Alloh taolo Jannat ne’matlarini qo‘lga kiritish yo‘lida musobaqalashishga buyurib, bunday marhamat etadi: «Bas, musobaqachilar shu (ne’matlar) yo‘lida musobaqa qilsinlar!» (Mutaffifun, 26).

Boshqa bir oyatda: «Rabbingizdan (bo‘luvchi) mag‘firatga va kengligi osmonlaru Yerga teng, taqvodorlar uchun tayyorlab qo‘yilgan jannat sari (solih amallar qilish bilan) shoshilingiz!» (Oli Imron, 133).

Musobaqada kuchli raqiblar ko‘p ekan! Negaki, shoshilish kerakligi alohida farmoyish bilan ta’kidlanmoqda! Musobaqa shartlari nimadan iborat ekan? Bu mukofotlar qaysi amallarni qilganlar uchun ekan? Ular haqida qayerdan bilsak bo‘larkan? Ularni qanday xislatlari bor ekan-a?!

 «Ular (mazkur taqvodorlar) farovonlik va tanglik kunlarida ham xayr-cadaqa qiladigan, g‘azablarini yutadigan, odamlarni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir. Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar. Ular biror fahsh ish qilib qo‘ysalar yoki o‘zlariga zulm qilib qo‘ysalar, (darhol) Allohni eslab, istig‘for aytadilar. Vaholanki, gunohlarni faqat Allohgina mag‘firat etar. Yana, ular bila turib, qilmishlarida davom etmaydigan kishilardir. Aynan ularning mukofotlari – Parvardigorlaridan mag‘firat va ostidan anhorlar oqib turuvchi jannat bog‘lari bo‘lib, o‘sha joyda abadiy bo‘lurlar. (Solih) amal qiluvchilarning mukofoti naqadar yaxshi!» (Oli Imron, 134-136).

«(Ey, insonlar!) Rabbingiz tomonidan bo‘ladigan mag‘firatga hamda Alloh va Uning payg‘ambarlariga imon keltirgan zotlar uchun tayyorlab qo‘yilgan, kengligi osmon va Yerning kengligi kabi bo‘lgan jannatga musobaqalashingiz! Bu Allohning fazli bo‘lib, uni O‘zi xohlagan kishilarga ato etur. Alloh ulug‘ fazl sohibidir» (Hadid, 21).

Musobaqada ishtirok etganmisiz? Ishtirokchilarni kuzatganmisiz? Ha, baraka toping! Ishtirokchilar hamisha marra chizig‘i tomon shoshadilar, to‘g‘rimi? Kim birinchi bu chiziqdan o‘tganini esa hakamlar belgilab, hammaga o‘ziga munosib baho qo‘yadilar. Birorta qatnashuvchi yugurib, yelmay, jonini koyitmay, musobaqa boshlang‘ich chizig‘ida turganicha g‘olib bo‘lgan deyilsa, ishonasizmi?

Musobaqa bo‘lgach, uning boshlang‘ich va nihoya chizig‘i hamda hakami bo‘ladi! Boshlang‘ich nuqtasi qo‘lingizdagi mol-davlat o‘z ehtiyojingizdan ortib, nisobga yetgan kunidir! Bu musobaqaning nihoya-marra chizig‘i boshqa musobaqalardan farqliroq: buning marra chizig‘i oxak bilan chiziladigan oddiy oq chiziq emas.

Musobaqa sakkizta sovrinli o‘rin uchun sakkiz “nominatsiya”da bo‘ladi!

  «Albatta, sadaqalarni faqat faqirlar, miskinlar, unda (sadaqa ishida) ishlovchilar, dillari oshna qilinuvchi (kofir)lar, (pul to‘lab ozod etiluvchi) qullar, qarzdorlarga va Alloh yo‘lida hamda yo‘lovchiga (musofirga berish) Alloh (tomoni)dan farz (etildi). Alloh ilmli va hikmatli zotdir» (Tavba, 60). 

1. Faqirlarga;
2. Miskinlarga;
3. Unda (sadaqa ishida) ishlovchilarga;
4. Dillari (Islomga moyil) oshna qilinuvchi (kofir)larga;
5. (Pul to‘lab ozod etiluvchi) qullarga;
6. Qarzdorlarga;
7. Alloh yo‘lida (yuruvchi – hoji, talabalar)ga;
8. Yo‘lovchi (musofir)ga...

Hakam Alloh taoloning O‘zidir! Bu Hakamning hukmi ayni adolat bo‘ladi. Qandaydir yo‘llar bilan Uning hukmini aslo o‘zgartirib bo‘lmaydi! Musobaqa shartiga muvofiq bu jonli marra chizig‘i va odil Hakam tomonga musobaqa ishtirokchisi sifatida siz borishingiz kerak!

Oyatda sanalgan sakkiz toifa kishilar qo‘lida sizga Jannatning sakkiz eshigini biridan ichkariga kirish huquqini beruvchi biletlar bor. Barchalaridan sotib olsangiz ham bo‘laveradi. Ammo sizning biletni kimdan sotib olganingizga qarab, Uning qaysi eshigidan kirishingiz, U yerdagi darajangiz eng yuqori, o‘rta yoki pastroqda bo‘lishi belgilanadi! Zero, Jannatning har bir eshigi alohida bir yaxshilik qilgan kishilarga xosdir. Masalan, namoz o‘quvchilar biridan, ro‘za tutuvchilar boshqasidan, begonalarga sadaqa qiluvchi yana bir eshikdan kirsa, qarindoshiga sadaqa qilgan undanda yuqoriroq darajaga olib boruvchi eshikdan, ham qo‘shni, ham qarindoshiga hamda begonalarga ham yordam qo‘lini cho‘zuvchi kishi esa, avvalgidan ham yuqori maqomga olib boruvchi eshikdan kirish biletini qo‘lga kiritadi va hokazo. Shuning uchun biletni quyidagi ko‘rsatmaga amal qilib, sotib olinsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi:  

Toriq Muhoribiydan rivoyat qilinadi: “Madinaga kelsak, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam minbarda turib, odamlarga xutba qilib, bunday deb turgan ekanlar: “(Sadaqa) Beruvchining qo‘li yuqori (qo‘l hisoblanuvchi)dir! (Xayr-sadaqa berishni avvalo) O‘z qaramog‘ingdagi (kishilar)dan boshlagin: onang, otang, opa-singling, aka-ukang so‘ng eng yaqin kishing, so‘ng undan keyingi yaqin kishiga bergin!” (Imom Nasoiy rivoyati).

Yaqinlarga qilingan xayr-ehsonlarning savobi ikki barobar ko‘p: ham qarindoshlik aloqalarini bog‘lash savobi, ham sadaqa savobi bo‘ladi... Umuman olganda ehtiyojmand mo‘min-musulmonlarga yordam berilsa bas!

Bahodir BAHROMJON o‘g‘li

“Sayyid Muhyiddin maxdum” o‘rta

maxsus islom bilim yurti mudarrisi