Россия Федерацияси Астрахань шаҳрида
“Анъанавий ислом: моҳият, имкониятлар ва муаммолар” мавзусидаги
I Халқаро илмий-диний конференция ўтказилди
Астрахань вилояти мусулмонлари минтақавий Диний идораси, Россия мусулмонларининг марказий Диний идораси, Астрахань вилояти губернатори Администрацияси томонларидан ташкил этилган “Анъанавий ислом: моҳият, имкониятлар ва муаммолар” мавзусидаги I Халқаро илмий-диний конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг вакили И. Иномов иштирок этди.
Мазкур конференцияда Россия Федерацияси, Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон давлатларидан ҳамда Россия Федерациясининг Татаристон Республикаси, Доғистон Республикаси, Чеченистон Республикаси ва бошқа минтақаларидан 230 дан ортиқ иштирокчилар, диний соҳа ходимлари, университет ректорлари, мутахассислар, илмий тадқиқотчилар, етакчи диншунос олимлар, илмий, сиёсий ва жамоат арбоблари, миллий диаспоралар вакиллари, талабалар ҳамжамияти вакиллари қатнашдилар.
“Бугунги кунда диний соҳада ибратли намуна мамлакат” деб нуфузли анжуманда таъриф этилган Ўзбекистон мамлакати вакилига шараф билан биринчи бўлиб сўз берилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили I Халқаро илмий-диний конференция иштирокчиларига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг катта салом ва дуои-хайрларини ҳурмат ила етказди.
Диний идорамиз вакили ўз сўзида давлатимиз, ҳукуматимиз томонидан Ўзбекистон заминидан чиққан буюк алломаларимизнинг илмий мероси, ҳозирги кунда уларнинг асарларини ўрганиш, таржима ва тадқиқ қилиш бўйича олиб борилаётган ишлар, халқаро илмий-тадқиқот марказлар фаолияти ва янгидан ташкил этилаётган олий диний таълим муассасалари ҳамда юртимизда азалий диний қадриятларимизга, миллий урф-одатларимизга энг юқори даражада ҳурмат билан жуда ҳам катта эътибор берилаётгани ҳақида сўзлаб берди.
Берилган маълумотлар анжуман меҳмонларида катта қизиқиш уйғотиб, яхши таассурот қолдирди.
Таъсирли мисоллардан сўнг конференция иштирокчиларидан тақдим этилган саволларга қониқарли ва батафсил жавоблар берилди.
Тадбир сўнгида бир овоздан қабул қилган Резолюцияда конференция иштирокчилари анъанавий қадриятларни сақлаш ва ривожлантириш бўйича ўз қарашларини баён қилдилар.
Россия Федерацияси Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идораси раиси, муфтий Рауф Джантасов билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили ўзаро илиқ ва самимий суҳбат давомида Муфтий Рауф Джантасовга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг катта салом ва дуои-хайрларини ҳурмат ила етказди.
Муфтий Рауф Джантасов “Ислом оламида юқори нуфузга эга бўлган Ўзбекистон деган юртдан бизни ҳурмат қилиб, сўзимизни ерда қолдирмасдан, таклифимизни инобатга олиб, Ўзбекистон Диний идорасидан вакил юборгани учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазратлари, Шайх Нуриддин Холиқназар жанобларидан чексиз миннатдормиз!” деб, хурсандлигини бир неча бор самимий изҳор этди.
Куннинг иккинчи ярмида ташкилотчиларнинг дастурларига биноан Халқаро конференция ишлари Астрахань давлат тиббиёт университетида давом этди.
57 давлатдан келган 2600 та талаба таҳсил олаётган университетда ислом динига мансуб 480 дан зиёд ўқитувчи-талабалар билан ўтказилган самимий суҳбатда маъруза қилган Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили “Ота-она рози – Худо рози!”, “Ўзга дин вакиллари билан мулоқот одоблари”, “Истиқомат қилиб турган жойнинг қонун-қоидаларига нисбатан ҳурмат ва итоат”, “Ҳар хил бегона ғоялардан эҳтиёт бўлиш – замон талаби!” мавзуларида тўхталиб ўтди.
Қизиқтирган ҳар қандай диний саволлар бўйича ҳар бир ўқитувчи-талаба ўз юртларидаги Диний идораларининг расмий сайт-каналларидан фойдаланишга чақириб, зарурат пайдо бўлса, ўзи истиқомат қиладиган ҳудуддаги расмий масжид имом-хатибига мурожаат қилиш мақсадга мувофиқлиги таъкидлаб ўтилди.
Айниқса бугунги кунда ҳар хил диний оқимлардан эҳтиёт бўлиш долзарблиги – ҳам шариат буйруғи, ҳам замон талаби, ҳам давр эҳтиёжи эканлигига эътибор қаратилди.
Анжуман доирасида жаҳонга машҳур бўлган Астрахань давлат тиббиёт университети проректори тиббиёт фанлари доктори, профессор Башкина Ольга Александровна ҳам “Яқинда Ўзбекистонга Россия Президентининг давлат ташрифида борганини, Ўзбекистон диёри – ўзгача диёр эканлигини, гўё эртакнинг ичига кириб чиққанлигини ҳамда яна бориш жуда ҳам катта истаги борлигини” тўлқинланиб ифода этди.
Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идораси раиси Ўзбекистонда Президент Ш.Мирзиёев бошчилигида диний-маърифий соҳада эришилаётган ютуқлар ва ислоҳотларга юқори баҳо бериб, “Биз сизларнинг юртингизга ҳавас қиламиз! Ўзбекистоннинг бу борадаги бой тажрибасидан кўп нарса ўрганишимиз керак” деб самимий эътироф этди.
Муфтий Рауф Джантасов ўзининг катта саломини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига етказишни сўради.
Конференция доирасидаги тадбирлар Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идорасининг
https://vk.com/islamastrakhan,
https://t.me/rdum_ao ҳамда
https://vgtrk.ru/russiatv Россия 1,
https://t.me/governorspressoffice/18869,
https://vk.com/video-40567160_456244639,
https://vk.com/video-217857666_456246465?access_key=b3c4ff78050a020a63 каби ижтимоий тармоқларда ҳам кенг ёритилди.
Дунё илм-фан ривожида Ислом маърифати ва маданиятининг ўрни беқиёсдир. Кўплаб алломалар ва уламоларнинг маънавий-илмий асарлари ўз давридан ҳозирги вақтгача аҳамиятини йўқотмасдан илм-фан тараққиётига муҳим манба сифатида эътироф этиб келинмоқда. Умумжаҳон эъзозлаган олимлар ва уламолар Боғдод, Дамашқ, Самарканд, Бухоро, Гранада ва Триполи каби шаҳарларда яшаб ижод қилганлар. Улар: Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Доримий, Имом Мотуридий, Маҳмуд Замаҳшарий каби уламолар динимиз ривожига ҳисса қўшган. Аббосийлар давридан бошлаб Триполи шаҳри мана бир неча асрдирки илм-фан маркази бўлиб қолмоқда. Фотимийлар даврида эса Триполи шаҳри пойтахт бўлди. Ҳалифа Ибн Аммор Триполини илм марказига айлантирди ва ўз даврининг энг йирик кутубхоналаридан бири очилди. Манбаларга кўра унда юз минг жилд китоб мавжуд эди. Унинг даврида олимлар, уламолар ва ёзувчилар улуғланган. Уларга ғамхўрлик қилинган ва алоҳида ҳалифа эътирофида бўлишган.
Ҳозирги кунда ҳам Триполида нуфузли халқаро ташкилотлар, университетлар, кутубхоналар ва илмий тадқиқот марказлари фаолият юритиб келмоқда. Шаҳар уламолар, олимлар, тадқиқотчилар ва талабалар билан гавжум. Пойтахтнинг ўзида 100 дан кўп нуфузли университетлар мавжуд. Триполи университети эса ўзида ҳам диний ва дунёвий илмларни жамлагани билан бошқа университетлардан ажралиб туради. Ушбу даргоҳ “200 нуфузли Ислом университетлари” рўйхатига киритилган. Триполи университети 1957 йилда ташкил этилган бўлиб, ҳозирги кунда 70 000 дан ортиқ талабалар бу даргоҳда таълим олиб келишмоқда. У турли йўналишдаги 20 та коллежни бирлаштиради. Исломшунослик, Илоҳият, Фиқҳ, Ҳуқуқшунослик, Тиббиёт, Хорижий тиллар ва Иқтисодиёт каби факультетлардан ташкил топган. Триполи университети динимиз қадриятлари доирасида ривожланишни ва илмий тадқиқотларни қўлловчи таълим муассасасидир. Университетнинг мақсади талабаларга Ислом дини ва ахкомлари асосида илмий ва ахлоқий таълим бериш ва турли дунёвий билимларни ўргатишдир. Триполи университетининг ўзига ҳос жихати шундаки ҳар бир талаба молиявий саводхонлик ва тадбиркорликни ўрганиши шарт. Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи талабалар университет томонидан рағбатлантирилади.
Исломшунослик йўналиши талабалари ўқув дастури давомида Қурони каримни тўлиқ ёд олиши, шариат асосларини ўрганиши, Ислом тарихи, Ҳадис илми, Мерос тақсимоти, оғзаки ва ёзма нутқ санъати каби фанларни ўзлаштириши талаб қилинади. Исломнинг соф фитратини намойиш этиш, илм олиш ва уни улашиш ушбу йўналиш факультетининг мақсадидир. Адашган оқимлар ва экстремистик қарашдаги гуруҳларни Қурон ва ҳадис орқали эзгу йўлга чорлаш уларнинг вазифасидир.
Триполи университетида 3450 та илмий нашр фаолият кўрсатади. Уларда талабаларнинг илмий ишлари, амалиёт ва тадқиқотлар натижалари келтирилган. Мисол тариқасида, “Ислом таълимини ўрганишда Қуръони Каримнинг таъсири”, Aҳмад Aбдул Салам Aбу Мозириқнинг “Иршод ал-Ҳирон” китоби ҳақида, Шайх Aбу Aбдуллоҳ Муҳаммад бин Aли ал-Хорубийнинг “Риёд ал-Aзҳар” ва “Сирлар хазинаси”нинг лингвистик талқини каби илмий изланишлар ва мақолалар нашрлар орқали кенг оммага бериб борилади.
Шоҳруҳ УБАЙДУЛЛОҲ