Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Bir shingil uzum voqeasi

23.11.2017   7403   3 min.
Bir shingil uzum voqeasi

Abdulloh ibn Busr roziyallohu anhu bunday rivoyat qiladi: “Onam bir bosh uzumni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga eltib berishimni buyurdilar. Men esa uni yo‘lda yeb qo‘ydim. Keyinroq onam Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni    uchratib qolib, u zotdan: “Abdulloh sizga bir bosh uzumni eltib berdimi?” deb so‘rab qoldilar. U zot: “Yo‘q”, deb javob berdilar. Keyinchalik, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qachon meni uchratib qolsalar: “Xiyonat, xiyonat!” der edilar”.

Ulug‘ mutafakkir Muhammad Husayn ushbu rivoyatni quyidagicha sharhlagan: “Rasululloh sollallohu  alayhi vasallam bolani ayblash niyatida emas, shunchaki hazil yo‘li bilan uning e’tiborini omonatga xiyonat qilmaslikka qaratganlar. Rasulullohning sollallohu alayhi vasallam bu so‘zni ikki marta takrorlagani esa xatoga yo‘l qo‘ygan bolani kelgusida bundan ehtiyot bo‘lishni eslatish uchun bo‘lgan. Chunki Abdulloh ibn Busr yosh bola bo‘lganlar”.

Bir bosh uzum voqeasi Abdulloh ibn Busr raziyallohu anhuga bir umrlik saboq bo‘ldi.  U zot shu voqeadan keyin omonatga jiddiy qaraydigan  bo‘ldilar. Bazilarga  o‘xshab  “Yosh bola-da, yegisi kelgan bo‘lsa, yegandir-da, shunga ota go‘ri qozixonami!” demaslik kerak.  Ota-ona gohida    farzandini  sinab  ko‘rish uchun  qo‘liga  biror  omonat  berib  ”falonchiga olib bor”, deb sinab ko‘rishi kerak. Bu sinov bir emas, balki bir necha  marta takrorlanishi  zarur.  Ana shunday  sinovlardan muvaffaqiyatli o‘tgandan keyingina bolaga ishonsa bo‘ladi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning odoblarini qarangki, shu bolaga tanbeh  bermadilar, balki “xiyonat xiyonat” deb qo‘yishlarining o‘zi Abdulloh uchun har qanday tarbiyadan ta’sirliroq bir holatni yuzaga keltirib chiqarganki,  natijada, Abdulloh ibn Busr roziyallohu anhu bir umr Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ana shu so‘zlarini eslab yurganlar va unga amal qilganlar. Hattoki Payg‘ambarimiz  sollallohu  alayhi  vasallamning  duolariga  sazovor  bo‘lganlar.  Abdulloh  ibni  Busr roziyallohu  anhu  rivoyat qiladi: “Otam Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni uyga  mehmon bo‘lishga taklif  qildilar. U zot taklifga  javoban keldilar. Otam onamdan: “Biror  yegulik  bormi?” deb so‘radilar. Onam esa: “Ha” deb  danagi olingan  xurmoni olib keldi. Ikkovlari uni  yedilar. Keyin esa Rasululloh sollallohu alayhi vasallam  duo qildilar. So‘ngra menga  iltifot qilib  qo‘llari  ila  boshimni  silab  turib  haqqimga  duo  qildilar-da:  “Bu bola  bir asr  yashaydi”,  dedilar.

Haqiqatan,  Abdulloh ibni  Busr  roziyalloh  anhu mazkur  duoning  sharofati ila  roppa-rosa bir asr  yashadilar va “ Shomning  barakasi” degan  nomga  sazovor  bo‘ldilar. Ushbu hadisi  sharifdan  kelib chiqib ustozlar “Bolaning boshini silab turib duo  qilish  sunnati  nabaviyadir”, deydilar. Ushbu sunnatga amal qilish doimo o‘zining ijobiy  samarasini berib kelgan. Ota-bobolarimiz ushbu sunnatga  shu darajada etibor berganlarki, natijada,  urfimizning  ajralmas bir  qismiga  aylanib  ketgan.  Lekin, afsuski,  ko‘plab sunnatlar  kabi  ushbu sunnat  ham  oxirgi  davrlarda  unutilib  borayapti. Balki  shuning  uchundir,  yoshlar  o‘rtasida  jinoyat, talon-taroj  qilish, mayda  bezoriliklar va yana qandaydir  noxushliklar  ko‘payib  borayapti.  Aslida esa biz pisand  qilmayotgan birgina  sunnatning  ortida  qanchadan-qancha hikmatlar va  manfaatlar  bor. Shuning  uchun  ham  ota- ona,  farzandlar  tarbiyasiga  beparvo  bo‘lmasdan  mazkur  sunnatga amal  qilmog‘i  kerak. Hozir  aynan shuning  fursatidir. Chunki hozir biz  Payg‘ambarimiz  solallohu  alayhi  vasallam  tavallud  topgan  oyda  turibmiz. Barchamizga  bu  oy muborak  va  xayrli  bo‘lsin!

Is'hoqjon  Begmatov,

O‘MI masjidlar bo‘limi xodimi 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

09.06.2025   4205   4 min.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...

Ushbu misralarni doim yodda tuting:

Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2],  deganlar.

Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.

Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.

Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.

Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.

Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – dey­di. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi.  Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.

Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.

Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.

Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.

Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.

Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4]dedilar. 

 


[1]  Isro surasi, 44-oyat.
[2]  Imom Muslim rivoyati.
[3]  Imom Termiziy rivoyati.
[4]  Imom Muslim rivoyati.