Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyul, 2025   |   17 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:34
Bismillah
12 Iyul, 2025, 17 Muharram, 1447

Adolat va insof o‘ta muhim

02.08.2024   9063   2 min.
Adolat va insof o‘ta muhim

Adolat va insof o‘ta muhim narsalardir. Alloh taolo mo‘minlarni garchi o‘z zararlariga, ota-onalari va qarindoshlari zarariga bo‘lsa ham adolatni qoim qilishga va to‘g‘ri guvohlik berishga chaqirgan. Nabiy sollallohu alayhi vasallamning tutumlari ham shunday edi. «Allohga qasamki, agar Muhammad qizi Fotima o‘g‘rilik qilsa, hech shubhasiz uning ham qo‘lini kesgan bo‘lardim...».
Buxoriy rivoyati.

Sahobalarning tutumi ham shunday bo‘lgan. Tobeinlar va ularga ezgulik bilan ergashganlarning ham holi shunday edi.

Shurayh Qozining o‘g‘li bir kuni otasi huzuriga kelib ayrim odamlar bilan o‘rtasida xusumat yuzaga kelganini aytib kengash qiladi. Otasi unga bo‘lgan voqeani aytib berishini so‘raydi. U aytib beradi va otasidan mazkur kelishmovchilikda uning haq yoki nohaqligini so‘raydi. Buning so‘rayotganimning sababi shuki, deydi otasiga:

- Agar men haq bo‘lsam, ularni qoziga arz qilib, da’volashaman. Bordiyu ular haq bo‘lsa, u holda ular bilan kelishib olaman. Otasi uni diqqat bilan tinglagach, ular bilan da’volash, dedi. Eng katta qozi esa otasi Shurayh edi. Shunday qilib, qozining bolasi o‘z xasmlarini da’voga tortdi. Chunki, otasining «ular bilan da’volash!» degan so‘zidan o‘zining haq ekanligida shubhasi qolmagandi. Qozi Shurayh huzuriga to‘plangan o‘g‘lining xasmlari o‘g‘lini eshitgach, hukmni o‘g‘lining yovlari foydasiga va o‘g‘lining zarariga chiqardi va o‘g‘lini ularning haqlarini ado etishga majbur qildi. Raqiblar ketgach, Shurayhning o‘g‘li otasidan qattiq xafa bo‘ldi. «Meni qattiq sharmanda qildingiz, otajon», deya yozg‘irdi. «Siz bilan bu borada maslahatlashmagan bo‘lganimda ham sizni malomat qilmasdim. Mening nohaqligimni aytsangiz bo‘lardi-ku o‘shanda?! Axir, men farzandingizmanku! Shunchalik ham yomon ko‘rasizmi, meni?!», dedi. Shunda Qozi Shurayh shunday javob berdi:

«O‘g‘lim, sen menga Yer yuzi to‘la shunday odamlardan mahbubroqsan. Lekin, Alloh men uchun sendan azizroqdir. Agar mazkur xusumatda sen nohaqsan» deganimda ular bilan borib sulh qilarding. Haq bo‘lsang, qozilashib, nohaq bo‘lsang sulhga borishing, adolatdan emas. Zero, bu holatda ular sening kelishuvga moyil bo‘lganing uchun o‘zlarining ayrim haqlaridan o‘zlari xohlamagan holda voz kechishga tayyor bo‘lardilar. Shunday bo‘lmasin, deya «ular bilan da’volash!» dedim. Toki, haqlariga zarracha ham nuqson yetmasin.

Alisher Sultonxodjayev

Boshqa maqolalar

“Qur’oni karimni o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!”

11.07.2025   1269   3 min.
“Qur’oni karimni o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!”

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Xolid ibn Valid roziyallohu anhu yoshlari o‘tib, keksayib qolgan chog‘larida Mus'hafi sharifni olib, yig‘lab turib shunday der edilar: “Jihodlar bilan ovora bo‘lib seni o‘qiy olmay qoldik”.

Bu qandayin go‘zal uzr! Xo‘sh, biz o‘zimizni nima deb oqlaymiz?! Xolid ibn Valid roziyallohu anhu shundayin gap aytdilar, ammo biz nima deymiz?! Qiyomat kunida “Qur’oni karim o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!” – deb so‘ralsak, nima deb javob beramiz?! Toki u bizni zararimizga emas, foydamizga hujjat bo‘lishi uchun ko‘ksimizga bosib, kechayu kunduz tilovat qilib bormaymizmi?! Axir Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taoloning zikrini lozim tut, Qur’oni karim tilovatida mahkam bo‘l. Chunki bu sening osmondagi ruhing, yerdagi zikringdir” [1], deganlar.

Quroni karim oyatlarini tadabbur qilmasdan, ma’nolari haqida fikr yuritmagan holda, hech qanday tushunchasiz ko‘p tilovat qilish asosiy maqsad emas. Agar inson bir necha oyatni tadabbur qilsa, tafsir kitoblariga murojaat etsa yoki tafsir darslariga qatnashsa, ma’nolarni o‘zlashtirsa va ularga amal qilsa, bu ishi o‘sha inson uchun ulkan yaxshilik, xayr-baraka bo‘ladi.

Imom  G‘azzoliy hazratlari bunday deydilar: “Qur’on siz so‘rashingiz mumkin bo‘lgan va u sizning so‘rovlaringizga javob bera oladigan tirik Rasuldir. Siz unga quloq solsangiz, u sizni qondiradi”.

Qalblari iymon nuri ila qorishib ketgan zotlar uchun, albatta, Qur’onda shifo bordir. Yana Qur’oni karimda sarosima, shaytoniy vasvasalar, nafsu havoga ergashishdan saqlovchi shifo bor. Qur’on o‘qigan paytimizda bizni farishtalar qurshab oladi va ular ham bizga qo‘shilib Rahmon bo‘lgan Zotning oyatlariga quloq tutadi. Samo farishtalari tuni bilan Qur’onga qoim bo‘ladigan yer farishtalariga yaqinlashadilar. Endi ayting-chi, odamlar uxlayotgan paytda, tun qorong‘usida biz Qur’on tilovat qilyapmizmi?! Yeru osmonlar Robbi bizga quloq soladigan darajada  oyatlarini tilovat qilyapmizmi?!

 Alloh taoloning shifo oyatlari quyidagilardir:

«...Va mo‘min qavmlarning ko‘ngillariga shifo beradir» (Tavba surasi, 14-oyat).

«Ey odamlar! Sizga o‘z Rabbingizdan mav’iza, ko‘ksingizdagi narsaga shifo, mo‘minlarga hidoyat va rahmat keldi» (Yunus surasi, 57-oyat).

«Biz Qur’onni mo‘minlar uchun shifo va rahmat o‘laroq nozil qilurmiz...» (Isro surasi, 82-oyat).

«...U iymon keltirganlar uchun hidoyat va shifodir...» (Fussilat surasi, 44-oyat).

«...Unda (asalda) odamlar uchun shifo bordir...»  (Nahl surasi, 69-oyat).

«Bemor bo‘lganimda menga shifo beradigan ham Uning O‘zi» (Shuaro surasi, 80-oyat).

 Qur’oni karimni tilovat qilish, eshitish, amal qilish va har bir ishda undagi hukmlarga tayanib ish ko‘rishdan chetlashmang!

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Imom Ahmad rivoyati.