Sayt test holatida ishlamoqda!
02 Iyul, 2025   |   7 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:54
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
02 Iyul, 2025, 7 Muharram, 1447

Doktor Muhyiddin Muhammad Avvoma

10.10.2024   6249   3 min.
Doktor Muhyiddin Muhammad Avvoma

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Doktor Muhyiddin Avvoma 1976 yili Halab shahrida tavallud topgan. Otasi shayx Muhammad Avvoma bilan Madinai munavvaraga kelganida uch yoshda bo‘lgan. So‘ng Madinani vatan tutib, barcha ta’lim bosqichlarini o‘sha yerda tahsil olgan.

12 yoshida Qur’onni to‘liq yod olib, oliy sanad bilan ijozaga ega bo‘lgan.

Muhyiddin Avvoma hadis, fiqh va usulul fiqh bo‘yicha 3 ta fan doktori unvoniga ega.

Ilmda otasining yo‘lidan yurib, avvalo, qadimiy uslub – Qur’oni karimni yodlash, Payg‘ambarimiz alayhissalomning muborak sunnatlarini o‘rganish va amal qilish uslubida, so‘ng zamonaviy akademik uslubda davom ettirib, davrining yetuk ustoz va olimlaridan aqida, fiqh, usulul fiqh, hadis va arab tili kabi fanlardan mukammal ta’lim oldi.

Olim qator ilmiy muassasalar raisi, ta’sischisi va a’zosi hisoblanadi. Jumladan, “Insoniyatga xizmat islomiy ilmiy konferensiya”si raisi, “Imom Muhammad Qosim Nanutaviy xalqaro islomiy mukofoti” tashkiloti ta’sischisi va bosh kotibi, Malayziyada eng yuqori ilmiy unvon – Malayziya Islom universiteti ilm kursi ustozi maqomi bo‘yicha padari buzrukvori Muhammad Avvomaning noibi.

Xalqaro Islom fiqhi akademiyasi nashrga tayyorlanayotgan fiqhiy qoidalar ensiklopediyasidagi hadis va xabarlarning taxriji va tahqiqini ham doktor Muhyiddinga topshirgan.

Malayziya Islom universiteti qoshidagi xalqaro fatvo va ilmiy tadqiqotlar kengashining sobiq a’zosi.

Turkiyaning Ibn Xaldun universiteti hadis va hadis ilmlari ustozi.

“Avvomiya” hadis markazi ta’sischisi va raisi. Bu markazning dunyoning 17 mamlakatida sho‘balari bo‘lib, hadisi shariflarni o‘rganish bo‘yicha mutaxassislar tayyorlash bilan shug‘ullanadi.

Islomiy ilm va tadqiqotlarga ixtisoslashgan Istanbul “Dorul hadis” vaqfi raisi va ta’sischisi.

Aqida, tafsir, hadis, mustalah, fiqh, usul, nahv, she’r, tarix va tarojim kabi fanlarga doir qator kitoblar va risolalar muallifi. Ba’zi kitob va risolalari qator ta’lim muassasalarida darslik o‘laroq o‘quv rejasiga kiritilgan.

Otasi shayx Muhammad Avvomadan 35 yildan buyon fiqh, aqida, usul, hadis kabi ilmlarni olib keladi va u kishining ko‘rsatmasiga binoan qator manhajiy kitoblar bilan tanishib chiqqan. Otasining qo‘lida tahqiq va qo‘lyozmalarni o‘rganish bo‘yicha uzoq yillar davomida malaka hosil qilgan. Ibn Abu Shaybaning “Musannaf” kitobini tayyorlashda otasi Muhammad Avvomaning asosiy yordamchisi bo‘lgan va shundan keyin amalga oshirilgan barcha ilmiy loyihalarda ishtirok etgan. Bugungi kunda otasi bilan doimo birga bo‘lib, u kishining ilmlarini targ‘ib etish va tarqatish ishlarini davom ettirmoqda.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Xudkushlik qahramonlik emas

01.07.2025   4795   2 min.
Xudkushlik qahramonlik emas

Inson zimmasida bir nechta omonatlar borki, bularni qadrlash zarur hisoblanadi. O‘z joniga o‘zi qasd qilish esa ana shu omonatga xiyonat qilishdir. Binobarin, Quroni karim Niso surasi 29-oyatida Haq taolo  xitob qilgan: "Bir-birlaringizni o‘ldirmangiz".

Jundab ibn Abdulloh roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: "Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Sizlardan ilgari o‘tganlardan bir kishi jarohatlandi. Besabrlik qilib pichoq oldi-da, qo‘lni kesib tashladi va ko‘p o‘tmay, qon yo‘qotib vafot etdi. Alloh: "Bandam joniga qasd etdi, unga jannatni harom qildim", dedi" (Muttafaqun alayh).

Yana bir hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Kimki tog‘dan o‘zini tashlab, joniga qasd qilsa, u jahannam olovida abadulabad o‘zini pastga tashlaydi. Kimki zahar ichib joniga qasd qilsa, u qo‘lida zaharini tutib, jahannam olovida abadulabad o‘zini zaharlaydi. Kimki o‘zini temir bilan o‘ldirsa, u qo‘lida temirini tutib, jahannam olovida abadulabad u bilan o‘zini uradi" (Imom Buxoriy, Muslim va boshqalar rivoyati).

Mo‘tabar fatvo kitoblarimizdan “Fatavoi Sirojiya”da: “Qachon kema yona boshlasa, undagilarning agar o‘zlarini dengizga tashlashsa, suzish bilan xalos bo‘lib ketishga gumonlari g‘olib bo‘lsa, shunday qilishlari vojib bo‘ladi. Agar o‘zlarini dengizga tashlasalar ham g‘arq bo‘lishlari yoki tashlashmasa, kuyib ketishlari ehtimoli bo‘lsa, u holda kemada qolish va dengizga o‘zlarini otish orasida ixtiyorlidirlar. Kimki o‘zini o‘ldirsa, uning gunohi boshqa birovni qatl qilgandan ko‘ra qattiqroqdir!”

Yuqorida keltirilgan manbalardan ko‘rinib turibdiki dinimiz inson o‘z joniga qasd qilishga emas, balki bu omonatni asrashga qadrlashga chaqiradi. Lekin, jamiyatda ba’zi insonlar borki, o‘z joniga qasd qilishga, xudkushlikka rag‘bat qiladilar. Aslini olganda o‘zini-o‘zi o‘ldirish Alloh bergan ne’matni mutlaqo mensimaslikdir. Shu bilan birga bunday holat o‘sha jamiyatga ham musibat hisoblanadi.

O‘zini-o‘zi o‘ldirishning gunohi birovni o‘ldirishdan ko‘ra og‘irroq va kattaroq hisoblanadi. Endi, salgina hayot tashvishi deb, ozgina g‘am va alam deb o‘zini o‘ldirayotganlarning gunohi birovni o‘ldirishdan ko‘ra og‘irroq ekanligini bildik. Biroq, bundan ham eng achinarlisi, birovlarning yolg‘on-yashiq gaplariga uchib, “fatvo”lariga aldanib, begunoh mo‘min-musulmonlarni o‘ldirishga qasd qilib o‘zini o‘ldirishning gunohi bundan necha barobar og‘irroq hisoblanadi. Bu shahidlik emas, bu qahramonlik ham emas, balki xudkushlikdir.

Uychi tumani "Devona bobo" jome masjidi imom-xatibi

Abdufattoh Musaxanov

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA