Ulug‘ oy - Ramazon oyining oxirgi kunlarida turibmiz. Bu oyning fayzli, futuhli kunlari va tunlaridan unumli foydalanishimiz lozim.
Ba’zi ayollarimiz ramazon ro‘zasini tutsa-da, oxirgi o‘n kunlikda beparvo bo‘lishadi. Chunki ular hayit ayyomiga tayyorgarlikni boshlab yuborishadi. Kimdir hayitga yangi kiyim olish, kimdir shirinliklar pishirish tashvishida ulug‘ kunlarni besamar o‘tkazib yuboradi. Qiz uzatilgan, kelin tushgan xonadonlarda hayitga alohida taraddud ko‘riladi. Ayniqsa, qiz uzatgan onalar qizining kelin bo‘lib tushgan xonadoniga qutilar va tog‘oralarda pishiriqlar, sarxil mevalar, shirinliklar yuborib dasturxon to‘kin bo‘lishiga harakat qilishadi. Kelinlar hayit kunlari qaynona, qaynegachi-qaynisingillarini xursand qilish, mehmonlarni ko‘nglini olish, ularni kelinsalom bilan kutib olish tashvishida bo‘lishadi. Bularning barchasi albatta kelinlikning ziynati, milliy urf-odatlarimiz sirasiga kiradi. Lekin har narsada ham me’yor bor. Hayit riyokorlik, isrofgarchilikda kimo‘zarchilik bayrami emas, balki saxovat, yaxshilik, mehr-oqibat ayyomidir.
Hadisi shariflarda isrofgarchilikdan qaytarilib, tejamkorlikka targ‘ib va tashviq etiladi:“Allohning noz-ne’matlaridan hohlagancha yeb-ichinglar, xayr-ehson qilinglar, kiyinib yasaninglar, lekin isrofgarchilik va manmanlikka yo‘l qo‘ymangizlar!” (Imom Ahmad, Nasaiy, Ibn Mojja rivoyatlari).
O‘zbekiston musulmonlari idorasining “To‘y, marosim va ma’rakalarni me’yorida o‘tkazish haqida fatvo”sida, yangi kelin tushgan xonadonda bo‘ladigan hayit marosimlarini ixcham tarzda, faqat qarindoshlar bilan bir kungina o‘tkazish haqida ta’kidlab o‘tilgan.
Opa-singillarimiz Ramazon oyining so‘nggi kunlarida isrofgarchilikka ruju qo‘yish o‘rniga, ixlos ila Qur’on tilovati, ibodat, istig‘for, yaxshilik, xayr-saxovat qilib o‘tkazishsa ikki dunyo saodatiga erishishadi. Zero, Alloh taolo Qur’oni karimning Niso surasi 114-oyatida shunday marhamat qiladi: “Ularning ko‘pgina shivir-shivirlarida - sadaqa berishga yoki ezgulikka buyurishga yohud odamlar o‘rtasini isloh qilishga buyurmagan bo‘lsa – yaxshilik yo‘qdir. Kimda-kim Alloh rizosi uchun shuni qilsa, unga ulkan mukofot berajakmiz”.
M.Abdullayeva,
O‘MI mutaxassisi
Ikkita bir-biriga o‘xshash oyat, lekin Alloh taolo ularni ikki xil xulosa bilan yakunlagan:
وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ الْإِنسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ (34)
"Va agar Allohning ne’matlarini sanashga urinsangiz, ularni sanab tugata olmaysiz. Albatta, inson zulmkor va noshukrdir" (Ibrohim surasi, 34-oyat).
وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ (18)
"Va agar Allohning ne’matlarini sanashga urinsangiz, ularni sanab tugata olmaysiz. Albatta, Alloh mag‘firatli va marhamatlidir" (Nahl surasi, 18-oyat).
Birinchi oyatda: Insonning Allohga munosabati bilan tugatilgan!
Ikkinchi oyatda: Allohning bandaga munosabati bilan tugatilgan!
Alloh taolo naqadar buyuk Zot! Inson esa naqadar ojiz va nodon mavjudot.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV