Bugun, 7 noyabr kuni Saudiya Arabistoni Podshohligi parlamentining Ahmad ibn Muhammad al-G‘omidiy boshchiligidagi delegatsiyasi Toshkent shahridagi “Hazrati Imom” majmuasiga tashrif buyurdi. Martabali mehmonlar bilan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari va Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Shoazim Minavarov muloqot qilishdi.
Uchrashuv avvalida, tomonlar ikki mamlakat o‘rtasidagi aloqalarning tarixida yangi sahifa boshlangani, o‘zaro do‘stona va ishonchli munosabatlar, ittifoqchilik va hamkorlikni rivojlantirish borasida dadil qadamlar tashlanayotganini mamnuniyat bilan ta’kidladilar. Shuningdek, suhbat chog‘ida O‘zbekiston bilan Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi do‘stona aloqalar ko‘p jabhalarda, jumladan, parlamentarizm sohasida ham izchil rivojlanib borayotgani, bunday hamkorlikni yanada kengaytirish va mustahkamlash uchun ikki tomonda ham qiziqish katta ekani alohida ta’kidlandi.
Muloqotda muftiy hazratlari mehmonlarga so‘nggi vaqtlarda diyorimizda din sohasidagi ulkan o‘zgarishlar bo‘layotgani, ilmiy-tadqiqot markazlari tashkil etilgani va ixtisoslashgan ilmiy maktablar ish boshlagani to‘g‘risida gapirib berdilar.
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minavarov suhbat chog‘ida yurtimizda islom madaniyatiga oid osori atiqalar va ma’naviy merosni asrab-avaylashga katta e’tibor qaratilayotgani ta’kidlab, mana shu yo‘nalishdagi ishlarni keng ko‘lamda olib borish maqsadida, Prezidentimiz tashabbuslari bilan poytaxtimizda Islom sivilizatsiyasi markazi tashkil etilganini ma’lum qildi. Shuningdek, Sh.Minavarov diyorimiz aholisining Saudiya Arabistoni mamlakatiga bo‘lgan muhabbati o‘zgacha ekani, ayniqsa, Makkai Mukarrama va Madinai Munavvaraga doimo talpinib yashashlarini alohida qayd etdi.
Sh.Minavarov so‘zida davom etib, mamlakatimiz hududida juda ko‘p sahobalarning hoki poklari qo‘nim topganini, xalqimizning ularga bo‘lgan hurmat va ehtiromi cheksiz ekanini gapirib berdi. Islom tamadduniga munosib hissa qo‘shgan allomalarga beshik bo‘lgan bu zaminning o‘ziga xosligi, mo‘tadil iqlimi bugungi kunda xorijiy sayyohlarning e’tirofiga sazovor bo‘layotgani, xususan, Saudiya Arabistoni mamlakatidan diyorimizga sayyohlarni jalb etib, mana shunday go‘zal maskanlar, tabiatimiz va milliy urf-odatlarimiz bilan ularni tanishitirish maqsadida, ziyorat turizmi tashkil etilayotganini batafsil izohladi.
Uchrashuvda Toshkent davlat Sharqshunoslik instituti rektori Abdurahim Mannonov ishtirok etib, ushbu institut tarkibi, faoliyati va arab tilini o‘qitish bo‘yicha qilinayotgan ishlar to‘g‘risida gapirib berdi.
Uchrashuvda Saudiya Arabistoni delegatsiyasi rahbari Ahmad ibn Muhammal al-G‘omidiy so‘z olib, O‘zbekiston zamini qadim-qadimdan o‘zining yetuk allomalari, ko‘plab noyob asarlari va ilmiy kashfiyotlari bilan ma’lumu mashhur ekanini alohida qayd etdi. Ayniqsa, Imom Buxoriy, Imom Termiziy va Ibn Sino kabi olimlarning musulmon dunyosi rivojidagi xizmatlari beqiyos ekanini e’tirof qildi. Ahmad ibn Muhammal al-G‘omidiy so‘zida davom etib, Saudiya Arabistoni va O‘zbekiston parlamentlaro do‘stlik aloqalarini yanada rivojlantirishdan ikki mamlakat manfaatdor ekanini izhor qildi.
Saudiya Arabistoni delegatsiyasi a’zosi Abdulla ibn Rufud as-Sufyoniy muloqotda so‘z olib, O‘zbekistonda oxirgi yillarda qilinayotgan ishlarni kuzatib borayotganini bildirib, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi tashkil etilganini qo‘llab-quvvatlab, Saudiya Arabistonida ham “2030 yilga nigoh” dasturi asosida juda katta ishlar boshlab yuborilagini va bu dastur doirasida Saudiyada ulkan muzey tashkil etilayotgani va albatta ushbu muzeyda O‘zbekistonning alohida o‘rni borligini bayon qildi. Imom Buxoriyning zaminida qilinayotgan keng ko‘lamli ezgu ishlarni, albatta, Saudiya Arabistoni Podshohligi rahbariyatiga yetkazishini, - Abdulla ibn Rufud as-Sufyoniy bildirdi.
Muloqot yakunida Ahmad ibn Muhammal al-G‘omidiy so‘z olib, o‘tgan kuni diyorimizdagi masjidlarning birida asr namozini ado etgani va u yerdagi uzoq-yaqindan kelgan namozxonlar masjidlarni to‘ldirib ibodat qilayotganini ko‘rib behad mamnun bo‘lganini aytdi.
Delegatsiya a’zolarining “Hazrati Imom” majmuasiga tashrifi davomida Qaffol Shoshiy maqbarasi, Baroqxon va Mo‘yi Muborak madrasalari, “Tilla Shayx” va “Namozgoh” masjidi kabi obidalarni ham ziyorat qilishdi. Mehmonlar Mo‘yi muborak madrasasida saqlanayotgan qadimiy “Usmon Mus'hafi”ni ko‘rib, o‘zlarining hayratlarini berkita olishmadi.
{gallery}/saudiya{/gallery}
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
matbuot xizmati
Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Ummatimning sharaflilari Qur’onni (yodlab) olib yuruvchilar va kechasi qoim bo‘luvchilardir” (Imom Tabaroniy rivoyati).
Anna roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Insonlar ichida Allohning xos bandalari bor”, dedilar. Ular kimlar, deb so‘rashdi. U zot alayhissalom “Qur’on ahli – Allohning ahli va xos bandalaridir”, deb javob berdilar (Imom Ibn Moja rivoyati).
Ali roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Yo Ali, Qur’onni o‘rganib, uni o‘rgatgin. Shunda vafot qilsang, insonlar xuddi Allohning baytini tavof qilganlari kabi farishtalar qabring atrofini tavof qiladi” (Imom Abu Nuaym rivoyati).
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Sizlarning eng yaxshilaringiz Qur’onni o‘rganib, Uni o‘rgatganlaringizdir” (Imom Buxoriy rivoyati).
Abu Harayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Qur’on boylikdir, undan so‘ng faqirlik yo‘q, undan boshqa boylik ham yo‘q” (Imom Abu A’lo, Imom Tabaroniy rivoyati).
Qur’oni karim ziyo, oydinlik sochgan bir nurdir. Qur’oni karimni yod olish musulmonlar zimmasidagi farzi kifoyadir. Ya’ni, bir shaharda Qur’oni karimni yod olmagan hofiz inson bo‘lmasa, shahar xalqining barchasi gunohkor bo‘ladi. Bir yoki bir necha insonning Qur’onni yod olishi bilan ularning ustidagi farz soqit bo‘ladi.
