Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Oktabr, 2025   |   14 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:07
Quyosh
06:25
Peshin
12:16
Asr
16:12
Shom
18:01
Xufton
19:12
Bismillah
06 Oktabr, 2025, 14 Rabi`us soni, 1447

Salovat aytuvchilar

11.01.2017   29189   4 min.
Salovat aytuvchilar

Alloh taolo Ahzob surasining 56-oyatida: “-Albatta Alloh va uning farishtalari Payg‘ambarga salovot ayturlar. Ey iymon keltirganlar! Siz ham Unga salovot ayting va ko‘p salom yo‘llang!”, deb marhamat qilgan.

Oyatdagi “yusollun” kalimasi – “salovot ayturlar" degan ma’noni anglatadi. Arab tilida salovat so‘zi “salot” kalimasining ko‘pligi hisoblanib, “duo, mag‘firat so‘rash” ma’nolarini bildiradi. Ammo duo ma’nosi Alloh taoloning salovat aytishi degan ma’noga to‘g‘ri kelmaydi. Alloh taolo Payg‘ambarning haqqiga duo qilmaydi, chunki bir kishining haqqiga duo qilish – uchinchi tomondan unga manfaat so‘rashdir. Alloh taologa nisbatan esa buning imkoni yo‘qdir. Ulamolar: “Salovat Alloh tomonidan bo‘lsa, rahmatdir va bu xos rahmatdir” deb aytib o‘tishgan.

Xos rahmat – Alloh subhanahu va taolo farishtalar huzurida u zot (sollallohu alayhi va sallam)ni maqtash va ulug‘lashdir. Yana Robbul olaminning salavoti sano, ulug‘lash, ikrom qilish, xos shafqat, xos mag‘firat va shu kabi yaxshilik, fazl, ikrom, madh, sano, nur va ziyo ma’nolarini o‘zida jam qiladi. Alloh taoloning u zot (sollallohu alayhi va sallam)ni ulug‘lashi bu dunyoda u zot (sollallohu alayhi va sallam)ning zikrini oliy qilish, dinini zohir qilish, shariatini boqiy qilish hisoblanadi. Oxirat manzilida esa “maqomul mahmud”ni ato etish bilan avvalgiyu oxirgilarga u zotning fazllarini ko‘rsatish, ummatlariga shafoatchi bo‘lishlari, ajru savoblarini ko‘paytirish va barcha muqarrabu shohidlardan muqaddam ekanlarini zohir qilishdir.

Abdulloh ibn Abbos (roziyallohu anhu) “yusollun” – “Payg‘ambarga salovat ayturlar” oyatini “barakot tilaydilar” deb, ya’ni “baraka tilab duo qiladilar”, deb izohlaganlar.

Farishtalarning salovati esa istig‘fordir ya’ni farishtalar tarafidan salovat aytish Allohdan mag‘firat so‘rash hisoblanadi. Muhammad Mustafo (sollallohu alayhi va sallam)ga farishtalarning salovat aytishi u zot (sollallohu alayhi va sallam)ning haqlariga duo qilishlari, istig‘for aytishlari ma’nosida bo‘ladi.

Mo‘minlarning Nabiy (sollallohu alayhi va sallam)ga salovat aytishlari esa, ular tomonidan bo‘lgan duo va ulug‘lash ma’nosidadir.

Jumhur ulamolar: “Kishi umri mobaynida bir marotaba salovat aytish vojibdir. Nabiy (sallollohu alayhi va sallam)ga salovat yo‘llash, zikr – tasbeh, hamd aytish kabi ibodatdir” – deganlar.

Imom Nasoiy Anas ibn Molik (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilingan hadisda: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Kim menga bir marta salovat aytsa, Alloh unga o‘n marta salovat aytadi. Uning o‘nta gunohi o‘chiriladi. O‘n daraja yuksaltiriladi” dedilar.

Imom Ahmad keltirgan hadisda Abdurohman ibn Amr (roziyallohu anhu): “Kimki Nabiy (sallollohu alayhi va sallam)ga bitta salovat yo‘llasa, Alloh taolo va farishtalar uning haqqiga yetmishta salovat yo‘llaydi” deb aytganlar.

Imom Ahmad ibn Hanbal va Imom ibn Moja rivoyat qilgan hadisda esa Omir ibn Robi’aning otasi bunday deydi: “Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam)ning: “Kim menga salovat aytsa, farishtalar unga ham menga aytgan salovatining barobarida salovat aytib turadilar. Banda salovatni xohlasa, oz aytsin, xohlasa ko‘p”, deganlarini eshitdim” degan.

 Imom Shofe’iy va imom Bayhaqiydan keltirilgan haqisda Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Sizlarning jannatda menga eng yaqin bo‘ladiganlaringiz, menga salovatni ko‘proq aytadiganlaringizdir. Bas, yorug‘ kecha va nurli kunda menga salovat aytishni ko‘paytiringlar”, dedilar. Hadisi sharifdagi “yorug‘ kecha”dan murod juma kechasi, “nurli kun”dan murod juma kunidir.

