Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyun, 2025   |   19 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
15 Iyun, 2025, 19 Zulhijja, 1446

Inson miyasi haqida qiziqarli ma’lumotlar

18.07.2016   21453   2 min.
Inson miyasi haqida qiziqarli ma’lumotlar

Inson bosh miyasi eng kam o‘rganilgan, tananing juda muhim qismidir. Dunyodagi mashhur tibbiyot olimlari inson miyaning yangi omillarini o‘rganish ustida ko‘plab tadqiqotlar olib bormoqdalar.

Ma’lumki, bosh miya markaziy asab tizimi organi bo‘lib, u bir-biri bilan bog‘liq bo‘lgan asab hujayralari va tolalaridan tashkil topadi.
Keling, endi bosh miyamiz haqida quyidagi qiziqarli ma’lumotlarni keltirib o‘tsak:

1. Har safar biror nimani eslab qolganingizda, miyada yangi neyron aloqalari shakllanadi.
2. Kishi uyg‘ongach, uning miyasi uncha katta bo‘lmagan lampochka ishlashi uchun yetarli bo‘lgan energiyani ishlab chiqaradi.
3. Inson miyasi 50 yoshgacha shakllanadi.
4. Alkogol tufayli miya vaqtinchalik eslab qolish qobiliyatini yo‘qotadi.
5. Inson tug‘ilganda asab hujayralari ulg‘aygan davriga nisbatan ancha ko‘p bo‘ladi.
6. Bosh miyaning faqatgina o‘ng yoki chap taraf pallasi ishlashi haqidagi gaplarning barchasi uydirma. Aslida, ular o‘zaro ma’lumot almashgan holda ishlashadi.
7. Oiladagi shafqatsizlik bolaning miyasiga juda qattiq salbiy ta’sir qiladi.
10. Shokolad hidi teta-ritmni ishlab chiqarishni faollashtiradi, bu esa o‘z navbatida insonni tinchlantirib, bo‘shashtiradi.
11. Albert Eynshteynni tanasini yorib ko‘rgan patologoanatom uning miyasini o‘g‘irlab, 20 yil davomida formalinli eritmada saqlagan.
13. Uyali aloqa vositalarida uzoq suhbatlashish, bosh miyada o‘simta paydo bo‘lishi xavfini kuchaytiradi.
14. Yosh bolalar miyasi organizmdagi glyukozaning 50 foizini sarflaydi, shu tufayli bolalarga ko‘p uyqu zarur.
15. Miya tanadagi barcha kislorod va qonning 20 foizini sarflaydi.
16. Siz biron bir yangilikni aniqlasangiz, miyaning tuzilishi o‘zgaradi.
18. Me’yordan kam uxlash miya faoliyatiga ya’ni reaksiyalar sekinlashuviga va mulohaza yuritish yomonlashuviga ta’sir qiladi.
19. Miyaning yarmi jarrohlik yo‘li bilan xotiraga ta’sir qilmagan holda olib tashlanishi mumkin.
20. 2015 yilda quvvati bo‘yicha to‘rtinchi o‘rinda turuvchi superkompyuterga inson miyasining bir soniyalik faolligini ko‘rsatish uchun 40 daqiqa vaqt kerak bo‘ldi.
21. Amerikalik ixtirochi Reymond Kursveylning fikriga ko‘ra, 2023 yilda shaxsiy kompyuterlar inson miyasi quvvatini hisoblash darajasiga yetadi.
22. Inson miyasi 100 milliard neyronlardan va trillion hujayralardan tashkil topgan.
24. Olimlarning fikriga ko‘ra, diyeta (parhez) miya “o‘zini o‘zi” yeyishga olib kelishi mumkin.
25. Unutish – miya uchun foydali bo‘lib, kerakmas ma’lumotlarni miyadan o‘chirib yuborish, miya egiluvchanligini saqlab qoladi.

 

Mohira ZUFAROVA

Xalqaro aloqalar bo‘limi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Olimga nimani nasihat qilaman?

09.06.2025   6864   2 min.
Olimga nimani nasihat qilaman?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhning ilm va fazllari mashhur bo‘layotgan va shuhrat qozonayotgan edi. U kishi o‘zlarining voqealarini quyidagicha so‘zlab beradilar: «Men «Siyratun-Nabiy sollallohu alayhi vasallam» kitobini olti jild qilib tamomladim. «Muhtaram Zotning siyratlaridagi biror jilva yoki ko‘rinish mening hayotimda ham bo‘lganmi yoki yo‘q? Agar bo‘lmagan bo‘lsa, u holda qanday bo‘ladi?» degan o‘y qayta-qayta qalbimda tinchlik bermas edi. Shu maqsad uchun Allohning biror valiysini qidirdim.

Thana Bhavandagi xonaqohda yashaydigan va Alloh taolo fayzlarini taratib qo‘ygan Mavlono Ashraf Ali Tahonaviy hazratlari haqida eshitgan edim. Shunday qilib, bir kuni Thana Bhavanga borishni niyat qildim va safarga chiqdim. Borib, hazrat bilan ko‘rishdim va bir necha kun u yerda turdim. Ortga qaytayotganimda hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayhga: «Hazrat! Biror nasihat qiling», dedim. U zotning xayollariga o‘sha payt: «Shunday katta allomaga nima nasihat qilaman? Ilm va fazli butun dunyoga mashhur bo‘lsa», degan o‘y kelibdi. Keyin: «Ey Alloh! Qalbimga uning uchun ham foydali bo‘lgan va mening uchun ham foydali bo‘lgan narsani sol», deb duo qilibdi. Shundan keyin hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhga xitob qilib: «Ey birodar! Bizning yo‘limizda boshidan oxirigacha o‘zingizni xokisor tutishingiz kerak», debdilar.

Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh aytadilar: «Hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh bu so‘zlarni aytayotganlarida qo‘llarini ko‘ksilariga olib borib, past tarafiga bir zarba berdilar, zarba xuddi mening qalbimga tushgandek bo‘ldi».

Hazratimiz Doktor Abdulhay rahmatullohi alayh aytadilar: «Bu voqeadan keyin Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh o‘zlarini shunday xokisor tutdilarki, uning misli topilishi qiyin edi. Bir kuni qarasam, xonaqohning tashqarisida hazrat Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh majlisga kelganlarning oyoq kiyimlarini tartiblayotgan ekanlar. Shunday tavoze’ va muhabbatni Alloh taolo u kishining qalbida paydo qildi va keyin yuksak darajalarga ko‘tarib qo‘ydi».

«Nasihatlar guldastasi» kitobidan