Rossiya Federatsiyasi Astraxan shahrida
“An’anaviy islom: mohiyat, imkoniyatlar va muammolar” mavzusidagi
I Xalqaro ilmiy-diniy konferensiya o‘tkazildi
Astraxan viloyati musulmonlari mintaqaviy Diniy idorasi, Rossiya musulmonlarining markaziy Diniy idorasi, Astraxan viloyati gubernatori Administratsiyasi tomonlaridan tashkil etilgan “An’anaviy islom: mohiyat, imkoniyatlar va muammolar” mavzusidagi I Xalqaro ilmiy-diniy konferensiyada O‘zbekiston musulmonlari idorasining vakili I. Inomov ishtirok etdi.
Mazkur konferensiyada Rossiya Federatsiyasi, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston davlatlaridan hamda Rossiya Federatsiyasining Tatariston Respublikasi, Dog‘iston Respublikasi, Checheniston Respublikasi va boshqa mintaqalaridan 230 dan ortiq ishtirokchilar, diniy soha xodimlari, universitet rektorlari, mutaxassislar, ilmiy tadqiqotchilar, yetakchi dinshunos olimlar, ilmiy, siyosiy va jamoat arboblari, milliy diasporalar vakillari, talabalar hamjamiyati vakillari qatnashdilar.
“Bugungi kunda diniy sohada ibratli namuna mamlakat” deb nufuzli anjumanda ta’rif etilgan O‘zbekiston mamlakati vakiliga sharaf bilan birinchi bo‘lib so‘z berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili I Xalqaro ilmiy-diniy konferensiya ishtirokchilariga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining katta salom va duoi-xayrlarini hurmat ila yetkazdi.
Diniy idoramiz vakili o‘z so‘zida davlatimiz, hukumatimiz tomonidan O‘zbekiston zaminidan chiqqan buyuk allomalarimizning ilmiy merosi, hozirgi kunda ularning asarlarini o‘rganish, tarjima va tadqiq qilish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar, xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlar faoliyati va yangidan tashkil etilayotgan oliy diniy ta’lim muassasalari hamda yurtimizda azaliy diniy qadriyatlarimizga, milliy urf-odatlarimizga eng yuqori darajada hurmat bilan juda ham katta e’tibor berilayotgani haqida so‘zlab berdi.
Berilgan ma’lumotlar anjuman mehmonlarida katta qiziqish uyg‘otib, yaxshi taassurot qoldirdi.
Ta’sirli misollardan so‘ng konferensiya ishtirokchilaridan taqdim etilgan savollarga qoniqarli va batafsil javoblar berildi.
Tadbir so‘ngida bir ovozdan qabul qilgan Rezolyutsiyada konferensiya ishtirokchilari an’anaviy qadriyatlarni saqlash va rivojlantirish bo‘yicha o‘z qarashlarini bayon qildilar.
Rossiya Federatsiyasi Astraxan viloyati musulmonlarining Mintaqaviy Diniy idorasi raisi, muftiy Rauf Djantasov bilan O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili o‘zaro iliq va samimiy suhbat davomida Muftiy Rauf Djantasovga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining katta salom va duoi-xayrlarini hurmat ila yetkazdi.
Muftiy Rauf Djantasov “Islom olamida yuqori nufuzga ega bo‘lgan O‘zbekiston degan yurtdan bizni hurmat qilib, so‘zimizni yerda qoldirmasdan, taklifimizni inobatga olib, O‘zbekiston Diniy idorasidan vakil yuborgani uchun O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazratlari, Shayx Nuriddin Xoliqnazar janoblaridan cheksiz minnatdormiz!” deb, xursandligini bir necha bor samimiy izhor etdi.
Kunning ikkinchi yarmida tashkilotchilarning dasturlariga binoan Xalqaro konferensiya ishlari Astraxan davlat tibbiyot universitetida davom etdi.
57 davlatdan kelgan 2600 ta talaba tahsil olayotgan universitetda islom diniga mansub 480 dan ziyod o‘qituvchi-talabalar bilan o‘tkazilgan samimiy suhbatda ma’ruza qilgan O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili “Ota-ona rozi – Xudo rozi!”, “O‘zga din vakillari bilan muloqot odoblari”, “Istiqomat qilib turgan joyning qonun-qoidalariga nisbatan hurmat va itoat”, “Har xil begona g‘oyalardan ehtiyot bo‘lish – zamon talabi!” mavzularida to‘xtalib o‘tdi.
Qiziqtirgan har qanday diniy savollar bo‘yicha har bir o‘qituvchi-talaba o‘z yurtlaridagi Diniy idoralarining rasmiy sayt-kanallaridan foydalanishga chaqirib, zarurat paydo bo‘lsa, o‘zi istiqomat qiladigan hududdagi rasmiy masjid imom-xatibiga murojaat qilish maqsadga muvofiqligi ta’kidlab o‘tildi.
Ayniqsa bugungi kunda har xil diniy oqimlardan ehtiyot bo‘lish dolzarbligi – ham shariat buyrug‘i, ham zamon talabi, ham davr ehtiyoji ekanligiga e’tibor qaratildi.
Anjuman doirasida jahonga mashhur bo‘lgan Astraxan davlat tibbiyot universiteti prorektori tibbiyot fanlari doktori, professor Bashkina Olga Aleksandrovna ham “Yaqinda O‘zbekistonga Rossiya Prezidentining davlat tashrifida borganini, O‘zbekiston diyori – o‘zgacha diyor ekanligini, go‘yo ertakning ichiga kirib chiqqanligini hamda yana borish juda ham katta istagi borligini” to‘lqinlanib ifoda etdi.
