‘z uyingizda so‘ydirishingiz vojib bo‘ladi.

Yana shuni ta’kidlaymizki, mazkur qurbonlik va hajdagi jonliq so‘yish masalalari boshqa-boshqa masalalardir. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.