Kunlardan bir kun qorilarning sultoni Hofiz Is'hoq Mavlono Jaloliddin Rumiyning huzuriga keldi. Mavlono unga katta hurmat ko‘rsatib, o‘rnidan turdi va yuqoriga chiqib o‘tirishini iltimos qildi: “Mehmonni qanday izzat-hurmat bilan kutib, uni uy to‘riga o‘tqazish lozim bo‘lganidek, Qur’oni karim qorilarini ham xuddi shunday izzat-hurmat bilan kutib olib, eng yuqoriga taklif qilish lozimdir. Qalbida Qur’oni karim nuri bo‘lgan inson jahannam yuzini ko‘rmas! Bir qog‘oz parchasiga Qur’oni karim oyati yozilgan bo‘lsa, unga hurmat ko‘rsatib, uni olovga otmaslar, bunga Qur’oni karim yozilgan derlar. Qalbida Qur’oni karim nuri bo‘lgan, butun bir Qur’oni karimni o‘ziga jo qilgan bo‘lsa, uni qanday qilib, jahannamga otishadi?” dedi.
Qur’oni karimni qalbiga va hofizasiga naqsh etgan ilk inson Payg‘ambarimiz hazrat Muhammad mustafo sollallohu alayhi va sallamdirlar. Ulardan keyin to‘rt buyuk xalifa hazrat Abu Bakr, hazrat Umar, hazrat Usmon va hazrat Ali roziyallohu anhumdir. Sa’d ibn Abu Vaqqos, Abdulloh ibn Mas’ud, Abu Muso Ash’ariy, Abu Hurayra, Muoz ibn Jabal, Ubay ibn Ka’b, Abu Zarr G‘iforiy, Abu Dardo, hazrat Oisha roziyallohu anhum kabi sahobiylar Qur’onni yod olishgan.
Imom Buxoriy, Ibn Sino, Amur Temur kabi ulug‘ ajdodlarimiz, buyuk allomalarimiz Qur’oni karimni juda yoshliklaridayoq yod olganlar.
Hofiz faqat Qur’oni karim lafzini hofizasiga olib, yodlagan bo‘lishi emas, balki uning ma’nosini qalbiga jo qilgan, hukmlarini muhofaza etgan, uni yaxshi ko‘rgan, buyruqlariga itoat etib, qaytariqlaridan qaytgan bo‘lishi kerak. Qur’onni unutgan, Qur’onga amal etmasdan, dunyoning zeb-ziynatlariga aldangan insonni Qur’on ham unutadi va Mahshar kuni unga juda og‘ir bo‘ladi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ummatimning eng sharaflisi Qur’oni karimni yod olganlardir”, deganlar.
Hazrat Abu Said Xudriy roziyallohu anhudan kelgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qur’oni karim ahli (ya’ni, uni o‘qigan va unga amal qilgan insonlar) jannatga kirishi bilan “O‘qi va yuksal!” deyiladi. U esa o‘qib, yuksaladi. Har oyat uchun bir daraja beriladi. Shu usulda u bilgan oyatlarini oxirigacha o‘qiydi (va har biri uchun bir daraja yuksaladi)”, deganlar.
Muoz ibn Juhayniy roziyallohu anhudan keltirilgan rivoyatga ko‘ra, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim Qur’oni karimni yodlab, unga amal qilsa, qiyomat kunida uning ota va onasiga bir toj kiydiriladi. U tojning ziyosi dunyoda uylardagi quyosh nuridan ham porloq”, deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Buyuk valiylardan biri Sufyoni Savriy “Kishi Qur’oni karimni o‘qigan paytda farishta uning ikki ko‘zi orasidan o‘padi. Ya’ni, o‘quvchiga hurmat va o‘qiganiga ta’zim uchun farishtalar Odam bolasidan Qur’oni karimni tinglashga ziyoda oshiqdir”, degan (“Ihyou ulumid din”dan).
﴿إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ﴾
«Allohning Kitobini tilovat qiladigan, namozni barkamol ado etadigan va Biz ularga rizq qilib bergan narsalardan maxfiy va oshkora ehson qiladigan zotlar sira kasod bo‘lmaydigan tijoratdan (ajru savob bo‘lishidan) umidvordirlar. Zero, (Alloh) ularning ajrlarini komil qilib berur va O‘z fazlini ularga yanada ziyoda qilur. Albatta, U mag‘firatli va o‘ta shukur qiluvchidir» (Fotir surasii, 29-30).
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qur’onni o‘qigan va unga mohir bo‘lgan qorilar ulug‘ va mukarram farishtalar bilan birga bo‘ladi, Qur’onni tutilib-tutilib o‘qigan va qiroat unga mashaqqatli bo‘lgan kishi uchun ikki ajr bordir”, dedilar (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).
Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo bu Kitob (Qur’on) bilan ba’zi qavmlarning darajasini ko‘taradi va ba’zi qavmlarning darajasini tushiradi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Abu Umoma Bohiliy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qur’on o‘qinglar, zero u qiyomat kunida o‘z egalari uchun shafoatchi bo‘lib keladi”, dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Faqat ikki narsada hasad (havas ma’nosida) qilish joiz: Alloh unga Qur’onni ato qilgan bo‘lib, kechayu kunduz uning tilovati bilan mashg‘ul bo‘ladigan kishiga va Alloh taolo unga mol dunyo ato qilgan bo‘lib, kechayu kunduz uni infoq qiladigan kishiga”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim Alloh taoloning Kitobidan bir harf o‘qisa, buning barobariga u kishi uchun bir yaxshilik berilur. Alif, lam, mimni bir harf deb aytmayman . Balki alif bir harf, lom bir harf va mim bir harfdir”, dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
Abu Sa’id Xudriy roziyallohu anhudan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bunday deganlari rivoyat qilinadi: “Alloh taolo aytadi: “Kimni Qur’on o‘qish va mening zikrim uni boshqa narsalarni so‘rashdan to‘sib qo‘ysa, men unga so‘raganlarga berganimdan ko‘ra ko‘prog‘ini beraman. Alloh taolo kalomining boshqa kalomlarga nisbatan fazli Alloh taoloning bandalarga nisbatan fazli kabidir” (Imom Termiziy rivoyati).
Ibn Abbos roziyallohu anhumo rivoyat qiladilar: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: “Qalbida Qur’ondan hech narsa bo‘lmagan inson xaroba uy kabidir” (Imom Termiziy rivoyati).
Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Qur’on o‘qinglar zero, Alloh taolo Qur’onni yod olgan qalbni azoblamaydi. Albatta, bu Qur’on Alloh taoloning ziyofatidir. Kim unga tashrif buyursa, omonda bo‘ladi. Kimki Qur’onni yaxshi ko‘rsa, bas, u quvonsin”, dedilar (Imom Dorimiy rivoyati).
Abdulhamid ibn Hammoniy aytadilar: “Men Sufyon Savriydan: “Siz uchun g‘azot qiladigan kishi suyuklimi yoki Qur’on o‘qiydigan kishimi?”, deb so‘radim. Shunda u zot: “Qur’on o‘qiydigan kishi. Chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlarning yaxshilaringiz Qur’onni o‘rganib, uni (boshqalarga) o‘rgatganlaringizdir”, deb javob berdilar.
Oisha roziyallohu anho onamizdan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qur’on (qiroati)ga mohir kishi itoatkor ulug‘ farishtalar bilandir. Qur’onni tilovat qilib (tili) duduqlangan va bu unga mashaqqat bo‘lgan kishi uchun ikki ajr bordir”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Qur’oni karim tunlari bedor bo‘lib qiroat qilib chiqqan kishini Qiyomat kunida shafoat qiladi. Bu haqda Payg‘ambarmiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Qur’on va ro‘za Qiyomat kuni bandani shafoat qiladi. Ro‘za: “Ey Robbim, men (bandangni) kunduzlari taom va o‘zi qattiq xohlab turgan narsalardan to‘sdim, meni unga shafoatchi qilgin”, deb aytadi. Qur’on: “Robbim, men uni tunlari uyqudan qo‘ydim, meni unga shafoatchi qilgin”, deydi va ikkisi bandani shafoat qiladi”.