Demak, kim u zot (sollalohu alayhi va sallam)ga salovat aytuvchilardan bo‘lsa, Alloh taoloning va muborak farishtalarning salovatlariga noil bo‘lishi, hamda jannatda Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ga manzili yaqin bo‘ladiganlar qatorida turish baxtiga yetishadi, inshoalloh.

N.G‘ofurova,

“Xadichai Kubro” o‘rta-maxsus islom

 bilim yurti o‘qituvchisi

 

Boshqa maqolalar

O‘zbekiston o‘qituvchi va murabbiylariga

01.10.2025   11173   6 min.
O‘zbekiston o‘qituvchi va murabbiylariga

Qadrli do‘stlar!

Siz, azizlarni, hayotini dunyodagi eng ulug‘ va olijanob ishga – navqiron avlod ta’lim-tarbiyasiga bag‘ishlagan muhtaram ustoz va murabbiylar, sohaning barcha jonkuyar xodimlarini umumxalq bayrami – O‘qituvchi va murabbiylar kuni bilan samimiy muborakbod etaman.

Mana shunday quvonchli kunda siz, mehribon ustozlarga el-yurtimizning yuksak hurmat-ehtiromini yana bir bor izhor etib, barchangizga Yangi O‘zbekiston kelajagini yaratish yo‘lidagi mashaqqatli va sharafli mehnatingiz uchun chin qalbdan tashakkur bildiraman.

Hurmatli ustoz va murabbiylar!

Yaqinda sizlar bilan bo‘lib o‘tgan ochiq, aytish mumkinki, tarixiy muloqotimizda ta’lim-tarbiya tizimidagi ishlarimizni chuqur tahlil qilib, ularni yangi bosqichga ko‘tarish bo‘yicha aniq maqsad va rejalarni belgilab oldik.

Kuni kecha Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 80-sessiyasida ta’lim sohasidagi islohotlarimiz natijalari jahon hamjamiyatida katta e’tibor va qiziqish uyg‘otdi. Bu borada biz erishgan yutuqlar xalqaro ahamiyatga ega bo‘lgan yangi tashabbuslarni ilgari surish uchun asos bo‘ldi.

Xususan, keyingi sakkiz yilda yurtimizda ta’lim va ilm-fan uchun xarajatlar 6 karra oshirilib, 378 trillion so‘mni tashkil etgani, yuzlab yangi bog‘chalar, maktab, texnikum va oliygohlar qurilgani, ta’lim va ilm dargohlarini zamon talablari asosida jihozlash, ustoz va murabbiylarning mehnatini munosib qadrlashga qaratilgan dasturlarimiz alohida e’tirof etildi.

Bu haqda gapirganda, mamlakatimizda qisqa muddatda bog‘chalar sonini 5200 dan 38 mingtaga, qamrov darajasini 27 foizdan 78 foizga oshirganimiz, tarbiyachilar maoshi maktab o‘qituvchilari oyligiga tenglashtirilgani, ushbu muassasalardagi rahbar va pedagoglar maoshi qariyb 2 barobar oshirilganini ta’kidlash lozim.

Kelgusi yildan Qoraqalpog‘iston va barcha viloyatlarda Prezident maktablari kabi “Yangi avlod” bog‘chalari tashkil etilib, ularda tarbiyachilar ilg‘or pedagogik texnologiyalarni o‘rganadi.

Farzandlarimizga bilim va tarbiya berishning eng muhim bosqichi – maktab ta’limini rivojlantirish doimiy e’tiborimiz markazida bo‘lib kelmoqda. So‘nggi yillarda 500 ga yaqin yangi maktablar barpo etilib, mavjudlari kengaytirilgani hisobidan 1 million o‘quvchi o‘rni yaratildi. Xususiy maktablarga yo‘l ochilishi tufayli ota-onalar va o‘quvchilar uchun tanlash imkoniyati paydo bo‘ldi. Bugungi kunda 200 mingdan ziyod o‘g‘il-qizlarimiz ana shunday maktablarda o‘qimoqda.

Yangi o‘quv yilidan 12 yillik maktab ta’limi hamda 9- va 11-sinf o‘quvchilari uchun yagona davlat imtihonlari joriy qilinib, ularning natijalari bo‘yicha bitiruvchilar bevosita texnikum va oliygohlarga kira oladigan tartib yo‘lga qo‘yiladi.

Hammamizga ayonki, kelajak – zamonaviy bilim bilan qurollangan kasb-hunar egalarinikidir. Biz bu haqiqatni hech qachon unutmasligimiz lozim. Shu bois yoshlarimizni davr bilan hamnafas bo‘lib, har qanday raqobatga bardosh bera oladigan yetuk mutaxassislar etib tarbiyalashimiz kerak.

Shu maqsadda tashkil etilayotgan Kasbiy ta’lim agentligidan umidimiz katta. Ushbu agentlik kasb ta’limi sohasiga, mavjud texnikumlarga xalqaro standartlar asosida yangi hayot nafasini olib kirishi zarur.

Bir yil ichida 100 ta texnikumda Germaniya, Buyuk Britaniya, Shveysariya, Xitoy, Koreya Respublikasi kabi rivojlangan mamlakatlarning ta’lim tashkilotlari bilan hamkorlik yo‘lga qo‘yilib, ularning ilg‘or o‘quv dasturlari joriy etiladi. Jumladan, Angliyaning “Pirson” kompaniyasi bilan hududlardagi 14 ta texnikumda “BITЕK” xalqaro dasturi orqali yoshlar turizm, axborot texnologiyalari, tibbiyot, qurilish, logistika, elektrotexnika, energetika, mashinasozlik, biotexnologiya, kreativ iqtisodiyot kabi yo‘nalishlarda talab yuqori bo‘lgan kasblarni egallaydi.

Mamlakatimizda dual ta’lim bilan qamrov 5 barobar oshiriladi. Ayni paytda yangi texnologiyalarni o‘zlashtirish, chet ellik investor va hamkorlar bilan erkin muloqot qilish uchun texnikumlardagi xorijiy til soatlari to‘rt karra ko‘paytiriladi.

Umuman, kelgusi yildan yangi, raqamli ochiq platforma ishga tushirilib, unda texnikum bitiruvchilarining kasbiy ko‘nikmalari haqidagi ma’lumotlar mahalliy va xorijiy ish beruvchilar uchun e’lon qilinadi.

Shu bilan birga, umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida maktab maslahatchisi lavozimi joriy etilib, ular 7-sinfdan boshlab o‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish bilan shug‘ullanadi.

Barchangizga ma’lumki, biz keyingi yillarda oliy ta’lim masalasiga ustuvor ahamiyat qaratmoqdamiz. Amalga oshirilgan islohotlarimiz natijasida o‘tgan sakkiz yil ichida oliygohlarimiz soni 77 tadan 202 taga, talabalar soni esa 250 mingdan 1,5 millionga yetdi. Yoshlar uchun oliygohlarga kirishda tanlov imkoniyati ko‘paytirildi. Mazkur ta’lim muassasalarida dars beradigan o‘qituvchilarning oyligi sezilarli darajada oshirildi.

Fanning muayyan sohasida tadqiqotlar olib borib, aniq natijaga erishayotgan olimlarimizning asosiy qismini professor-o‘qituvchilar tashkil etayotgani ayniqsa e’tiborlidir.

Qadrli do‘stlar!

Biz o‘qituvchi va ustozlik kasbining maqomi va nufuzini oshirishga hal qiluvchi masala sifatida qaramoqdamiz. Shu bois soha xodimlarining mehnat va yashash sharoitini yaxshilash islohotlarimizning eng ustuvor yo‘nalishi bo‘lib qoladi. Jumladan, yangi yildan boshlab kamida 15 yil stajga ega bo‘lgan oliy toifali pedagoglarga ipoteka krediti boshlang‘ich badalining 25 foizi qoplab beriladi.

Kelgusi o‘quv yilida davlat oliygohlariga o‘qishga kirgan pedagoglar farzandlarining kontrakt summasiga 30 foiz chegirma joriy etilishi mo‘ljallanmoqda. O‘qituvchilarning zamonaviy kompyuter texnikalarini xarid qilishlari uchun 10 million so‘mgacha imtiyozli kredit ajratiladi. Yangi yildan soha xodimlari uchun davlat xizmatlari to‘lovi ikki karra kamaytiriladi. Dunyodagi TOP-300 talik oliygohlarga o‘qishga kirgan bo‘lg‘usi pedagoglarga 20 ming dollargacha imtiyozli ta’lim krediti ajratiladi.

Muxtasar aytganda, o‘qituvchi va murabbiylik kasbini jamiyatimizdagi eng muhim va obro‘li kasbga aylantirish bo‘yicha boshlagan ishlarimiz izchil davom ettiriladi.

Muhtaram ustozlar, aziz murabbiylar!

Yurtimiz tarixidagi ikki buyuk Renessansni yaratgan ulug‘ mutafakkir va allomalarni ham o‘z vaqtida siz kabi o‘qituvchi va muallimlar tarbiyalab voyaga yetkazgan. Bu ezgu an’analarning davomchilari sifatida siz, azizlar ham bugun jonajon Vatanimizda barpo etilayotgan Uchinchi Renessans bunyodkorlarini kamol toptirishga munosib hissa qo‘shasizlar, deb ishonaman.

Ana shunday olijanob maqsad yo‘lida sizlarga mustahkam sog‘liq, kuch-g‘ayrat, yangi yutuqlar va oilaviy baxt tilayman.

Barchangizga hamisha el-yurtimiz, shogirdlaringizning hurmat va ardog‘ida bo‘lish nasib etsin!

 

Shavkat Mirziyoyev,

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti