Sayt test holatida ishlamoqda!
02 Iyul, 2025   |   7 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:54
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
02 Iyul, 2025, 7 Muharram, 1447

Mashina haydashning 9 odobi

04.10.2024   19158   4 min.
Mashina haydashning 9 odobi

1. Avtomobilni boshqarish bo‘yicha yetarli malakaga ega bo‘lgandagina haydash kerak.

Chunki mashina haydashni mukammal o‘rganmay turib, yo‘lga chiqish odamlarning hayoti va mulkiga zarar yetkazishga olib keladi.

Abu Said Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallahu alayhi vasallam: “Zarar berish ham zarar ko‘rish ham yo‘qdur”, dedilar (Ibn Moja, Doriqutniy va boshqalar rivoyati).

Islom har qanday ko‘rinishdagi zulmni harom qilgan. Insonlarning tug‘ilishidan to o‘limigacha va hatto vafotidan keyin ham zarar etkazishdan qaytaradi.

 

2. Muntazam ravishda mashinaga e’tibor berish, haydashdan oldin tekshirish lozim.

Alloh taolo: “...g‘ofillardan bo‘lma” (A’rof surasi, 205-oyat), “So‘ngra, o‘sha kunda, albatta, berilgan ne’matlardan so‘ralasiz” (Takaasur surasi, 8-oyat) deb marhamat qilgan.

Inson zavqlanadigan: oziq-ovqat, ichimlik, kiyim-kechak, turar joy, mashina, sog‘lik kabi ne’matlarning har biri uchun Qiyomat kunida javob beradi.

 

3. Xavfsizlik kamarini taqish talab etiladi.

Albatta, har bir ish Alloh taoloning izni va irodasi bilan bo‘ladi. Alloh eng yaxshi saqlaguvchi va U rahmlilarning eng rahmlisidir. Biroq, dinimiz sabab o‘laroq avvalo xavfsizlik choralarini ko‘rishni, keyin Allohga tavakkul qilishni buyuradi. Tajribalarda xavfsizlik kamari baxtsiz hodisa paytida halokatning darjasini yengillashtirishi va haydovchini dahshatli to‘qnashuvdan himoya qilishi ko‘p kuzatilgan.

 

4. Inson qadr-qimmatining ulug‘ligini unutmaslik.

Bu esa haydovchini haydashda juda ehtiyot bo‘lishga chaqiradi, Alloh taolo O‘z kitobida ta’kidlaganidek, “Kim bir jonni nohaqdan yoki yer yuzida fasod qilmasa ham o‘ldirsa, xuddi hamma odamlarni o‘ldirgan bo‘ladi” (Moida surasi, 32-oyat).

 

5. Ruxsat etilgan darajadagi tezlikka rioya qilish.

Belgilangan tezlik me’yoriga rioya qilmaslik baxtsiz hodisalar va ofatlarga, ko‘p holatlarda o‘limga sabab bo‘ladi. Alloh taolo bundan qaytaradi: “O‘zingizni o‘zingiz o‘ldirmang. Albatta, Alloh sizlarga rahimlidir” (Niso surasi, 29-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Shoshmaslik Allohdandir va shoshqaloqlik shaytondandir”, deganlar

 

6. Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish va ularni buzmaslik.

Hatto yo‘l bo‘sh bo‘lsa ham sabrsizlik qilmaslik, shoshilmaslik lozim. Ozgina sabr qilmaslik o‘lim yoki og‘ir jarohatni keltirib chiqarishi mumkin. Inson o‘z tabiatiga ko‘ra sabrsiz va hamma narsani tezda amalga oshirishni xohlaydi. Zero, Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Inson shoshqaloq o‘laroq yaratilgandir” (Anbiyo surasi, 37-oyat), “Inson shoshqaloq bo‘lgandir” (Isro surasi, 11-oyat).

 

7. E’tiborni chalg‘itadigan narsalar bilan mashg‘ul bo‘lmaslik. Masalan, mobil telefondan tez-tez foydalanish, baland ovozda musiqa eshitish va hokazo.

Britaniyalik psixolog va professor doktor Saymon Murning o‘tkazgan tadqiqotiga ko‘ra, tez va baland ritmli qo‘shiqlar haydovchini qo‘shiq ritmiga mos keladigan tezlikni oshirishga sabab bo‘ladi.

 

8. Uyqusirab yoki uzoq vaqt uyqusiz qolganda mashina haydamaslik.

 

9. Avtomobilni qo‘yish uchun to‘g‘ri joy tanlash, chunki yo‘l hammaga tegishli. “Va tajovuzkor bo‘lmang. Albatta, Alloh tajovuzkor bo‘lganlarni xush ko‘rmas” (Baqara surasi, 190-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam: “Kim bir qarich yerni zulm qilib olsa, Alloh unga qiyomat kuni bo‘yniga yetti qavat yerni osib qo‘yadi”, deganlar (Imom Muslim. Imom Ahmad. Abu Ya’lo. Abu Avona. Imom Hokim. Bayhaqiy).

Alloh taolo yo‘llarimizni ravon va bexatar qilsin. Bizdan boshqalarga va o‘zgalardan bizga ozor yetishidan O‘zi asrasin.

Davron NURMUHAMMAD

 

Boshqa maqolalar

Luqmoni Hakimning hikmatli so‘zlaridan

27.06.2025   7084   3 min.
Luqmoni Hakimning hikmatli so‘zlaridan

1. Allohga taqvo qilishni tijorat deb bil, shunda u senga molsiz foyda keltiradi.

2. O‘zingni senga muhtoj bo‘lmagan, lekin sen unga muhtoj bo‘lgan kishining o‘rniga qo‘y.

3. Xarsang toshlarni joyidan ko‘chirish, ongsiz odamga anglatishdan osonroqdir.

4. Jannatni talab qilishda oliy himmatli bo‘l.

5. Allohdan shunday umid qilki, u bilan Uning makridan omonda bo‘lma va Allohdan shunday qo‘rqki, u bilan Uning rahmatidan umidsiz bo‘lma.

6. Men hech qachon sukutdan afsuslanmadim. Agar gap kumush bo‘lsa, sukut — oltin.

7. Hikmat kambag‘allarni podsholarning majlislarida o‘tkazgan.

8. “Yo Robbim, meni mag‘firat qil” — deb ko‘p takrorla, zero Allohning bir soati borki, u vaqtda so‘rovchi rad etilmaydi.

9. Kim yolg‘on gapirsa, yuzining suvini (obro‘yi) ketadi, kimning xulqi yomon bo‘lsa, g‘am-tashvishi ko‘payadi.

10. Allohdan qo‘rq, lekin qalbing fojir bo‘laturib, odamlar seni hurmat qilishlari uchun o‘zingni ularga Allohdan qo‘rqadigan qilib ko‘rsatma.

11. Amal faqat yaqiniy ishonch (e’tiqod) bilangina mukammal bo‘ladi, kimning e’tiqodi zaif bo‘lsa, amali ham zaif bo‘ladi.

12. Yolg‘on gapirishdan ehtiyot bo‘l, zero u pishirilgan chumchuq go‘shti kabi ishtahalidir, lekin ko‘p o‘tmay  egasini ichini yondiradi.

13. Majlisni ko‘zing bilan ko‘rib tanla, agar Alloh zikr qilinadigan majlis bo‘lsa, u yerda o‘tir. Agar olim bo‘lsang, ilming naf beradi, agar johil bo‘lsang, senga o‘rgatishadi, agar Alloh u majlisga rahmatini nozil qilsa, sen ham shu rahmatdan bahramand bo‘lasan.

14. Qarzdorlikdan ehtiyot bo‘l, chunki u kunduzi xorlik va tunda g‘amdir.

15. To‘qlik ustiga ovqat yemagin —  chunki unday taomni yegandan ko‘ra itga tashlagan yaxshiroq.

16. Agar shayton senga shubha va gumon orqali kelsa, uni yaqiniy ishonch va nasihat bilan yeng, agar u tanballik va zerikish tomonidan kelsa, qabr va qiyomatni eslab yeng, agar u xohish va qo‘rquv tomonidan kelsa, unga dunyo tark etiladigan va qoldiriladigan narsadir, deb ayt.

17. Tilingdan chiqqan gaplarga ehtiyot bo‘l, sukut qilgan kishi omonda bo‘ladi, faqat foydasi bor gaplarni gapir.

18. Yuzingni niqoblashdan (ya’ni shubhali qiyofadan) saqlan — chunki, u kechasi odamlarni qo‘rqitadi, kunduzi esa xo‘rlik keltiradi.

19. Men tosh, temir va og‘ir yuklarni ko‘tardim, ammo yomon qo‘shnidan og‘irroq narsani ko‘rmadim.

 

Homidjon qori ISHMATBЕKOV