Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Jahon sammitida O‘zbekiston tajribasi yuqori baholandi

11.11.2024   5728   8 min.
Jahon sammitida O‘zbekiston tajribasi yuqori baholandi

E’tirof

 

Dolzarb mavzuga bag‘ishlangan global sammit

Bugun butun dunyo go‘yo ko‘zda qalqqan bir tomchi achchiq yosh singari ulkan muammolar girdobida qolib ketyapti. Agar ko‘zni yumsa, yoshdan ayrilishi, yummasa, achchiq va sho‘r ashk ko‘zni achitgani singari iqlim o‘zgarishlari ham global muammo sifatida barchani birdek bezovta qilyapti.

Hozir jahon hamjamiyati iqlim o‘zgarishini insoniyat oldida turgan eng jiddiy muammolardan biri deb tan olmoqda. Ayni davrda bu global muammo oqibatida insoniyat xo‘jalik faoliyatining barcha qirralari, xususan, qishloq xo‘jaligidan tortib energetika, transport harakati, zamonaviy nanotexnologiyalardan foydalanish va boshqa sohalarda zudlik bilan hal etishlishi shart bo‘lgan masalalarni kun tartibiga qo‘ymoqda.

Boz ustiga, qit’alar va yirik-yirik davlatlar misolida suv toshqinlari, bo‘ronlar, o‘rmon yong‘ini, cho‘llanish jarayonlari kuchayishi, zilzila kabi tahdidlar chindan-da dunyo afkor ommasini jiddiy o‘ylashga majbur qilmoqda.

Shu maqsadda joriy yilning 5-6 noyabr kunlari Ozarbayjon poytaxti Boku shahrida BMTning iqlim o‘zgarishi konferensiyasi (UNFCCC COP29) doirasida Jahon diniy yetakchilari global sammiti bo‘lib o‘tdi.

Mazkur nufuzli tadbirda hukumatlar, xalqaro tashkilotlar, taniqli diniy yetakchilar, olimlar va ekspertlarning 300ga yaqin vakili qatorida yurtimizdan O‘zbekiston Prezidenti maslahatchisi Muzaffar Kamilov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuriddin Xoliqnazar, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov ishtirok etdi.

Tadbirning birinchi kuni ishtirokchilar tomonidan global iqlim o‘zgarishining sabab va oqibatlari, tabiatni asrash, ekologik muammolarning oldini olish masalalari muhokama qilinib, bu borada barcha diniy konfessiyalar vakillari oldida turgan muhim vazifalar yuzasidan taklif va mulohazalar bildirildi.

Anjumanda O‘zbekiston delegatsiyasi rahbari Muzaffar Kamilov ma’ruza qilib, mintaqada, xususan, mamlakatimizda iqlim o‘zgarishining salbiy oqibatlarini kamaytirish, tabiiy boyliklardan oqilona foydalanish va biologik xilma-xillikni yanada boyitish yuzasidan qilinayotgan sa’y-harakatlar, o‘ziga xos tajribalar haqida so‘z yuritdi. Jumladan, so‘nggi yillarda O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan “Yashil makon” loyihasi, unda turli diniy konfessiya va milliy markazlar vakillarining faol ishtiroki, loyiha doirasida har yili yurtimizda 200 million tup daraxt ekilib, yangi yashil hududlar barpo etilayotgani alohida ta’kidlandi.

Sammit ishtirokchilari tomonidan O‘zbekistondagi iqlim o‘zgarishining oldini olish borasidagi mazkur sa’y-harakatlar, yashil hududlarni ko‘paytirish borasidagi chora-tadbirlar va ilg‘or tashabbuslar yuqori baholandi.

Tadbirning ikkinchi kuni 30 ga yaqin diniy yetakchi va ulamoning ma’ruzalari tinglandi. Chiqishlarda iqlim o‘zgarishi insoniyat oldida turgan eng jiddiy muammolardan ekani, bu borada BMT konvensiyasining ahamiyati, atmosferaga issiqxona gazlari chiqarilishini kamaytirish, o‘sib borayotgan global ekologik tahdidlarga kompleks javob qaytarishda jahon diniy yetakchilarining roli kabi mavzularda chiqishlar qilindi.

Xalqaro anjumanda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy shayx Nuriddin Xoliqnazar ham so‘zga chiqib, yurtimizdagi  taniqli ulamolar, imom-xatiblar va soha xodimlari “Tabiat – Alloh taoloning omonatidir” shiori ostida targ‘ibot-tashviqot ishlarida, “Yashil makon” umummilliy loyihasida faol ishtirok etayotgani to‘g‘risida atroflicha ma’lumot berdi.

 

 

Manfaatli muloqot va uchrashuvlar

O‘zbekiston delegatsiyasi Jahon diniy yetakchilari global sammiti doirasida qator uchrashuv va muloqotlar o‘tkazdi. Jumladan, delegatsiya vakillari Ozarbayjon Bosh vaziri Ali Asadov bilan uchrashdi.

Muloqotda O‘zbekiston va Ozarbayjon o‘rtasidagi o‘zaro manfaatli hamkorlikni rivojlantirish, mamlakatlarimizning an’anaviy yaqin va do‘stona munosabatlarini yanada mustahkamlash, ilm-fan, madaniyat va diniy-ma’rifiy sohalaridagi hamkorlikni rivojlantirish masalalari yuzasidan fikr almashildi.

Uchrashuvda Jahon diniy yetakchilari global sammitining ahamiyati haqida so‘z yuritilib, mazkur tadbir xalqlar va turli din vakillari o‘rtasidagi munosabatlarni mustahkamlashga katta hissa qo‘shishi, bu borada qardosh mamlakatlar diniy yetakchilari o‘rtasidagi hamkorlik juda ham muhim ekani ta’kidlandi.

Ali Asadov o‘z so‘zida yurtimizda amalga oshirilayotgan ijobiy o‘zgarishlarni yuksak baholab, bundan keyin ham O‘zbekiston Ozabayjonning eng yaqin ishonchli hamkori bo‘lib qolishini ta’kidladi. Shuningdek, u O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Fuzuliy shahrida umumta’lim maktabi bunyod etilganini e’tirof etib, bu muhtasham maktabni ozarbayjon xalqiga tuhfa qilgani uchun davlatimiz rahbariga chuqur minnatdorlik izhor etdi.

Shuningdek, Ozarbayjon Respublikasi Diniy tashkilotlar bilan ishlash davlat qo‘mitasi raisi Ramin Mamedov bilan uchrashuvda so‘nggi yillarda ikki davlat o‘rtasidagi ko‘p tomonlama hamkorlik yangi bosqichga ko‘tarilgani, ozarbayjon xalqi o‘zbek xalqining do‘stona munosabatini doim his qilishi, boshqa sohalar kabi diniy-ma’rifiy sohada ham tajriba almashish o‘zaro manfaatli bo‘lishi ta’kidlandi.

O‘z navbatida, jamiyatda yot g‘oyalarga qarshi kurashish, masjidlar va imom-xatiblar faoliyatini samarali tashkil etish masalalarida hamkorlik ikki davlat uchun foydali bo‘lishiga alohida urg‘u qaratildi.

Samimiy va do‘stona ruhda o‘tgan yig‘ilishda Kavkaz musulmonlari idorasi raisi, shayxulislom Ollohshukur Poshshozoda bilan ham suhbatda bo‘lindi.

Muloqotda ikki mamlakat o‘rtasidagi aloqalarni yanada rivojlantirish borasida davlat rahbarlari tomonidan amalga oshirilayotgan xayrli islohotlar alohida e’tibor qaratildi..

