Fotihadan avval zam sura o‘qish
Cavol: Men ba’zida adashib, Fotihadan oldin zam sura o‘qib qo‘yaman. O‘qiyotib esimga tushib, keyin Fotihani o‘qiyman. Bu holatda namoz buzilmaydimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Fotihani zam suradan avval o‘qish namozning vojiblaridan sanaladi. Shuning uchun agar Fotihadan avval zam sura o‘qib qo‘ysa, Fotihani o‘qib, ortidan zam sura o‘qiydi. Namoz oxirida vojibni tark qilgani uchun sajdai sahv qiladi.
Agar bir oyat o‘qigandan keyin esiga tushib, Fotihaga o‘tsa va bu oyat namozdagi qiroatning farzini ado qiladigan darajada uzun bo‘lsa, bu holatda ham sajdai sahv qiladi. Ozgina o‘qigandan keyin esiga tushib, Fotihaga o‘tsa, sajdai sahv vojib bo‘lmaydi.
Bu haqda “Fatovoi Olamgiriya” kitobida bunday deyilgan:
ومن سها عن فاتحة الكتاب في الأولى أو في الثانية وتذكر بعد ما قرأ بعض السورة يعود فيقرأ بالفاتحة ثم بالسورة قال الفقيه أبو الليث: يلزمه سجود السهو وإن كان قرأ حرفا من السورة وكذلك إذا تذكر بعد الفراغ من السورة أو في الركوع أو بعد ما رفع رأسه من الركوع فإنه يأتي بالفاتحة ثم يعيد السورة ثم يسجد للسهو۔‘‘
“Namozxon birinchi yoki ikkinchi rakatda unutib Fotiha surasini o‘qimay, zam sura o‘qisa, suraning ma’lum joyiga kelganda Fotihani o‘qimagani esiga tushib qolsa, darhol Fotihani boshlaydi. Keyin zam sura o‘qiydi. Faqih Abul Lays bunday degan: “Bu kishiga sajdai sahv vojib bo‘ladi. Garchi suradan bir harf o‘qigan bo‘lsa ham”. Agar zam surani tugatib yoki rukuda yo rukudan boshini ko‘targan vaqtda esiga tushib qolsa, qaytib Fotihani o‘qiydi, keyin zam surani o‘qiydi (rukuni ham qayta qiladi). Namozni oxirida sajdai sahv qiladi”.
“Raddul muhtor” kitobida, zam suradan ozgina o‘qib qo‘ygan bo‘lsa, degan so‘zni qiroatdagi farz ado bo‘ladigan miqdorda o‘qigan bo‘lsa, deb izohlangan. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Men va mendan oldingi payg‘ambarlarning Arafot maydonida qilgan eng ko‘p duolari:
لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
O‘qilishi: "Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu. Lahul mulku va lahul hamdu biyadihil xoyru va huva ’alaa kulli shayin qodiyr".
Ma’nosi: "Yagona Allohdan o‘zga iloh yo‘q. Uning sherigi yo‘q. Mulk ham, barcha maqtovlar ham Unga xosdir. Barcha yaxshiliklar Uning qo‘lidadir. U har bir narsaga qodirdir".
اللَّهُمَّ اجْعَل فى قَلبى نُوراً وفى صَدْرى نُوراً وفى سَمْعى نُوراً وفى بَصَرى نُوراً اللَّهُمَّ اشْرَحْ لى صَدْرِى ويَسِّرْ لى أَمْرى وأعُوذُ بِكَ مِنْ وَسْاوسِ الصَّدْرِ وشَتَات الأمْر وفِتْنةِ القَبْرِ اللَّهُمَّ إنى أعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ ما يَلِجُ فى اللَّيْل وشَرِّ ما يَلِجُ فى النَّهارِ وشَرِّ مَا تَهُبُّ بِهِ الرِّياحُ وشَرِّ بَوائِق الدَّهْر.
O‘qilishi: "Allohumma, ij’al fii qolbiy nuron va fiy sodriy nuron va fiy sam’iy nuron va fiy basoriy nuron. Allohumma, ishroh liy sodriy va yassir liy amriy va a’uuzu bika min vasvaasis-sodri va shataatil-amri va fitnatil-qobri. Allohumma, inniy a’uuzu bika min sharri maa yaliju fil-layli va sharri maa yaliju fin-nahaari va sharri maa tahubbu bihir-riyaaahu va sharri bavoiqid-dahr" (G‘uniyatun nosik).
Ma’nosi: "Allohim qalbimni, ko‘ksimni, quloqlarimni va ko‘zlarimni nurga to‘ldir. Allohim! Qalbimni ochgin, har ishimni oson qilgin.Allohim! Sendan ko‘ksimdagi vasvasalardan, ishlarimning parokandaligidan, qabr fitnasidan panoh so‘rayman.
Allohim, tunda va kunduzi bo‘ladigan narsalarning yomonligidan, ustidan shamol esgan narsalarning yomonligidan, zamona halokatining yomonligidan O‘zingdan panoh so‘rayman".
“Robbana atina fid-dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ’azaban-nar”.
“Allohumma aslih li diniyallaziy huva ’ismati amri va aslih li dunyayallati fiha ma’ashiy va aslih liy axirotiyallati fiha ma’adiy, vaj’alil hayata ziyadatalli min kulli xoyrin, vaja’lil mavta rohatalli min kulli sharrin”.
“A’uzu billahi min jahdil balai va darkish-shaqoi va su’il qazoi va shatamatil a’dai”.
“Subhanallohi va bihamdihi. Subhanallohil ’aziym”.
“Laa ilaha illa anta. Subhanaka inni kuntu minaz-zolimiyn”.
“Laa havla va laa quvvata illa billahil ’aliyil ’aziym”.
Davron NURMUHAMMAD