Shu yil 20-21 sentyabr kunlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari, Toshkent islom instituti rektori, professor Muhammadolim Muhammadsiddiqov Moskva shahrida bo‘lib o‘tgan “Tinchlik yo‘li: Muloqot birgalikda uyg‘un yashashinng asosi sifatida” XX Xalqaro musulmonlar forumida ishtirok etdi.
Xalqaro forumda dunyoning 30 dan ortiq mamlakatidan kelgan taniqli ulamolar, mashhur muftiylar, professor-olimlar, jamoat va din arboblari hamda xalqaro tashkilotlar rahbarlari ishtirok etdi.
Forumda jahon hamjamiyatining e’tiborini zamonaviy tahdidlar, dinlararo murosasizlikka qaratib, dunyo hamjamiyatini tinchlik-osoyishtalikni qaror toptirishga chaqirildi. Shuningdek, bugungi tahlikali davrda diniy ulamolarning samarali ta’sir mexanizimini shakllantirishga urg‘u berildi.
So‘zga chiqqan notiqlar musulmonlar birdamligi, davlat va din munosabatlari, konfessiyalararo muloqotni rivojlantirish, diniy bag‘rikenglik, zo‘ravonlik va terrorizmga qarshi birgalikda kurashish kabi mavzularda chiqishlar qildi. Xususan, Muhammadolim Muhammadsiddiqov mavzu doirasida muhim ma’ruza bilan ishtirok etdi.
Safar davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov Moskva shahridagi Imom al-Buxoriy nomidagi musulmonlar mahalliy diniy tashkiloti rahbari Umid Mamataliyev bilan muloqot o‘tkazildi.
Muloqotda mazkur mamlakatda vaqtincha yashab mehnat qilayotgan vatandoshlar faoliyati, yashash tarzi, muammolari haqida suhbat qilindi. Jumladan, vatandoshlarimizning diniy e’tiqodini to‘g‘ri yo‘lga solish, mazhabsizlikni oldini olish kabi masalalarda olib borilayotgan ishlar haqida so‘z yuritildi.
Shuningdek, vatandoshlar uchun O‘zbekistondan imom-domlalarni jalb qilgan holda o‘quvlarni tashkil etish, ularga ta’lim berishda yurtimizda nashr etilgan diniy adabiyotlarni olib kelish masalalari muhokama etildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.
To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.
Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.
Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan.
U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv" (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan.
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi.
Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.
Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.