Uzum — foydali vitaminlar va minerallar xazinasidir. Uning tarkibida S vitamini, A, RR, N vitaminlari, V gruppasiga kiruvchi vitaminlar, shuningdek K vitamini mavjud.
Shuningdek, uzumda natriy, kalsiy, temir, fosfor, bor, ftor, nikel, marganes, sink va ko‘pgina boshqa foydali metallarni, minerallarni va bir qator nodir foydali moddalarni uchratish mumkin. Bundan tashqari, uzum tarkibida saraton kasalligi paydo bo‘lishiga qarshilik ko‘rsatuvchi fitosterin deb nomlanuvchi modda mavjud. Yana uning tarkibida antioksidant ta’sir ko‘rsatuvchi organik kislotalar, foydali ozuqaviy to‘qimalar, shuningdek, ilmiy tilda flavonoidlar va monosaxaridlar deb nomlanuvchi inson organizmi uchun foydali moddalar mavjud.
Agar zerikarli raqamlar bilan ifodalanadigan tilda aytiladigan bo‘lsa, olimlar tomonidan uzumda ikki yuz xilga yaqin foydali moddalar mavjudligi aniqlangan.
Shuningdek, uzum urug‘i ham inson uchun foydali, unda xushbo‘y moddalar, fitosterinlar va efir moylari bor.
Uzum immunitetni va yurak muskullarini mustahkamlaydi, tomirlarni kengaytiradi va bosh og‘rig‘ini bartaraf etishda yordam beradi. Uzum qon tarkibidagi xolesterin miqdorini kamaytiradi, ichni yurgizadi.
Uzumning ozuqaviy quvvati
Uzum parhez mevasi emas, shuning uchun uni iste’mol qilish me’yorida bo‘lishi lozim. Uning ozuqaviy quvvati 100 gram mevasida (uning naviga qarab) 45 dan 63 kkal gachani tashkil etadi. Albatta uning ozuqaviy quvvati baland emas, lekin uning ishtaha ochish xususiyati kuchli bo‘lganidan, ko‘proq ovqat iste’mol qilishga sababchi bo‘ladi.
Uzum nimasi bilan zararli?
Barchamizga ma’lumki, har bir foydali narsaning zararli tomoni ham bo‘lishi mumkin. Uzumning ba’zi kishilar uchun asosiy kamchiligi tarkibida qand moddasi miqdori juda balandligidadir. Uzumni semirish, qandli diabet, oshqozon yarasi, kariyes kasalliklarida iste’mol qilish maqsadga muvofiq emas. Shuningdek, uni iste’mol qilishdan qonni suyultirish maqsadida dori-darmon iste’mol qilayotganda ham o‘zini tiyish tavsiya etiladi.
Jaloliddin Nuriddinov
Manba: hronika.info
Savol: Ba’zi yemakxonlar taom yetkazib berishni kechiktirgani uchun buyurtmadan tashqari qo‘shimcha taom taqdim etar ekan. Shu ish joizmi? Agar reklamada qo‘shimcha bepul taom berish emas, balki yetkazib berilgan taomning pulini olmaslik aytilgan bo‘lsa, hukm qanday bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
1. Taomga buyurtma berish bitimi shariatdagi istisno’, ya’ni buyurtma asosida ma’lum mahsulotni tayyorlab berish shartnomasiga to‘g‘ri keladi. Agar savoldagi shart faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida alohida bunday shart qo‘yilmasa, sotuvchi tarafidan berilgan bu va’da joiz hisoblanadi va unga vafo qilishi kerak bo‘ladi.
Agar buyurtma berishda yetkazib berish kechikishi sababli qo‘shimcha taom berish sharti qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Bitimdagi bunday shart moliyaviy jarima sanaladi. Mahsulot tayyorlab berish (istisno’) bitimida sotuvchiga nisbatan moliyaviy jarima qo‘llashga ruxsat etiladi.
Demak, qo‘shimcha bepul taom berish va’da ko‘rinishida bo‘lsa ham, shartnomada aks etgan bo‘lsa ham joiz ekan.
2. Yetkazib berish kechiksa, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida bunday shart qo‘yilmasa, bu ham sotuvchi tarafidan berilgan va’da bo‘ladi va joiz hisoblanadi. Ammo buyurtma berish jarayonida yuqoridagi shart qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Shartnomada esa buyurtma summasidan voz kechish shartini qo‘yish durust emas.
Demak, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik va’da ko‘rinishida bo‘lsa joiz, bitimda shart qilinsa, joiz emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi