Bag‘rikenglik haftaligi
O‘zbekiston – bag‘rikeng mamlakat. Unda turli millat va elat vakillari asrlar davomida ahil-inoq yashab kelgan. Qiyin kunlarda bir-biriga yordam berib, quvonchli damlarda shodligiga sherik bo‘lgan. Bag‘rikenglik xalqimiz uchun shunchaki umuminsoniy xislat bo‘libgina qolmay, davlat darajasida e'tibor qaratiladigan qadriyat hamdir.
BMT Bosh Assambleyasi qaroriga ko‘ra, 1997-yildan buyon har yili butun dunyoda 16-noyabr Xalqaro bag‘rikenglik kuni sifatida nishonlanadi. Bu sanani yurtimizda ham nishonlash yaxshi an'anaga aylangan. 2019-yildan buyon ushbu sanaga bag‘ishlab tadbirlar tashkil etiladi.
Bugun O‘zbekiston jahon mamlakatlari uchun bag‘rikenglik namunasini o‘zida mujassam etgan davlat sifatida namoyon bo‘lmoqda. Davlatimizning bu boradagi ko‘p asrlik tajribasi, millatimizga xos bag‘rikenglik Markaziy Osiyo va boshqa rivojlangan mamlakatlar uchun andaza bo‘lib xizmat qiladi, desak mubolag‘a emas.
Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik aloqalari qo‘mi tasi hamda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita qator tashkilotlar bilan hamkorlikda Xalqaro bag‘rikenglik kuniga bag‘ishlab mamlakatimizda “Bag‘rikenglik haftaligi”ni o‘tkazmoqda. Haftalik doirasida davra suhbatlari, konferensiyalar, fotoko‘rgazma va boshqa madaniy-ma'rifiy, ilmiy-amaliy tadbirlar tashkil etilishi belgilangan.
Haftalikni o‘tkazishdan asosiy maqsad fuqarolik burchi, mas'uliyatini anglash, vatanparvarlik, sha'n va qadr-qimmat, shuningdek, bag‘rikenglikka asoslangan millatlararo muomala madaniyatini mustahkamlash orqali aholi, jumladan, bolalar va yoshlarning jamiyat rivojidagi ishtirokini faollashtirish, millatlararo totuvlik va konfessiyalararo bag‘rikenglik hissini yanada kuchaytirishga hissa qo‘shishdir.
Haftalikning ilk tadbiri O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi Media marka zida mamlakatimizda millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni ta'minlash, xorijiy davlatlar bilan do‘stlik aloqalarini rivojlantirish borasidagi ishlar yuzasidan “O‘zbekiston — bag‘rikeng diyor” mavzusida Xalqaro press-klubning navbatdagi sessiyasi bilan boshlandi.
Press-klub sessiyasida qator tashkilotlar, milliy madaniy markazlar rahbarlari va konfessiya vakillari ishtirok etdi. Spikerlar mamlakatimizdagi millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik siyosatiga yuqori baho berib, “Bag‘rikenglik haftaligi” doirasida bo‘lib o‘tadigan tadbirlar xalqlarimiz orasidagi do‘stlik rishtalari, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik munosabatlarini yanada mustahkamlashga xizmat qilishini ta'kidladi.
Xalqaro press-klub sessiyasidan so‘ng “Yangi O‘zbekiston” bog‘ida turli millat va diniy konfessiya vakillari ishtirokida Mustaqillik monumentiga gulchambar qo‘yish tadbiri bo‘lib o‘tdi.
Haftalik dasturiga ko‘ra, yurtimizning barcha hududida turli tadbirlar o‘tkazili shi belgilangan. Davlat umumta'lim mak tablarida “Milliy an'ana va udumlar” ko‘rgazmalari, “Bag‘rikenglik – mening nazdimda” mavzusida insholar tanlovi, “Mening bag‘rikeng dunyom” mavzusida rasmlar tanlovi hamda bag‘rikenglikni targ‘ib qiluvchi she'rxonlik kechalari o‘tkaziladi.
Davlat oliy ta'lim muassasalarida “Biz – bir mamlakatda yashayotgan yagona xalqmiz”, “Diniy ma'rifat va millatlararo bag‘rikenglik – jamiyat barqarorligi sharti”, “Millatlararo totuvlik va bag‘rikenglik – umrboqiy qadriyatlar” mavzularida davra suhbatlari, “O‘zbekiston – umumiy uyimiz” mavzusida ilmiy-amaliy va ma'rifiy tadbirlar o‘tkazish ko‘zda tutilgan.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri hamda tuman (shahar)lardagi xiyobon va sayilgohlarda “O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor” shiori ostida madaniy tadbirlar, qardosh xalqlar yozuvchi, shoir va rassomlarining badiiy asarlari ko‘rgazmalari bo‘lib o‘tadi.
O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi hamda nodavlat telekanallar orqali o‘zbek xalqining bag‘rikengligi, mehmondo‘st va tinchliksevarligi hamda buyuk ajdodlar merosiga bag‘ishlangan badiiy va hujjatli filmlar namoyishi ko‘zda tutilgan.
Guldana Avezdurdiyeva,
Respublika turkman madaniyat markazi raisi:
– Bag‘rikenglik O‘zbekistondagi turli millatlar hamjihatligi, birdamligi ifodasidir. Tarixga nazar solsak, o‘zbek xalqining bag‘rikengligi o‘ziga xos qadriyatga aylanib ulgurgan. Albatta, bu qadriyatning munosib davom ettirilishi, kelajak avlodga o‘z holicha yetkazilishi bugunning talabi. Haftalikning yuqori saviyada o‘tkazilayotgani, hech shubhasiz, millatlarimiz orasidagi totuvlikni yanada rivojlantiradi, mehr oqibatni yanada mustahkamlaydi.
Fursatdan foydalanib, Respublika turkman madaniyat markazi hamda O‘zbekistonda istiqomat qilayotgan turkman millati vakillari nomidan barcha vatandoshlarni bayram bilan samimiy muborakbod etaman. Do‘stligimiz, hamjihatligimiz hamisha barhayot bo‘lsin!
Yeji Matsulevich,
O‘zbekistondagi Rim-katolik cherkovi yepiskopi:
– Ilgari Xalqaro bag‘rikenglik kuni faqat bir kun nishonlangan bo‘lsa, hozir butun haftalik doirasida bayram qilinmoqda. Bu ham O‘zbekistonning qanchalik bag‘rikeng mamlakat ekanini ifoda etadi. Qolaversa, butun millat, elat hamda turli din vakillari ahil va totuv yashayotganini ko‘rsatadi. Mazkur bayram bilan butun O‘zbekiston ahlini muborakbod etaman.
Jonibek ALIJONOV,
“Yangi O‘zbekiston” muxbiri
Manba: “Yangi O‘zbekiston” gazetasi 2024-yil 13-noyabr, 230-son
Cavol: Men har yili qurbonlik qilar edim, bu yil ham qurbonlik qilishni niyat qilgan edim. Ammo bu yil muborak haj ibodatini ado qilish nasib qilib haj qilish uchun ketayapman. Shu holatda qurbonligimni qanday ado qilaman?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taolo safaringizni O‘zi oson qilsin. Qurbonlik vojib bo‘lishi uchun kishi muqim bo‘lishi kerak, safarda yurgan musofirlarga qurbonlik qilish vojib bo‘lmaydi.
Musofir kishi qurbonlik qilinadigan kunlar o‘tib ketishidan avval muqim bo‘lib qolsa, bu holatda unga qurbonlik qilish vojib bo‘ladi.
Zimmasiga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan boy kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olib qurbonlik qilinadigan kunlar kelishidan avval safarga chiqib ketsa, uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘ladi. Ammo boyligi nisobga yetmagan va shu sababli unga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olish bilan qurbonlik qilishni nazr qilgan hisoblanadi va bunday kishi qurbonlik qilinadigan kunlari safarga chiqsa ham uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘lmaydi. Nomidan qurbonligini so‘yish uchun biror kishini vakil qilib tayinlaydi (Fatavoi Hindiya).
Demak, agar sizni nisob miqdorida molingiz bo‘lib sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan bo‘lsa va hox qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz ham yoki sotib olmagan bo‘lsangiz ham bu kunlarda safarda bo‘lganingiz sabab sizdan qurbonlik soqit bo‘ladi.
Agar sizni nisobga yetgan molingiz bo‘lmasa va sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan bo‘lsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y ham sotib olmagan bo‘lsangiz sizga qurbonlik vojib emas. Lekin qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz nomingizdan qurbonligingizni so‘yish uchun biror kishini vakil qilasiz.
Bu o‘rinda yana bir jihatga e’tibor qaratishingiz lozim. Agar haj safarida muqimlik holatini topsangiz ya’ni Makkada unga borganingizdan boshlab Minoga chiqadigan kuningizgacha yoki Minodan qaytganingizdan keyin 15 kun tursangiz qurbonlik vojib bo‘ladi. Uni o‘sha yerda yoki vakil orqali o‘z uyingizda so‘ydirishingiz vojib bo‘ladi.
Yana shuni ta’kidlaymizki, mazkur qurbonlik va hajdagi jonliq so‘yish masalalari boshqa-boshqa masalalardir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.