Ollohshukur Poshshozoda joriy yilning oktyabr oyida O‘zbekistonda Prezidentimiz tashabbusi bilan o‘tkazilgan “Islom – tinchlik va ezgulik dini” mavzusidagi xalqaro konferensiya ishini yuqori baholadi. Shuningdek, suhbatda Prezident Shavkat Mirziyoyevning O‘zbekistondagi diniy-ma’rifiy soha rivoji, islom olamidagi buyuk allomalar merosini o‘rganish va jamoatchilikka yetkazishdagi jonbozligini alohida e’tirof etdi.

Uchrashuv yakunida shayxulislom hazratlari ikki mamlakat xalqi farovonligi, o‘zaro do‘stlik va qardoshlik aloqalarining rivojini tilab  duo qildi.

O‘zbekiston delegatsiyasi a’zolari Rossiya muftiylar kengashi raisi Ravil Gaynuddin hamda Bahrayn Podshohlgigi Islom ishlari bo‘yicha oliy kengashi raisi Abdurahmon ibn Rashid al-Xalifa, Misr muftiysi Nazir Muhammad Ayyod, Misr vaqf ishlari vaziri Usoma Azhariy, Al-Azhar majmuasi vakili Muhammad Duvayniy, Musulmon donishmandlar kengashi bosh kotibi Muhammad Abdussalom, Italiya musulmonlari uyushmasi raisi Imom Yahyo Pallavichini, Mo‘g‘uliston muftiysi Batirbek Xadiys bilan ham muloqot qildi. Uchrashuvlarda xorijlik hamkorlar tomonidan so‘nggi yillarda yurtimizda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilgan islohotlar alohida e’tirof etildi. Barcha uchrashuvlar iliq va do‘stona ruhda bo‘lib o‘tdi.

O‘zbekiston delegatsiyasi sammit doirasida Fuzuliy va Shusha shahridagi bir qator tarixiy maskanlar ziyoratida bo‘ldi.

Anjuman yakunida Jahon diniy yetakchilari global sammiti deklaratsiyasi qabul qilindi. Hujjatda iqlim o‘zgarishlarining oldini olishda hamkorlik, ayniqsa, ko‘kalamzorlashtirish ishlarini samarali tashkil etish, suvni tejash, qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan keng foydalanish kabi yo‘nalishlarda diniy-ma’rifiy soha xodimlarining targ‘ibot-tashqivot ishlarini yanada jadallashtirish lozimligi ta’kidlandi.

Shuningdek, “Jahon dinlari yashil sayyora uchun” shiori ostida o‘tgan yig‘ilishda ishtirokchilar tomonidan quyidagi vazifalar belgilab olindi:

– global iqlim o‘zgarishi, biologik xilma-xillikning yo‘qolishi, atrof-muhitning ifloslanishi, suv tanqisligi kabi umumjahon muammolar sabablarini o‘rganish bo‘yicha birgalikdagi sa’y-harakatlarni jadallashtirish;

– iqlim o‘zgarishiga qarshi kurash bo‘yicha jamoatchilik muhokamalarida faol ishtirok etish;

– iqlim o‘zgarishining salbiy oqibatlarini kamaytirish, tabiiy boyliklardan oqilona foydalanish, tabiat va undagi ne’matlarning muqaddasligini keng jamoatchilikka yetkazishda diniy omillardan unumli foydalanish.

Shu bilan birga, diniy yetakchilar ushbu sammit tinchlikni asrash va nizo va ziddiyatlarni to‘xtatish chaqiriqlari uchun foydali va samarali platforma bo‘lib xizmat qilishiga katta umid bildirdi.

Xulosa shuki, global iqlim o‘zgarishi va ekologik muammolarni bir yoki ikki davlatning sa’y-harakati bilan bartaraf etib bo‘lmaydi. Bunga barcha davlatlar hamjihatlikdagi harakati talab etiladi. Kelgusi avlodlar uchun musaffo osmon, go‘zal tabiat va uning bebaho ne’matlarini bekamu ko‘st yetkazish umuminsoniy burchimiz ekanini unutmasligimiz lozim.

Lutfulla SUVONOV,

“Yangi O‘zbekiston” muxbiri

 

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   10610   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari