1. Avtomobilni boshqarish bo‘yicha yetarli malakaga ega bo‘lgandagina haydash kerak.

Chunki mashina haydashni mukammal o‘rganmay turib, yo‘lga chiqish odamlarning hayoti va mulkiga zarar yetkazishga olib keladi.

Abu Said Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallahu alayhi vasallam: “Zarar berish ham zarar ko‘rish ham yo‘qdur”, dedilar (Ibn Moja, Doriqutniy va boshqalar rivoyati).

Islom har qanday ko‘rinishdagi zulmni harom qilgan. Insonlarning tug‘ilishidan to o‘limigacha va hatto vafotidan keyin ham zarar etkazishdan qaytaradi.

2. Muntazam ravishda mashinaga e’tibor berish, haydashdan oldin tekshirish lozim.

Alloh taolo: “...g‘ofillardan bo‘lma” (A’rof surasi, 205-oyat), “So‘ngra, o‘sha kunda, albatta, berilgan ne’matlardan so‘ralasiz” (Takaasur surasi, 8-oyat) deb marhamat qilgan.

Inson zavqlanadigan: oziq-ovqat, ichimlik, kiyim-kechak, turar joy, mashina, sog‘lik kabi ne’matlarning har biri uchun Qiyomat kunida javob beradi.

3. Xavfsizlik kamarini taqish talab etiladi.

Albatta, har bir ish Alloh taoloning izni va irodasi bilan bo‘ladi. Alloh eng yaxshi saqlaguvchi va U rahmlilarning eng rahmlisidir. Biroq, dinimiz sabab o‘laroq avvalo xavfsizlik choralarini ko‘rishni, keyin Allohga tavakkul qilishni buyuradi. Tajribalarda xavfsizlik kamari baxtsiz hodisa paytida halokatning darjasini yengillashtirishi va haydovchini dahshatli to‘qnashuvdan himoya qilishi ko‘p kuzatilgan.

4. Inson qadr-qimmatining ulug‘ligini unutmaslik.

Bu esa haydovchini haydashda juda ehtiyot bo‘lishga chaqiradi, Alloh taolo O‘z kitobida ta’kidlaganidek, “Kim bir jonni nohaqdan yoki yer yuzida fasod qilmasa ham o‘ldirsa, xuddi hamma odamlarni o‘ldirgan bo‘ladi” (Moida surasi, 32-oyat).

5. Ruxsat etilgan darajadagi tezlikka rioya qilish.

Belgilangan tezlik me’yoriga rioya qilmaslik baxtsiz hodisalar va ofatlarga, ko‘p holatlarda o‘limga sabab bo‘ladi. Alloh taolo bundan qaytaradi: “O‘zingizni o‘zingiz o‘ldirmang. Albatta, Alloh sizlarga rahimlidir” (Niso surasi, 29-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Shoshmaslik Allohdandir va shoshqaloqlik shaytondandir”, deganlar

6. Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish va ularni buzmaslik.

Hatto yo‘l bo‘sh bo‘lsa ham sabrsizlik qilmaslik, shoshilmaslik lozim. Ozgina sabr qilmaslik o‘lim yoki og‘ir jarohatni keltirib chiqarishi mumkin. Inson o‘z tabiatiga ko‘ra sabrsiz va hamma narsani tezda amalga oshirishni xohlaydi. Zero, Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Inson shoshqaloq o‘laroq yaratilgandir” (Anbiyo surasi, 37-oyat), “Inson shoshqaloq bo‘lgandir” (Isro surasi, 11-oyat).

7. E’tiborni chalg‘itadigan narsalar bilan mashg‘ul bo‘lmaslik. Masalan, mobil telefondan tez-tez foydalanish, baland ovozda musiqa eshitish va hokazo.

Britaniyalik psixolog va professor doktor Saymon Murning o‘tkazgan tadqiqotiga ko‘ra, tez va baland ritmli qo‘shiqlar haydovchini qo‘shiq ritmiga mos keladigan tezlikni oshirishga sabab bo‘ladi.

8. Uyqusirab yoki uzoq vaqt uyqusiz qolganda mashina haydamaslik.

9. Avtomobilni qo‘yish uchun to‘g‘ri joy tanlash, chunki yo‘l hammaga tegishli. “Va tajovuzkor bo‘lmang. Albatta, Alloh tajovuzkor bo‘lganlarni xush ko‘rmas” (Baqara surasi, 190-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam: “Kim bir qarich yerni zulm qilib olsa, Alloh unga qiyomat kuni bo‘yniga yetti qavat yerni osib qo‘yadi”, deganlar (Imom Muslim. Imom Ahmad. Abu Ya’lo. Abu Avona. Imom Hokim. Bayhaqiy).

Alloh taolo yo‘llarimizni ravon va bexatar qilsin. Bizdan boshqalarga va o‘zgalardan bizga ozor yetishidan O‘zi asrasin.

Davron NURMUHAMMAD