Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelib so‘radi:
- Ey Allohning Rasuli, qaysi sadaqaning savobi ko‘p?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Sen sog‘lom va ochko‘z holingda, faqirlikdan qo‘rqib, boylikni umid qilib turib bergan sadaqangning savobi ko‘pdir. Joning halqumingga kelgunicha kechiktirib, keyin: «Bu falonchiga, bu pistonchiga» deb yurma! O‘shanda sen aytmasang-da, falonchiniki bo‘lgan bo‘ladi!
Inson sog‘lom paytida ibodatga to‘yib olishi lozim. Kun kelib, ibodat qila olmay qolishi mumkin.
Kuch borida sajdalardan lazzatlaning. Hali ajin tushmagan peshanangizni yerga qo‘ying. Kun kelib, kursiga o‘tirib, sajda qilishga kuchingiz yetmay qolishi mumkin. To‘g‘ri, Alloh stulga o‘tirib qilgan sajdangizni ham qabul etadi. Ehtimol, o‘shanda sizning qalbingiz bilan qilgan sajdangiz boshqalarning peshanasi bilan qilgan sajdadan afzal bo‘lar. Ammo Alloh taolo bandasining ofiyatda turganida, sog‘-salomat yurganida qilgan sajdasini yaxshi ko‘radi. Bemorlik insonni sindirib qo‘yadi. U insonni Allohga yaqinlashtiradi. Bu insonning fitrati. Ammo sog‘lom va kuchli inson sajdaga bosh urganida xuddi Robbiga: «Mana, bu boshning tashvishlari ko‘p bo‘lsa-da, Senga sajda qildi. Bu qalbning chalg‘ituvchi narsalari ko‘p bo‘lsa-da, Senga xushu’ qildi!» degandek bo‘ladi.
Kuch borida haj qilib lazzatlaning. Boshqa bir kishi sizni nogironlar aravachasiga solib aylantirmasidan oldin o‘z oyog‘ingiz bilan Ka’bani tavof eting. Safo va Marva orasida sa’y qiling. Hojar onamiz qadamlarini tezlatgan joyda qadamingizni tezlating. Tosh otishda boshqalarni vakil qilishdan oldin o‘z qo‘lingiz bilan shaytonga tosh oting!
To‘g‘ri, Alloh taolo bandasining qudrati yetganicha qilgan ibodatlarini qabul etaveradi. Ehtimol, aravachada kishi kuchli umid va xavf bilan tavof qilar. Ammo belida quvvat borida qilgan ibodatga hech narsa teng kela olmaydi!
Kuchli paytingizda to‘yib-to‘yib ro‘za tutib oling. Umr o‘tib ketib qolmasidan, ro‘za uchun Fidya berib yurishdan oldin, sog‘lom holatda ro‘za tutishni orzu qilishdan, qon bosimi, qandli diabet, oshqozon yarasi sizni bezovta qilmasidan oldin ro‘zadan lazzatlaning. To‘g‘ri, Alloh taolo bandasiga rahmati o‘laroq uning fidya va kafforatlarini qabul qilar, ehtimol. Ammo ibodatlardan to‘yib olmasidan oldin ibodatni ko‘ngildagidek ado qila olmaslik juda ham alamli! Agar, qariyalar kafforatini berishadi-da, keyin maza qilib yurishadi, deb o‘ylasangiz, xato qilasiz. Allohga qasamki, bemorlik va qarilik tufayli ro‘za tuta olmasdan kafforat va fidya berib yuradigan bemorlar qalbida yoriq bor!
Imkoniyatli ekaningizda sadaqadan lazzatlaning. Ro‘zg‘orga ishlataman desangiz, mingta maosh ham yetmaydi. Turmushning talablari ko‘p. Uni to‘la-to‘kis qilib bo‘lmaydi. Hamma narsa ketadi, ammo sadaqa qoladi. Ozgina bo‘lsa-da, maoshingizdan sadaqa chiqarishga odatlaning. «Elektr puli», «telefon puli» va «do‘kondagi qarzga» deganga o‘xshash «sadaqaga ajratilgan pul» deb nomlangan pulingiz ham bo‘lsin!
