Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Aprel, 2025   |   24 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:07
Quyosh
05:33
Peshin
12:27
Asr
17:11
Shom
19:14
Xufton
20:34
Bismillah
22 Aprel, 2025, 24 Shavvol, 1446

Taroveh namozi va unga oid masalalar

22.06.2017   109294   2 min.
Taroveh namozi va unga oid masalalar

Aslida, taroveh sunnat bo‘lgani uchun uning qazosi o‘qilmaydi. Chunki, bomdodning sunnatigina vaqti o‘tsa ham zavolgacha (bir rivoyatda asrgacha) qazo qilib o‘qib olish mumkin. Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam ham shunday qilganlar. Peshin namozining avvalgi sunnati (farzga ulgurish maqsadida) qolsa, farzidan keyin o‘qib olinadi. Bu aslida peshin vaqtida bo‘layapti. Mana shu ikki sunnatdan boshqa sunnatlar qazo qilinmaydi. Qazosi lozim emas.

Biroq, ba’zi faqihlar taroveh bir oy davomida kechalari odat bo‘lgan,  sunnat bo‘lganligi  uchun va Payg‘ambarimiz Rasuli Akram sallollohu alayhi va sallam tomonidan ko‘p targ‘ib qilinganligidan hatto, ba’zi faqihlarimiz tarovehni tark qilgan odam keyingi tarovehgacha uning qazosini o‘qib olsin, deganlar. Agar Ramazonda o‘qiy olmasa, keyingi Ramazongacha o‘qib oladi, degan gap ham bor. Bu fikr “Jomi’ ur-rumuz”da ham keltirilgan. Imom Navaviy ham shuni ma’qul ko‘rgan. Ularning bunday fikrga kelishiga mana bu rivoyatlar sabab bo‘lgan:

Imom Muslim Oisha raziyallohu anhodan qilgan rivoyatlarida Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam: “Alloh taologa eng mahbub amal oz bo‘lsada davomli bo‘lganligidir”-dedilar.

Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam ana shunday kechki odati qolib ketsa, uni kunduzi o‘rnini to‘ldirishni taklif qilganlar:

Abdurrahmon ibn Abdin al-Qoriydan qilingan rivoyatda “Kimki o‘zining vazifasidan yoki unga o‘xshash bir narsadan uxlab qolsa, bas, uni bomdod namozi bilan peshin namozining orasida o‘qib olsa, xuddi unga uni kechasi o‘qigandek yoziladi”- deyiladi. (Imom Muslim rivoyati).

Abul Lays as-Samarqandiy hazratlari: “Kimki sunnatni uzr bilan tark qilsa, ma’zurdir, kimki uzrsiz tark qilsa, manmandir”, degan ekanlar.

Demak, tarovehdan qolib ketganlarini iloji bo‘lsa, o‘qib olgan yaxshiroq ekan. Biroq, o‘qimasa gunohkor bo‘lib qolmaydi.

Tarovehlarda bir marta xatmi Qur’on qilish sunnatdir. Ramazonda ikkinchi yoki uchunchi marta xatm etish esa mustahab va haqiqiy nafl amaldir.

Shunday ekan bir oylik ramazonni va taroveh namozlarini g‘animat bilaylik sustkashlikka yo‘l qo‘ymaylik. Zero, bu ramazon biz uchun oxirgisi bu yilgi taroveh oxirgisi bo‘lishi mumkin.

 

“Sayyid Muhyiddin maxdum” o‘rta maxsus islom bilim

 yurti mudarrisi Abdug‘afur Niyozqulov

Ramazon
Boshqa maqolalar

"Vazifamdan qutuldim”, deb o‘ylamang!

21.04.2025   2261   3 min.

Ba’zi otalar ayoli, bolalaridan o‘zining ayshu ishrati va ulfatchiligini ustun qo‘yadilar, gohida o‘sha tarafga butunlay burilib ketadilar.

Ey muhtaram ota! Nima uchun oilangiz va bolalaringizdan qochyapsiz?! Nima uchun ko‘zingizdagi nurga parda tashlayapsiz, farzandlaringiz sizni tun qorong‘usidan bosh­qa mahal ko‘ra olishmayapti.

Barchalari sizni izlaydilar. Yosh bolalarni o‘psangiz, kattalar davrasida bo‘lsangiz, tabassumingizga sababchi bo‘luvchi ayolingizga e’tibor qaratsangiz, qanday ham go‘zal!

Zimmangizdagi ularning haqlariga bee’tibor bo‘lmang. “Yemak-ichmak, kiyim-kechagini to‘kib-sochib qo‘ysam bo‘ldi, vazifamdan qutuldim”, deb o‘ylamang. Ular siz tomoningizdan yetkaziluvchi  ma’naviy, ruhiy ozuqaga muhtojdirlar.

Ey muhtaram ota! Oilangiz bee’tibor qolsa, ko‘zi ochlarning hirslari ularni yeb bitirishi mumkin. “Boshsiz qolgan jasad tirik turadi”, deb o‘ylamang. Siz oilangiz uchun tananing boshideksiz, bosh tanadan judo bo‘lsa, ruh tanadan ajraydi va hayot tugaydi.

Oilangizga mustahkam qo‘rg‘on bo‘ling. Unutmangki, qiyomat kuni har bir rahbar o‘z qo‘l ostidagilari borasida javob beradi.

Barcha mas’uliyatni ayolingizga yuklab qo‘ymang. Tarbiya mashaqqatini uning yelkasiga yuklamang.

O‘tinaman, zoye bo‘layotgan umringizga, oilangizga qayting! Avval Robbingizga qayting va qilgan gunohu isyonlaringizga tavba qiling. Namozga mahkam bo‘ling. Qalbingizda iymon qayta barq urib, rahmat vujudingizga sizib kirishi uchun tun qorong‘usida turib tahajjud o‘qing.

Har gal bolalaringizni, ayolingizni ko‘rsam, ularning ko‘zidagi mahzunlik meni tilka-pora qiladi. Buning ta’siridan sizga aytadigan oxirgi gapim:

Yerdagilarga rahm qil, samoning Egasi senga ham rahm qiladi. Senga shukrini ado qilolmaydigan darajada ne’matlar ato etgan Robbingga yaqinlash. Oila deb atalmish ne’matdan yuz o‘girding. Oilangni tashlab ketding, ular qayoqqa borarini bilmay qolishdi.

Achinarli bir voqeani keltiray: Ota-onasi ishga ketib yolg‘iz qolgan bolalarning sho‘xliklari avjiga chiqib, oralaridan biri pichoq o‘ynab xonadagi charim divan va kursini yirtib, teshdi. Ota ishdan kelib bolaning qilgan ishini ko‘rdi va qattiq g‘azablanib bolaning qo‘l-oyoqlarini mahkam bog‘lab qo‘ydi.

 Bola tinmay yig‘lab, bo‘shatib yuborishlarini o‘tinib so‘radi. Lekin bari befoyda edi. G‘azablangan otaga hech narsa ta’sir qilmadi. Lekin ona bog‘ichlarni yechishga urindi. Ota unga: “Agarda yechsang, taloqsan”, dedi.

 Bola tinmay yig‘layverganidan tinkasi quridi va uxlab qoldi. Uning qo‘l-oyoqlarining rangi o‘zgara boshladi va ko‘karib ketdi.

 Ota qo‘rqib ketganidan bog‘ichni yechdi va bolani darhol shifoxonaga olib bordi. Bola koma holatida edi. Shifokorlar bolaning oyoq-qo‘llarini amputatsiya qilishga qaror qilishdi. Bola o‘tkir ishemiyaga chalingan edi.

 Ota amputatsiya qilish uchun berilgan qog‘ozga imzo qo‘yarkan, tinmay yig‘lardi.

 Haqiqiy musibat bola jarrohlik amaliyotidan chiqqanidan keyin boshdandi. Bola otasiga qarab: “Dada, dadajon, oyoqlarimni qaytarib berishsin. Endi hecham bunday ish qilmayman”, deya dod soldi.


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.