Bugun, 7 noyabr kuni Saudiya Arabistoni Podshohligi parlamentining Ahmad ibn Muhammad al-G‘omidiy boshchiligidagi delegatsiyasi Toshkent shahridagi “Hazrati Imom” majmuasiga tashrif buyurdi. Martabali mehmonlar bilan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari va Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Shoazim Minavarov muloqot qilishdi.
Uchrashuv avvalida, tomonlar ikki mamlakat o‘rtasidagi aloqalarning tarixida yangi sahifa boshlangani, o‘zaro do‘stona va ishonchli munosabatlar, ittifoqchilik va hamkorlikni rivojlantirish borasida dadil qadamlar tashlanayotganini mamnuniyat bilan ta’kidladilar. Shuningdek, suhbat chog‘ida O‘zbekiston bilan Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi do‘stona aloqalar ko‘p jabhalarda, jumladan, parlamentarizm sohasida ham izchil rivojlanib borayotgani, bunday hamkorlikni yanada kengaytirish va mustahkamlash uchun ikki tomonda ham qiziqish katta ekani alohida ta’kidlandi.
Muloqotda muftiy hazratlari mehmonlarga so‘nggi vaqtlarda diyorimizda din sohasidagi ulkan o‘zgarishlar bo‘layotgani, ilmiy-tadqiqot markazlari tashkil etilgani va ixtisoslashgan ilmiy maktablar ish boshlagani to‘g‘risida gapirib berdilar.
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minavarov suhbat chog‘ida yurtimizda islom madaniyatiga oid osori atiqalar va ma’naviy merosni asrab-avaylashga katta e’tibor qaratilayotgani ta’kidlab, mana shu yo‘nalishdagi ishlarni keng ko‘lamda olib borish maqsadida, Prezidentimiz tashabbuslari bilan poytaxtimizda Islom sivilizatsiyasi markazi tashkil etilganini ma’lum qildi. Shuningdek, Sh.Minavarov diyorimiz aholisining Saudiya Arabistoni mamlakatiga bo‘lgan muhabbati o‘zgacha ekani, ayniqsa, Makkai Mukarrama va Madinai Munavvaraga doimo talpinib yashashlarini alohida qayd etdi.
Sh.Minavarov so‘zida davom etib, mamlakatimiz hududida juda ko‘p sahobalarning hoki poklari qo‘nim topganini, xalqimizning ularga bo‘lgan hurmat va ehtiromi cheksiz ekanini gapirib berdi. Islom tamadduniga munosib hissa qo‘shgan allomalarga beshik bo‘lgan bu zaminning o‘ziga xosligi, mo‘tadil iqlimi bugungi kunda xorijiy sayyohlarning e’tirofiga sazovor bo‘layotgani, xususan, Saudiya Arabistoni mamlakatidan diyorimizga sayyohlarni jalb etib, mana shunday go‘zal maskanlar, tabiatimiz va milliy urf-odatlarimiz bilan ularni tanishitirish maqsadida, ziyorat turizmi tashkil etilayotganini batafsil izohladi.
Uchrashuvda Toshkent davlat Sharqshunoslik instituti rektori Abdurahim Mannonov ishtirok etib, ushbu institut tarkibi, faoliyati va arab tilini o‘qitish bo‘yicha qilinayotgan ishlar to‘g‘risida gapirib berdi.
Uchrashuvda Saudiya Arabistoni delegatsiyasi rahbari Ahmad ibn Muhammal al-G‘omidiy so‘z olib, O‘zbekiston zamini qadim-qadimdan o‘zining yetuk allomalari, ko‘plab noyob asarlari va ilmiy kashfiyotlari bilan ma’lumu mashhur ekanini alohida qayd etdi. Ayniqsa, Imom Buxoriy, Imom Termiziy va Ibn Sino kabi olimlarning musulmon dunyosi rivojidagi xizmatlari beqiyos ekanini e’tirof qildi. Ahmad ibn Muhammal al-G‘omidiy so‘zida davom etib, Saudiya Arabistoni va O‘zbekiston parlamentlaro do‘stlik aloqalarini yanada rivojlantirishdan ikki mamlakat manfaatdor ekanini izhor qildi.
Saudiya Arabistoni delegatsiyasi a’zosi Abdulla ibn Rufud as-Sufyoniy muloqotda so‘z olib, O‘zbekistonda oxirgi yillarda qilinayotgan ishlarni kuzatib borayotganini bildirib, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi tashkil etilganini qo‘llab-quvvatlab, Saudiya Arabistonida ham “2030 yilga nigoh” dasturi asosida juda katta ishlar boshlab yuborilagini va bu dastur doirasida Saudiyada ulkan muzey tashkil etilayotgani va albatta ushbu muzeyda O‘zbekistonning alohida o‘rni borligini bayon qildi. Imom Buxoriyning zaminida qilinayotgan keng ko‘lamli ezgu ishlarni, albatta, Saudiya Arabistoni Podshohligi rahbariyatiga yetkazishini, - Abdulla ibn Rufud as-Sufyoniy bildirdi.
Muloqot yakunida Ahmad ibn Muhammal al-G‘omidiy so‘z olib, o‘tgan kuni diyorimizdagi masjidlarning birida asr namozini ado etgani va u yerdagi uzoq-yaqindan kelgan namozxonlar masjidlarni to‘ldirib ibodat qilayotganini ko‘rib behad mamnun bo‘lganini aytdi.
Delegatsiya a’zolarining “Hazrati Imom” majmuasiga tashrifi davomida Qaffol Shoshiy maqbarasi, Baroqxon va Mo‘yi Muborak madrasalari, “Tilla Shayx” va “Namozgoh” masjidi kabi obidalarni ham ziyorat qilishdi. Mehmonlar Mo‘yi muborak madrasasida saqlanayotgan qadimiy “Usmon Mus'hafi”ni ko‘rib, o‘zlarining hayratlarini berkita olishmadi.
{gallery}/saudiya{/gallery}
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
FITR SADAQASI NIMA UCHUN BЕRILADI?
Fitr sadaqasi – ro‘zadan chiqish munosabati bilan beriladigan sadaqa. U Ramazon oyida behuda gap-so‘zlar, qilingan xato va kamchiliklarni yuvish hamda kambag‘al, miskinlar, yetim va bechoralarning ochliklarini ketkazish maqsadida joriy qilingan.
Imom Vaki’ ibn Jarroh rahimahulloh aytadilar: “Fitr sadaqasi – sahv sajdasiga o‘xshaydi. Namozning vojib amali tark bo‘lganda, sahv sajdasi bilan namoz to‘g‘rilangandek, fitr sadaqasi ham ro‘zaning kamchiliklarini to‘ldiradi”.
Hanafiy mazhabida fitr sadaqasi vojib amal hisoblanadi.
QACHON BЕRILISHI KЕRAK?
Fitr sadaqasini ramazon hayiti kuni tong otgandan ya’ni bomdod namozining vaqti kirgandan boshlab hayit namoziga chiqishdan oldingi vaqtga qadar berish vojib. Ramazon oyi boshlanishi bilan berilsa ham bo‘ladi.
Ammo hayit namozidan keyinga qoldirmaslik kerak. Agarda kishi fitr sadaqasini hayit namozigacha bera olmasa, namozdan keyin beradi, lekin savobi ramazon oyida berganchalik bo‘lmaydi, ammo berishi shart. Ya’ni uni berolmay qolgan kishi zimmasida fitr sadaqasini berish vojib bo‘lib qolaveradi.
KIMLAR BЕRISHI KЕRAK?
Xur, nisob miqdoridagi mulkka ega bo‘lgan (fitr sadaqasining nisobida molning o‘suvchi bo‘lishi e’tiborga olinmaydi) musulmon erkak va ayolning zimmasiga fitr sadaqasini berish vojib bo‘ladi. Nisob miqdoridagi mulkka ega kishi balog‘atga yetmagan bolalari nomidan fitr sadaqasini berishi vojib.
Kishi ayoli va balog‘atga yetgan farzandlari uchun fitr sadaqasini berishi vojib emas, balki ularning o‘zlari berishi maqsadga muvofiq sanaladi. Ammo balog‘atga yetgan farzandlari va ayoli uchun ular aytishmasa ham, fitr sadaqasini bersa, ular zimmasidan fitr sadaqasi soqit bo‘ladi.
Hayit kechasi tug‘ilgan chaqaloq uchun ham otasi fitr sadaqa berishi vojib bo‘ladi. Homila va hayit kunidan oldin vafot etganlar uchun esa vojib bo‘lmaydi.
KIMLARGA BЕRILADI?
Fitr sadaqasi musulmon kambag‘al-miskinlarga beriladi. “Fatavoi Hindiya” kitobida keltirilishicha, fitrni berishda eng afzali, avvalo, (kambag‘al) aka-uka, opa-singillar hisoblanadi. So‘ngra ularning farzandlari. Ulardan keyin amaki-ammalar, so‘ngra ularning farzandlari. Tog‘a-xolalar va ularning farzandlari so‘ng yuqoridagilardan tashqari qarindoshlar. Ulardan keyin qo‘shnilar, kasbdoshlar, keyin hamshaharlar yoki qishloqdoshlar haqli hisoblanadi.
KIMLARGA BЕRILMAYDI?
Fitr sadaqasi nisob miqdoricha moli bo‘lgan boy kishiga, o‘zining ota-onasi, bobo-momosiga, o‘zining o‘g‘il-qizlariga va ularning farzandlariga, er-xotin bir-biriga berish mumkin emas.
Shuningdek, g‘ayridinga, fosiqqa, gunoh va ma’siyatga, shuningdek musulmonlarga zarar keltiradigan har qanday ishlarga sarflaydigan kimsalarga berilmaydi.
Fitr sadaqasini muhtojlarning qo‘llariga qiymatini berish joiz. Bu pullar masjid qurilishi, umumiy xayriya ishlari uchun berilishi mumkin emas.
RO‘ZA TUTMAGANLAR HAM FITR SADAQASINI BЕRADIMI?
Biror uzr sababli ro‘za tuta olmaganlar ham o‘zlari yoki ular nomidan nafaqa berishi kerak bo‘lgan odam fitr sadaqasini berishi kerak.
FITR SADAQASI QANCHA MIQDORDA BЕRILADI?
2025 yil uchun har bir jon boshiga fitr sadaqasining miqdori:
Har kim o‘z imkoniyatiga qarab ushbu to‘rt mahsulotning xohlagan bir turidan fitr sadaqasini bersa kifoya.
Eslatma! Fitr sadaqasi qiymatlari Toshkent shahar bozorlaridagi narxga asosan belgilangan bo‘lib, har bir viloyat o‘z bozorlaridagi narxga qarab fitr sadaqasini belgilaydi.
Davron NURMUHAMMAD