Sayt test holatida ishlamoqda!
04 Iyul, 2025   |   9 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:11
Quyosh
04:55
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
04 Iyul, 2025, 9 Muharram, 1447

Do‘stlardan xabar oling

04.10.2024   7321   2 min.
Do‘stlardan xabar oling

Do‘stlik insoniy fazilatlar ichra alohida ahamiyatga molik tuyg‘udir. Bu yuksak tuyg‘u azaldan insoniyatga va jamiyatga hamroh. Barcha zamon, makon, millat va elat, har qanday jamiyatda ham bu xislat e’tibordan qolmagan. Islom dini ta’limotlarida bu rishtaga yana ham ko‘proq e’tibor qaratilgan. Bu haqda Alloh subhonahu va taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi:

وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

“Mo‘minlar va mo‘minalar bir-birlariga do‘stdirlar. Ular yaxshilikka buyururlar, yomonlikdan qaytarurlar, namozni to‘kis ado eturlar, zakotni berurlar hamda Allohga va Uning Rasuliga itoat qilurlar. Ana o‘shalarga Alloh tezda rahm qilur. Albatta, Alloh g‘olib va hikmatli zotdir” (Tavba surasi, 71-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning bir-birlariga bo‘lgan do‘stliklari, rahmli bo‘lishlari va mehribonliklari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Agar undan biror a’zo og‘risa, jasadning boshqa a’zolari bedor bo‘lib, isitmaga mubtalo bo‘ladi”, deganlar (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).

Aytibdilarki, bir kishi pulga muhtoj bo‘lib, najot umidida do‘stining uyiga borib, eshigini taqillatdi. Do‘sti chiqib, u bilan ko‘rishdi. Uyga taklif qildi, lekin u taklifni qabul qilmadi. Ancha hijolatchilik bilan ko‘zlarni yerga qadagan ko‘yi tillari tutila-tutila maqsadini aytdi:

Do‘stim, shu desang, ozroq maslahatli ish chiqib qoldi... Bir kishidan yuz ming so‘m qarz olgan edim, shuni qistab qo‘ymayapti. Ishlarim bir oz yurmagani uchun hech imkon bo‘lmayapti. Shunga sening yoningga keluvdim, sharoiting qanaqa? Ozroq yordam qilishning iloji bormi?

Do‘st bir og‘iz ham so‘z aytmay, uyga kirib yuz ming so‘m olib chiqib, uning qo‘liga berdi. So‘ng qo‘shib qo‘ydi:

Do‘stim, biror narsaga muxtoj bo‘lib qolsang, tortinmay kelaver. Qo‘limdan kelgancha yordam qilishga tayyorman.

Do‘sti xursand bo‘lib, u bilan xayrlashib, uyga qaytdi. Uy egasi do‘sti qaytib ketgandan keyin uyiga kirib yig‘lab yubordi. Xotini hayron bo‘ldi:

Nimaga diqqat bo‘lasiz? Uning o‘rniga biror narsani bahona qilib, pul bermasdan qaytarib yuborsangiz bo‘lmasmidi?

Yo‘q. Men unga pul berganimga yig‘layotganim yo‘q. Balki do‘stim pulga muhtoj bo‘lib qolganini bilmaganimdan yig‘layapman. U kelib so‘ramasdan oldin o‘zim borib undan hol-ahvol so‘rashim kerak edi. Do‘stimning muhtojligidan g‘aflatda qolganimga yig‘layapman, javob berdi do‘st.

Ulug‘bek qori YO‘LDOSHЕV

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Siz mendan yaxshiroqsiz

04.07.2025   534   3 min.
Siz mendan yaxshiroqsiz

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Biror kishi bilan tortishib qolib, u bilan aloqani uzib yubormoqchi bo‘lsangiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “U ikkisining eng yaxshisi “Salom” bilan gaplashishni boshlab yuborganidir”[1] degan so‘zlarini yodga oling.

Husayn roziyallohu anhu bilan u kishining ota bir ukasi Muhammad ibnul Hanafiyning orasidagi munosabatlarga dars ketadi. Bo‘lib o‘tgan ishga ikki kun o‘tmay Ibnul Hanafiy Husayn roziyallohu anhuga maktub yuboradi. Maktubda shunday deb yozilgan edi: “Bizning otamiz bir. Bu borada birortamiz boshqamizga faxrlanmaymiz. Ammo sizning onangiz Fotima roziyallohu anhodir, sizning onangiz qayoqda-yu, mening onam qayoqda. Sizni Rasulullohning o‘zlari katta qilgan va tarbiyalaganlar, men esa bundayin buyuk martabadan ancha pastdaman. Ushbu maktubim sizga yetib borishi bilan darhol men tomonga shoshiling va orani isloh qiling. Chunki Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “U ikkisining eng yaxshisi “Salom” bilan gaplashishni boshlab yuborganidir”, deganlar. Siz mendan yaxshiroqsiz. Aytadigan gapim shu”.

Birodarini ustun qo‘yishning ulkan ko‘rinishiga e’tibor bering. Ibnul Hanafiyning Husayn roziyallohu anhudan avval bu savobga erishishi mumkin edi. Lekin u kishi birodari Husayn roziyallohu anhuni o‘zidan ustun ko‘rdi. Husayn roziyallohu anhuning u kishidan ko‘ra yaxshiroq ekanini eslatdi, bu ishi esa u zotning o‘rtani isloh qilishga bo‘lgan g‘ayrati va himmatini qo‘zg‘ash uchun edi. Chunki yaxshilar doim yaxshilik sari intiladilar.

Va’da qilingan ajr jannat bo‘lsa, boshqalarni o‘zidan ustun qo‘yish odamlar orasida juda kam uchraydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sahobalari dushmanga qarshi jang bobida musobaqalashar edi, hatto ota-bolalar o‘rtasida ham shu kabi holat kuzatilardi. Masalan, ota-bolaning har ikkisi birvarakayiga jangga borish imkoni bo‘lmasa qur’a tashlashardi, qur’a bolaga chiqsa, otasi unga: “Men chiqay, bolam, sen qolaver, axir otangman-ku. Meni o‘zingdan ustun qo‘y”, der edi, bunga javob berar ekan o‘g‘ilning ko‘zlari yoshga to‘lib: “Otajon, uning mukofoti jannat-da... Agarda jannatdan boshqa narsa bo‘lganida ham, Xudo haqqi, sizni o‘tkazib yuborardim”, derdi.

Shubhasiz, siz ham barcha musulmonlarning jannatga kirishlarini orzu qilasiz. Biroq jannat musobaqasi kuchayib ketganida, u faqatgina eng g‘ayratli va unga eng ishtiyoqmandlargagina nasib etadi. Odamlarga  yaxshilikni ilining, faqat o‘zingizni o‘ylayvermang!

Shoir Abul A’lo Ma’arriy bunday satrlarni yozgan ekan:

Abadiy qolmoq imkoni bo‘lsa gar so‘qqabosh holim,
Boqiy qolish istagin suymadim yolg‘iz o‘zim.
Menga ham, yerimga ham yog‘masin yomg‘ir,
Modomiki qamrab olmas ekan butun qavmim.

Xudbinlik (egoizm) sizning ustingizdan hukmronlik qilishiga hech ham imkon bermang! Doimo Alloh taolodan barcha musulmonlarga yaxshilik va xayr-baraka so‘rab duo qiling va shu jumlalarni ham ayting: “Ey Yaratgan Zot! Mening duolarim orasiga barcha musulmonlarni ham qo‘shib qo‘y”.

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Imom Buxoriy rivoyati.

 

Maqolalar