Ibn Battuta (Buyuk Britaniya) xalqaro madaniyatlararo tadqiqotlar markazi direktori Abbos Panakkal Islom sivilizatsiyasi markazi muzeyining paydo bo‘layotgan ko‘rgazmasiga 14 asr musulmon ilohiyotchisi, huquqshunosi va sayohatchisi Ibn Batutta merosini qo‘shishni taklif qildi.
Abbos Panakkal “Ibn Battuta tilga olgan qadimiy shaharlar: O‘zbekiston shaharlarining merosi va zamonaviy o‘zgarishlari” loyihasini Madaniy meros haftaligida O‘zbekiston sivilizatsiyasi markazi muzeyining “Birinchi uyg‘onish” zali ko‘rgazmasini shakllantirishga bag‘ishlangan forumda taqdim etdi, deb yozadi WOSCU matbuot xizmati.
“Ibn Battuta Yevropadan Xitoyga sayohat qilgan, uning bu sayohati Afrikani ham qamrab olgan. U O‘zbekiston va Hindiston hududlarida ham bo‘ldi. Shunday qilib, bu merosni birlashtirdi va bir qator noyob narsalarni olib keldi. U mashhur olim va ilohiyotchi edi. O‘zbekiston zamini esa muhaddislar va yetuk allomalar yurti edi. Shuning uchun u juda muhim odamlarni tilga olgani aniq. Bu yerga kelib, Imom Buxoriy qabrini ziyorat qilganini aytdi. Ibn Battuta shu hududdagi boshqa olimlarni ham tilga olgan va ko‘plab hukmdorlarning mehmoni bo‘lgan”, – deb ta’kidlaydi Panakkal.
Ibn Battuta 14 asrda islom va noislom olamining ko‘plab mamlakatlarida sayohat qilgan musulmon ilohiyotchisi, ilohiyot olimi, sayyoh va savdogardir, deb yozadi “Darakchi.uz”.
Mashhur sayyoh ibn Battuta Samarqand, Urganch va Buxoro shaharlarida bo‘ldi. Keyinchalik bu hududlarda hukmronlik qilgan mo‘g‘ul hukmdorlari tomonidan qabul qilindi. Chag‘atoy xoni Tarmashirin qarorgohiga ham tashrif buyurdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
1. Eng avval salom berish.
Sahobalar roziyallohu anhum Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan “Eng yashi amal qaysi?” deb so‘rashdi. Shunda U zot alayhissalom: “Taom ulashishing hamda tanigan-tanimaganingga salom berishing”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga bir kishi keldi va “Assalamu alaykum”, deb salom berdi. U zot unga javob qaytardilar va “O‘nta”, dedilar. Keyin yana bir kishi kelib, “Assalamu alaykum va rohmatulloh”, dedi. U zot unga ham javob qaytardilar va “Yigirmata”, dedilar. So‘ngra yana bir kishi keldi-da, “Assalamu alaykum va rohmatullohi va barokatuh”, dedi. U zot unga javob qaytargach, “O‘ttizta”, dedilar (Imom Abu Dovud rivoyati).
2. Ko‘rishgan kishi bilan xayrlashayotganda ham salom berish.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Sizlardan birortangiz bir majlisga kelsa, salom bersin, qaytmoqchi bo‘lsa, yana salom bersin. Birinchi salom ikkinchisidan haqli emas” (Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati). Ya’ni, ikkinchi salomning ahamiyati birinchinikidan kam emas.
3. Tabassum bilan ro‘baro‘ bo‘lish.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Yaxshi amaldan biror narsani arzimas sanama, hatto birodaring yuziga ochiq chehra bilan yo‘liqishni ham” (Imom Muslim rivoyati).
4. Ikki qo‘l bilan ko‘rishish
“Ikki musulmon bir-birlariga yo‘liqib, qo‘l berib ko‘rishar ekan, ular hali ajralmay turib, albatta, ularning gunohlari mag‘firat qilinadi” (Imom Abu Dovud rivoyati).
5. Go‘zal so‘z so‘zlash.
Alloh taolo marhamat qiladi: “odamlarga shirinso‘z bo‘ling...” (Baqara surasi, 83-oyat)
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Yaxshi so‘z sadaqadir”, deganlar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Davron NURMUHAMMAD