Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Rasululloh ﷺning muhabbatlari so‘nmadi

18.11.2024   2996   2 min.
Rasululloh ﷺning muhabbatlari so‘nmadi

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Xadicha onamiz vafot etganidan keyin ham Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning u kishiga bo‘lgan muhabbatlari so‘nmadi. Agar Xadicha onamizning qarindoshlaridan biror kishi u zotning oldilariga kelsa, hol-ahvol so‘rab, unga g‘amxo‘rlik qilardilar. Xadicha onamizning eng qiyin damlarda u zot sollallohu alayhi vasallamga ko‘rsatgan katta yordamlarini har doim zikr qilardilar. Ba’zan Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Xadicha onamiz haqida yaxshi gaplarni gapirsalar, Oisha onamiz rashk qilgan paytlari ham bo‘lardi. Oisha roziyallohu anhoning rivoyat qilishicha, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Xadicha onamizni esga olsalar, uni maqtab, haqqiga istig‘for aytishdan charchamas edilar.

Bir kuni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Xadicha onamizning mehribonligi haqida gapirib qoldilar. Oisha onamiz ham o‘sha yerda edi. U kishi o‘zlarini tuta olmay: «Doim Xadicha haqida gapirasiz. Lekin Alloh sizga o‘sha keksa kampirning o‘rniga yoshroq va go‘zalroq ayollarni berdi», dedilar.

Bu gapdan Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning qattiq g‘azablanganlarini ko‘rgan Oisha roziyallohu anho pushaymon bo‘lib, o‘ziga-o‘zi: «Yo Robbim! Rasulingni g‘azabi bosilsin, men bundan keyin Xadichani yomonlik bilan tilga olmayman», dedilar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Oisha onamizning ahvolini ko‘rib:

«Yo‘q, Alloh menga undan yaxshisini bermadi. Allohga qasamki, hamma kufrda bo‘lgan bir paytda u menga iymon keltirdi. Hamma meni inkor qilgan paytda meni tasdiqladi. Alloh taolo undan menga farzandlar ato etdi», dedilar.

Shundan so‘ng Oisha onamizdagi Xadicha onamizga nisbatan rashk hissi butunlay yo‘qoldi. Oisha roziyallohu anho aytgan gaplaridan xijolat bo‘lib: «Ey Allohning Rasuli, sizni payg‘ambar qilib yuborgan Allohga qasamki, bundan buyon Xadicha haqidagi xotiralaringizni bizga aytib berishingizni xohlayman», deya Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ko‘ngillarini oldilar.

«Millioner sahobalar» kitobidan

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

04.06.2025   4417   4 min.
Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat


“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.

Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.

U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.

 

Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:

“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

 

Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!

Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...

Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.

Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.

Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.

Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.

Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!

Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.

Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!

Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.

Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.

Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.

Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”

 

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:

Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim (Moida surasi, 3-oyat).

Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...

Sollallohu alayhi vasallam

Davron NURMUHAMMAD