Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyul, 2025   |   28 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:32
Quyosh
05:10
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:53
Xufton
21:23
Bismillah
23 Iyul, 2025, 28 Muharram, 1447
Maqolalar

Talabalarga eslatma!

04.09.2024   4017   2 min.
Talabalarga eslatma!

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Qo‘lingizdagi yoki to‘plab qo‘ygan mol-dunyoingiz haqiqiy boylik emasdir. Balki, haqiqiy boylik bu – vaqtdir. Hasan Basriy rahmatullohi alayh aytadilar: Ey Odam bolasi, sen kunlardan iboratsan. Bir kun o‘tsa, sening bir bo‘laging ketadi”.

Vaqtning qadri balandligidan Alloh taolo Qur’oni karimda vaqt bilan qasam ichgan: “Tunning qoplab kelayotgan payti bilan qasam. Nahorning tajalli payti bilan qasam” (Layl surasi, 1-2-oyatlar).

Qiyomat kuni ham banda avvalo umrini nimalarga sarflagani haqida so‘raladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilingan hadisda “Kishi Qiyomat kuni umrini nima bilan o‘tkazgani..... haqida hisob-kitob qilinmaguncha ikki qadami jilmaydi”, deyiladi.

Agar Alloh taolo bir bandasiga yaxshilikni iroda qilsa unga vaqtni yordamchi qilib qo‘yadi. Ammo Alloh bir bandasidan yuz o‘girsa, uni foydasiz ishlar bilan mashg‘ul qilib qo‘yadi.

O‘tgan solihlar vaqtga juda haris bo‘lardilar. Masalan, Dovud Toiy rahimahulloh non bo‘laklarini ivitib qo‘yardilar va: “Ivitilgan bo‘lakni og‘izga solish bilan non yeyish orasida ellik oyat o‘qish farqi bor”, deb aytardilar.

Shogird aytadi: “Ustozim hatto bemor bo‘lsalar ham boshlarining tepasiga kitob qo‘yib olardilar. Sog‘liqlari biroz yaxshilanishi bilan uni olib o‘qirdilar. Agar sog‘liqlari ko‘tarmasa, kitobni yana qaytarib joyiga qo‘yardilar”.

Ilm yo‘lidagi talaba aslo dangasalik qilmasligi, darslarni “birozdan keyin o‘qiyman”, “yodlayman” deb ortga surmasligi kerak. Chunki har bir kechiktirish katta yo‘qotishlarga sabab bo‘ladi. Shuning uchun talaba vaqtni g‘animat bilishi, bekorchi-befoyda ishlardan va gap-so‘zlardan uzoq bo‘lishi lozim. Vaqtni qadriga yetmaydigan noshukrlardan bo‘lishdan saqlanish darkor. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ikki ne’mat borki, odamlarning ko‘plari ularni boy berib qo‘yadilar – (ular) salomatlik va bo‘sh vaqtdir”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).

 

Davron NURMUHAMMAD

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Bunday holatda namoz qaytadan o‘qiladimi?

21.07.2025   3105   1 min.
Bunday holatda namoz qaytadan o‘qiladimi?

Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
•  Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
•  Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
•  Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.

Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab  (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.

Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.