Sayt test holatida ishlamoqda!
23 May, 2025   |   25 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
04:58
Peshin
12:25
Asr
17:29
Shom
19:45
Xufton
21:18
Bismillah
23 May, 2025, 25 Zulqa`da, 1446
Maqolalar

Nabaviy duolarning mo‘jizalari

18.11.2024   3295   4 min.
Nabaviy duolarning mo‘jizalari

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bir qiz aytadi:

«Ko‘p yillar davomida biror g‘am-qayg‘u yetib, g‘am-tashvishga tushsam, tinimsiz yig‘lardim, qayg‘ularimning sababi haqida o‘ylayverardim. Bu ham yetmaganday, eski muammolarimni o‘ylab, «Meni hech kim yaxshi ko‘rmaydi, hamma menga nisbatan nohaqlik qiladi, hatto sevganlarim, yaqinlarim ham…» deb, o‘zimni mazluma hisoblardim. Bunday xayollar meni tinimsiz qiynar, hammasi meni ezib turadigan og‘ir yukka aylangan edi. Butun aqlu xayolimni faqat qayg‘ularim haqidagi fikrlar egallab olgan edi.

Bir kuni internetda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning g‘am-qayg‘uga botganda o‘qiladigan duolarini ko‘rib qoldimu, mahzun bo‘lgan paytlarimda ularni aytib yuradigan bo‘ldim. Avvaliga natijasini unchalik sezmadim. Hatto o‘zimga o‘zim «Bu duolar menga foyda bermaydi, chunki qayg‘ularim shunaqangi kattaki, ularni ketkazishga bu duolarning kuchi yetmaydi», degan paytlarim ham bo‘ldi. Lekin shaytonga yengilmadim, duolarni ko‘p-ko‘p aytaverdim. Nihoyat, Alloh taolo meni ikkita foyda bilan siyladi:

Birinchi foyda: qayg‘ularga qarshi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning duolari bilan kurasha boshlaganimdan keyin mahzunligim birdan kamaya boshladi. Qayg‘u paytidagi yomon o‘y-xayollardan xalos bo‘ldim, chunki shayton mahzun qizlarni ovlab, ularga «Sen mazlumasan, baxtiqarosan, seni hech kim yaxshi ko‘rmaydi» deb, vasvasa qiladi, ularni g‘am-qayg‘udan «qutqaradigan» har xil yomon ishlarga boshlaydi. Masalan, «Uydan qochib ket», «Joningga qasd qil, o‘zingni o‘zing o‘ldir» deb vasvasa qiladi. Bu duolar esa aynan mana shunday yomon fikrlardan qaytarib, mahzun qizlarni shaytonning vasvasasidan himoya qiladi.

Ikkinchi foyda: qayg‘ularimning ko‘pligi, ularga qarshi nabaviy duolar bilan ko‘p marta kurashganimni e’tiborga olsak, bu qayg‘ular Alloh taoloni ko‘p zikr qilishimga sababchi bo‘ldi. Bu esa Alloh taoloning menga ko‘rsatgan marhamati, inoyatidir. Zero, mana shu qayg‘ular sabab Allohni ko‘p yod etib, U Zotning quyidagi oyatida maqtalgan bandalar qatoriga biz ham kiramiz:

«Allohni ko‘p zikr qiluvchi erkagu ayollarga Alloh mag‘firat va buyuk ajr tayyorlab qo‘ygan» (Ahzob surasi, 35-oyat)».

 

Boshqa bir qiz aytadi:

«O‘rta maktabda ustozlarimdan o‘rgangan narsalarimning eng yaxshisi – Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning g‘am-qayg‘u paytida qilgan duolaridir. Ustozimiz ularning ba’zilarini sharhlab, tushuntirib, chiroyli qog‘ozlarga yozib berganlar, keyin esa har birimizdan ularni yodlashni talab qilganlar. Yodlaganlarga mukofotlar berib, bu duolarni yodlashga hammamizni qiziqtirgan, g‘amga botgan paytlarimizda ularni aytishni tayinlagan edilar. Kutilganidek, natijalar ham ketma-ket kela boshladi. Ba’zilarning tajribasidan shuni tushunib yetdikki, qiz bola bu duolarga deyarli har kuni ehtiyoj sezar ekan, bu duolar esa insonning hayotini yanada munavvar etar ekan.

Bir kuni onam bilan suhbatlashib o‘tirib, ustozlarimiz o‘rgatgan, qayg‘u paytida o‘qiladigan duolar haqida aytib berdim. Onam esa meni hayron qoldirib, shunday dedilar: «Boshingga og‘ir kun kelgan paytda aytiladigan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hadislarida kelgan duolar haqida hayotimda birinchi marta eshityapman. Qaniydi bu duolarning bittasini bo‘lsa ham yoshligimda eshitgan bo‘lsam! Ellik yil umrimni g‘am-alamlar bilan o‘tkazibman-a! Agar bu duolarni bilganimda, hayotim butunlay boshqacha bo‘lar edi».

Onam shunday deb, birpas jim qoldilar. Ko‘zlariga yosh to‘ldi. So‘ng shunday dedilar: «Qizalog‘im, bu duolarni menga ham o‘rgatgin! O‘zing esa ularni hech qachon yodingdan chiqarma, chunki bilaman, bu duolar sening hayotingni ham, mening qolgan hayotimni ham go‘zal qiladi».

 

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish – Islomdagi mas’uliyat va odob

23.05.2025   525   3 min.
Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish – Islomdagi mas’uliyat va odob

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Har bir musulmon uchun hayotning har bir jabhasida Islom axloqiga amal qilish farz sanaladi. Buning ichiga yo‘lda harakatlanish, piyoda va haydovchi sifatida qoidalarga rioya qilish ham kiradi. Islom dini faqat ibodatlar bilan cheklanib qolmaydi, balki jamiyatda tinch-totuv yashash va boshqalarning huquqlarini hurmat qilishni ham talab qiladi.


1. Javobgarlik hissi — haydovchining odobi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘min kishi boshqalarga zarar yetkazmaydi va zarar ham ko‘rmaydi” (Imom Ibn Moja va Imom Ahmad rivoyati).

Ushbu hadisga ko‘ra, haydovchi yo‘lda boshqalarning hayotiga, salomatligiga tahdid soluvchi harakatlardan ehtiyot bo‘lishi lozim. Yo‘ldagi har bir harakatimiz boshqalarga ta’sir qilishi mumkin.


2. Qoidalarga rioya qilish — itoat va omonat.

Qur’oni karimda bunday deyiladi: “Ey imon keltirganlar! Allohga itoat etingiz, Payg‘ambarga va o‘zlaringizdan (bo‘lmish) boshliqlarga itoat etingiz!” (Niso surasi, 59-oyat).

Hukumat tomonidan belgilangan yo‘l qoidalari kishilarning xavfsizligi uchun joriy qilingan. Ularga itoat qilish – Islom ta’limotiga muvofiq harakat qilishdir.


3. Shoshilmaslik va sabr - hayotni saqlab qolish vositasidir.

Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Xotirjamlik Allohdan va shoshilish shaytondandir” (Imom Termiziy rivoyati).

Yo‘lda shoshish, qonunni buzish, ortiqcha tezlik bilan harakatlanish –haydovchining nafaqat o‘z hayotiga, balki boshqalar hayotiga ham xavf tug‘diradi.


4. Qo‘pollikdan ehtiyot bo‘lish va yo‘ldagi odob.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yo‘l odoblari haqida: “Yo‘llarda o‘tirishdan saqlaninglar!” deganlar.

Shunda “Bizning yo‘lda o‘tirishdan boshqa ilojimiz yo‘q, chunki gaplashadigan majlislarimiz yo‘llarda bo‘ladi”, deyishdi.

U zot alayhissalom: “Agar yo‘lda o‘tirishdan boshqaga ko‘nmasangiz, u holda yo‘lning haqini ado etinglar”, dedilar. Ular: “Yo‘lning haqi nima?” deb so‘rashdi.

U zot alayhissalom: “Yo‘lning haqqi ko‘zni tiyish, ozor yetkazishdan tiyilish, salomga alik olish, ma’ruf ishlarga buyurish va munkar ishlardan qaytarish”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Bugungi kunda bu odoblar haydovchilar va piyodalar uchun ham dolzarbdir. Yo‘lda hurmat va odobni saqlash, yo‘l berish, o‘zgalarni haqorat qilmaslik – musulmonning odobidir.


5. Huquqqa rioya qilish — boshqalarga yordam

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Kim dunyoda bir mo‘minni dunyo g‘amlaridan birini yengillatsa, Alloh taolo uning dunyo va oxirat g‘amlarini yengillatadi. Kim bir mo‘minning qiyinchiligini osonlashtirsa, Alloh taolo o‘sha insonni dunyo va oxiratda mushkulini oson qiladi” (Imom Muslim rivoyati).

Yo‘lda boshqalarga yordam berish — masalan, haydovchi bo‘lsangiz, qariya yoki nogironni olib o‘tish, mashinangizda yordamga muhtoj kishini olib borish – savobli amaldir.


Xulosa:

Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish faqat davlat talabiga amal qilish emas, balki Islom axloqi va Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilishdir. Har bir musulmon harakatda ham, niyatda ham odobli, mas’uliyatli va salbiy oqibatlarni oldindan o‘ylaydigan inson bo‘lishi lozim.

Manbalar asosida
Ilyos Ahmedov tayyorladi.