Mol jamlovchi bo‘lmang. Baribir uni merosxo‘rlar oladi. Siz esa hisob berasiz. Ojiz bo‘lib, qarib to‘shakda mixlanib qolishni kutib o‘tirmang. Bu paytda sizga mol kerak bo‘lmaydi. Bu paytda «Falonchiga», «pistonchiga» deyishning foydasi yo‘q. Aytmasangiz ham ularni bo‘ladi. To‘g‘ri, Alloh taolo sadaqani qanaqangi holda bersangiz ham, qabul qilaveradi. Ammo molni ishlatishga imkoni va o‘rni bo‘lganda sadaqa qilish bilan molni ishlatishga qodir bo‘la olmay qolganida sadaqa qilishning farqi bor!
«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi
MUAMMO
Olimlarning fikricha adovat yoki kek saqlab yurish inson salomatligi uchun zararli bo‘lib, yurak-qon tomir va immun tizimining buzilishiga, bosh hamda bo‘g‘imlar og‘rig‘iga olib keladi. Bundan tashqari insonda depressiya, xavotir, jizzakilik kabi muammolarni keltirib chiqarar ekan.
TADQIQOT
Doktor Maykl Berri o‘zining “Saratonni davolash” nomli kitobida bunday yozadi: “Darhaqiqat, kechirimli va saxovatli bo‘lish inson salomatligiga ijobiy ta’sir qiladi. Ilmiy tadqiqotlarda, asabiy taranglik, gina-adovat saqlashlik ovqat hazm qilish va qon aylanish tizimiga salbiy qilishi va bu – saraton kasalligini keltirib chiqarishi aniqlangan”.
NIMA QILISH KЕRAK?
Psixologlar bunday holatdan chiqib ketishning yo‘li inson kechirimli bo‘lishga harakat qilishi kerakligini ta’kidlashadi. Kechirimli bo‘lish insonlar o‘rtasidagi yaxshi munosabatlarni ta’minlashga hamda uni mustahkamlashga ko‘mak beradi.
Ammo ayrimlar kechirimli bo‘lish qo‘lidan kelmasligidan shikoyat qiladi. To‘g‘ri, kechirimli bo‘lish ancha qiyin ish bo‘lsada, ammo uni o‘zlashtirish mumkin.
Kechirimlik insonga ruhiy yengillik beradi, bandani ich-ichidan kemirayotgan illatlar: xafagarchilik, nafrat, adovatga barxam berishga yordam beradi. Shuning uchun kechirimli bo‘lishga harakat qilish inson salomatligi uchun nihoyatda foydalidir.
BIR OYAT
Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Yaxshilik bilan yomonlik barobar bo‘lmas. Sen yaxshilik bo‘lgan narsa ila daf’ qil. Ko‘ribsanki, sen bilan orasida adovati bor kimsa xuddi sodiq do‘stdek bo‘lur. Unga faqat sabr qilganlargina erishur. Unga faqat ulug‘ nasiba egasi bo‘lganlargina erishur” (Fussilat surasi, 34-35-oyatlar).
Demak, yomonlik qilgan insonga yaxshilik bilan javob qaytarish sabrli va oliyjanob mo‘minlarning xulqi ekan.
HADIS
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Qiyomat bo‘lganida nido qiluvchi: “Insonlarni kechiruvchi kishilar qani? Robbingiz huzuriga keling va ajringizni oling”, deb nido qiladi.
XULOSA
Demak, baqirib yoki jizzakilik qilib, asabiylashgan inson bu bilan qarshisidagi odamga zulm o‘tkazayotganini emas, eng avvalo o‘z salomatligiga putur yetkazayotganini unutmasin! Bu go‘yoki zahar ichgan odam uning ta’siri boshqa insonga yetishini kutishga o‘xshaydi...
Davron NURMUHAMMAD