Hazrati Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi sharifda bunday deyiladi:
“Islom beshta ustun tepasiga bino bo‘lgan: Allohdan o‘zga iloh yo‘qligiga, Muhammad Allohning elchisi ekanligiga guvohlik berish; namozni barpo qilish; zakotni berish; Ramazon ro‘zasini tutish, Baytullohni tavof qilishdir;” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).
Alloh taolo inson zotini nima amalga buyurgan bo‘lsa, hammasida inson uchun foydalar bor. Ularning har biridan ko‘zlangan maqsad Allohning rizoligini topib uning rahmatiga yetishish ekani barchamizga ma’lum. Ammo Alloh taolo o‘z marhamati bilan ana o‘sha amallarni bajargan insonning jismiga ham foydalar yetkazib qo‘ygan. Yaqqol ko‘zga tashlanib turadigan, oddiy odamlar ham kuzatib bilish mumkin bo‘lgan xususiyatlarga to‘xtalamiz. Masalan, iymonli odamning yashashdan maqsadi aniq bo‘ladi. Shuning uchun har yerda dovdirab yurib, besamar hayot kechirmaydi. Tahorat olgan kishi pokiza bo‘lgani bois kasallik yuqtiruvchi bakteriyalardan omon bo‘ladi. Tanasini suv yuvib turgani bois qon aylanishi faollashadi. Namoz o‘qish bo‘g‘inlarda tuz yig‘ilishiga qarshilik qiladi, qon aylanishini yaxshilaydi. Zakot berish kishiga o‘zining qilgan ishidan mamnunlik bag‘ishlab kayfiyatini ko‘taradi, yurak kasalliklaridan, xafaqonlikdan asraydi. Hajga borgan odam sayohat ham qiladi.Sayohatning foydali jihati shundaki, bir joyda o‘tiravergan kishining ichiga yillar davomida shumlik, sershubhalik, badgumonlik va shularga o‘xshash illatlar yig‘ilib qoladi. Yo‘l yurgan inson esa, o‘zi sezib-sezmay ana shu illatlardan xalos bo‘lib, yengil tortib qoladi. Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallamning safarga chiqish borasida aytgan hadisi shariflarining hikmati ham ana shunda namoyon bo‘ladi.
Ana endi ro‘zaning foydalari haqida tibbiyot mutaxassislari o‘tkazgan tadqiqotlarning xulosalari bilan tanishing:
Bu foydaning bir jihati igloterapiyaga ham o‘xshaydi. Igloterapiyaning mohiyati shunday ekanki, faol ishlab turgan hujayralarni igna bilan harakatdan to‘xtatib qo‘yib, yalqovlanib, o‘lish arafasiga kelib qolgan hujayralarni ishlashga majbur qilish ekan. Ro‘zada ham odam och yurgani bois tanasiga o‘n bir oy davomida yig‘ilib qolgan ortiqcha yog‘lar erib ishlatilib ketar ekan-da, odamning jismi ortiqcha yuklardan qutulib yengillashib qolar, o‘sha yog‘larning ostida o‘limini kutib yotgan bechora hujayralar yana faol ishlab ketar ekan.
Ana bizga Rabbimizning buyuk marhamati!
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
Savol: Hozirgi kunda ayrim odamlar qabristonlardan o‘zlari, oilasi uchun yer sotib olib, sag‘ana qildirib qo‘yishmoqda. Bu ishlari to‘g‘rimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Qabristonlar omma foydalanishi uchun hukumat tarafidan berilgan umumiy joy hisoblanadi, hech kimning shaxsiy mulki emas.
Shunga ko‘ra unga kimdir egalik qilishi, u joydan yer sotishi yoki sotib olishi mumkin emas. Bizdan avvalgi avlodlar, ota-bobolarimiz qabristondan biror narsani olishga, hatto qurigan giyoh olishdan ham cho‘chiganlar.
Hozirda ham ayrim odamlar qabristondagi meva va o‘t-o‘lanlardan foydalanish haqida ko‘p savol berishlari bejizga emas, ana shu hadikdan paydo bo‘lgan. Ammo ming afsuski, ayrim odamlar tomonidan kimlar bilandir til biriktirib, yer sotib olish holati oz bo‘lsa-da, paydo bo‘lmoqda. Bundan ehtiyot bo‘lish lozim. Chunki bu nohaqdan yer olish hisoblanadi. Bu haqda Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam qattiq ogohlantirib, bunday deganlar: “Kim bir qarich yerni nohaqdan olsa, qiyomat kuni uni yetti qavat yer yutadi”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Sa’id ibn Zayd roziyallohu anhudan qilingan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir qarich yerni zulm ila olsa, qiyomat kuni uning bo‘yniga yetti qavat yer osib qo‘yiladi”, deganlar (Muttafaqun alayh).
Bu ishning qanchalik og‘ir ekanini tushunmagan odamlar turli vositalar bilan bir qarich bo‘lsa ham birovning yerini o‘ziga qo‘shib olishga harakat qiladilar. Islomda bu ish zulm hisoblanadi va katta gunoh sifatida qoralanadi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.