Astraxan viloyati musulmonlarining Mintaqaviy Diniy idorasi raisi O‘zbekistonda Prezident Sh.Mirziyoyev boshchiligida diniy-ma’rifiy sohada erishilayotgan yutuqlar va islohotlarga yuqori baho berib, “Biz sizlarning yurtingizga havas qilamiz! O‘zbekistonning bu boradagi boy tajribasidan ko‘p narsa o‘rganishimiz kerak” deb samimiy e’tirof etdi.
Muftiy Rauf Djantasov o‘zining katta salomini O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlariga yetkazishni so‘radi.
Konferensiya doirasidagi tadbirlar Astraxan viloyati musulmonlarining Mintaqaviy Diniy idorasining
https://vk.com/islamastrakhan,
https://t.me/rdum_ao hamda
https://vgtrk.ru/russiatv Rossiya 1,
https://t.me/governorspressoffice/18869,
https://vk.com/video-40567160_456244639,
https://vk.com/video-217857666_456246465?access_key=b3c4ff78050a020a63 kabi ijtimoiy tarmoqlarda ham keng yoritildi.
Dunyo ilm-fan rivojida Islom ma’rifati va madaniyatining o‘rni beqiyosdir. Ko‘plab allomalar va ulamolarning ma’naviy-ilmiy asarlari o‘z davridan hozirgi vaqtgacha ahamiyatini yo‘qotmasdan ilm-fan taraqqiyotiga muhim manba sifatida e’tirof etib kelinmoqda. Umumjahon e’zozlagan olimlar va ulamolar Bog‘dod, Damashq, Samarkand, Buxoro, Granada va Tripoli kabi shaharlarda yashab ijod qilganlar. Ular: Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Dorimiy, Imom Moturidiy, Mahmud Zamahshariy kabi ulamolar dinimiz rivojiga hissa qo‘shgan. Abbosiylar davridan boshlab Tripoli shahri mana bir necha asrdirki ilm-fan markazi bo‘lib qolmoqda. Fotimiylar davrida esa Tripoli shahri poytaxt bo‘ldi. Halifa Ibn Ammor Tripolini ilm markaziga aylantirdi va o‘z davrining eng yirik kutubxonalaridan biri ochildi. Manbalarga ko‘ra unda yuz ming jild kitob mavjud edi. Uning davrida olimlar, ulamolar va yozuvchilar ulug‘langan. Ularga g‘amxo‘rlik qilingan va alohida halifa e’tirofida bo‘lishgan.
Hozirgi kunda ham Tripolida nufuzli xalqaro tashkilotlar, universitetlar, kutubxonalar va ilmiy tadqiqot markazlari faoliyat yuritib kelmoqda. Shahar ulamolar, olimlar, tadqiqotchilar va talabalar bilan gavjum. Poytaxtning o‘zida 100 dan ko‘p nufuzli universitetlar mavjud. Tripoli universiteti esa o‘zida ham diniy va dunyoviy ilmlarni jamlagani bilan boshqa universitetlardan ajralib turadi. Ushbu dargoh “200 nufuzli Islom universitetlari” ro‘yxatiga kiritilgan. Tripoli universiteti 1957 yilda tashkil etilgan bo‘lib, hozirgi kunda 70 000 dan ortiq talabalar bu dargohda ta’lim olib kelishmoqda. U turli yo‘nalishdagi 20 ta kollejni birlashtiradi. Islomshunoslik, Ilohiyat, Fiqh, Huquqshunoslik, Tibbiyot, Xorijiy tillar va Iqtisodiyot kabi fakultetlardan tashkil topgan. Tripoli universiteti dinimiz qadriyatlari doirasida rivojlanishni va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llovchi ta’lim muassasasidir. Universitetning maqsadi talabalarga Islom dini va axkomlari asosida ilmiy va axloqiy ta’lim berish va turli dunyoviy bilimlarni o‘rgatishdir. Tripoli universitetining o‘ziga hos jixati shundaki har bir talaba moliyaviy savodxonlik va tadbirkorlikni o‘rganishi shart. Tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi talabalar universitet tomonidan rag‘batlantiriladi.
Islomshunoslik yo‘nalishi talabalari o‘quv dasturi davomida Quroni karimni to‘liq yod olishi, shariat asoslarini o‘rganishi, Islom tarixi, Hadis ilmi, Meros taqsimoti, og‘zaki va yozma nutq san’ati kabi fanlarni o‘zlashtirishi talab qilinadi. Islomning sof fitratini namoyish etish, ilm olish va uni ulashish ushbu yo‘nalish fakultetining maqsadidir. Adashgan oqimlar va ekstremistik qarashdagi guruhlarni Quron va hadis orqali ezgu yo‘lga chorlash ularning vazifasidir.
Tripoli universitetida 3450 ta ilmiy nashr faoliyat ko‘rsatadi. Ularda talabalarning ilmiy ishlari, amaliyot va tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Misol tariqasida, “Islom ta’limini o‘rganishda Qur’oni Karimning ta’siri”, Ahmad Abdul Salam Abu Moziriqning “Irshod al-Hiron” kitobi haqida, Shayx Abu Abdulloh Muhammad bin Ali al-Xorubiyning “Riyod al-Azhar” va “Sirlar xazinasi”ning lingvistik talqini kabi ilmiy izlanishlar va maqolalar nashrlar orqali keng ommaga berib boriladi.
Shohruh UBAYDULLOH