Cavol: Poyezdda suv yo‘q bo‘lganda tayammum qilish mumkinmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Agar poyezdning biror qismida suv topilmasa va namoz vaqti chiqib ketmay turib yaqin bekatga yoki manzilga yetishning imkoni bo‘lmasa, tayammum qilish mumkin. Garchi poyezd yurib ketayotgan vaqtda tashqarida suv ko‘rinib turgan bo‘lsa ham. Chunki suvning mavjudligi, ko‘rinib turishi tahorat olishni vojib qilmaydi. Balki, tahorat olish uchun undan foydalana olish qudrati topilishi shartdir. Shuning uchun fuqaholar suv mavjud bo‘lsada, uning iste’moliga qodir bo‘lmasa tayammum qilishga ruxsat berganlar. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
MUAMMO
Olimlarning fikricha adovat yoki kek saqlab yurish inson salomatligi uchun zararli bo‘lib, yurak-qon tomir va immun tizimining buzilishiga, bosh hamda bo‘g‘imlar og‘rig‘iga olib keladi. Bundan tashqari insonda depressiya, xavotir, jizzakilik kabi muammolarni keltirib chiqarar ekan.
TADQIQOT
Doktor Maykl Berri o‘zining “Saratonni davolash” nomli kitobida bunday yozadi: “Darhaqiqat, kechirimli va saxovatli bo‘lish inson salomatligiga ijobiy ta’sir qiladi. Ilmiy tadqiqotlarda, asabiy taranglik, gina-adovat saqlashlik ovqat hazm qilish va qon aylanish tizimiga salbiy qilishi va bu – saraton kasalligini keltirib chiqarishi aniqlangan”.
NIMA QILISH KЕRAK?
Psixologlar bunday holatdan chiqib ketishning yo‘li inson kechirimli bo‘lishga harakat qilishi kerakligini ta’kidlashadi. Kechirimli bo‘lish insonlar o‘rtasidagi yaxshi munosabatlarni ta’minlashga hamda uni mustahkamlashga ko‘mak beradi.
Ammo ayrimlar kechirimli bo‘lish qo‘lidan kelmasligidan shikoyat qiladi. To‘g‘ri, kechirimli bo‘lish ancha qiyin ish bo‘lsada, ammo uni o‘zlashtirish mumkin.
Kechirimlik insonga ruhiy yengillik beradi, bandani ich-ichidan kemirayotgan illatlar: xafagarchilik, nafrat, adovatga barxam berishga yordam beradi. Shuning uchun kechirimli bo‘lishga harakat qilish inson salomatligi uchun nihoyatda foydalidir.
BIR OYAT
Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Yaxshilik bilan yomonlik barobar bo‘lmas. Sen yaxshilik bo‘lgan narsa ila daf’ qil. Ko‘ribsanki, sen bilan orasida adovati bor kimsa xuddi sodiq do‘stdek bo‘lur. Unga faqat sabr qilganlargina erishur. Unga faqat ulug‘ nasiba egasi bo‘lganlargina erishur” (Fussilat surasi, 34-35-oyatlar).
Demak, yomonlik qilgan insonga yaxshilik bilan javob qaytarish sabrli va oliyjanob mo‘minlarning xulqi ekan.
HADIS
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Qiyomat bo‘lganida nido qiluvchi: “Insonlarni kechiruvchi kishilar qani? Robbingiz huzuriga keling va ajringizni oling”, deb nido qiladi.
XULOSA
Demak, baqirib yoki jizzakilik qilib, asabiylashgan inson bu bilan qarshisidagi odamga zulm o‘tkazayotganini emas, eng avvalo o‘z salomatligiga putur yetkazayotganini unutmasin! Bu go‘yoki zahar ichgan odam uning ta’siri boshqa insonga yetishini kutishga o‘xshaydi...
Davron NURMUHAMMAD