Bismillahir Rohmanir Rohiym
Kim vazifasini bajara olmay qolsa...
Hazrati Umar ibn Xattob roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim vazifasidan yoki uning ba’zisidan uxlab qolsa-yu, uni bomdod bilan peshin orasida o‘qib olsa, unga xuddi kechasi o‘qigandek yoziladi”, dedilar.
Kimki har kuni yoki kechasi o‘qishni vazifa qilib olgan namoz, Qur’on tilovati yoki zikrini biror sababga ko‘ra bajara olmay uxlab qolsa yo ba’zi qismini ado etmagan bo‘lsa, bomdod va peshin namozlari orasida o‘qib olsa, xuddi vaqtida o‘qigandek savobga ega bo‘ladi. Go‘yo vaqt ortga qaytgandek.
Qalbing o‘lik ekan
Bunday vazifalar – “vird” deyiladi. Vird bandaning tark qilmay doimo bajarib yuradigan zikr, salavot, tilovat kabi kundalik vazifasidir.
Ulamolar aytadilar: “Agar Qur’ondan, ilmdan, zikrlardan har kungi virding bo‘lmasa, u holda qalbingga to‘rt takbir ila janoza o‘qib qo‘yaver. Chunki sening qalbing o‘lik ekan”.
Umar roziyallohu anhuning virdi
O‘tgan solihlar nafaqat farz balki nafl vazifalarining ham qazosini ado etishardi. Ularni qoldirib yuborishdan xavfda bo‘lib, hattoki kafforotiga qul ozod qilardilar, sadaqa beradilar. Hazrati Umar roziyallohu anhu ham virdlari bir kun kam bo‘lib qolsa, ikkinchi kuni qazosini ado etardilar.
Qur’ondan 10 pora o‘qirdi
Imom Tahoviy Muhammad ibn Hasandan rivoyat qiladilar: Imom Muhammadning Qur’ondan bir kecha-kunduzdagi virdi (vazifasi) o‘n pora edi.
Qayerdasiz?
Shayx Muhammad Said Ramazon Butiy rahimahulloh aytadilar: “Qur’oni karimdan tilovat qilishni, istig‘for, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot aytishni o‘zlariga vird qilib olganlar qayerda qolishdi?! Ertayu kechda virdlarni vazifa tutib olgan kishilar qayerda qolishdi?".
Vird (duo, zikrlar) bilan mashg‘ul bo‘lish uchun o‘qiladigan duo:
“Robbi ishroh liy sodriy va yassir liy amriy vahlul ’uqdatan min lisaaniy yafqohu qovliy. Saddid lisaaniy vahdi qolbiy bihaqqi sayyidina Muhammad sollallohu alayhi vasallam”.
Ma’nosi: “Robbim, qalbimni keng qil. Ishimni oson qil. Tilimdagi tugunni yechgin. So‘zimni anglasinlar. Tilimni mustahkam qil va sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam haqqi qalbimni hidoyat qilgin”.
Virddan uzoqlashtiradi
“Bugun ishlarim ko‘payib ketdi, charchab qoldim, ertadan, keyingi oydan, shu haftaning boshidan qoldirmasdan boshlayman”, deb kundalik vazifa (vird)laringizni ortga suraverishingiz virdlardan uzoqlashib borayotganingizga dalolat qiladi.
Oz bo‘lsada, bardavom bo‘lsin
Virdlarni ozginadan bo‘lsa ham, davomli ravishda bajarishga harakat qiling. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan “Qaysi amal Alloh uchun eng mahbub?” deb so‘rashganda, u zot alayhissalom: “Oz bo‘lsa ham, davomlisi”, dedilar.
Masalan...
Har kun uchun alohida bir zikrni aytishni o‘zingizga vazifa qilib oling. Masalan, bir kun faqat ertayu kech “Subhanallohi va bihamdihi”ni, ertasiga “Laa ilaha illalloh”ni, boshqa kuni salavot ayting. Kun davomida bekorchi-gap so‘zlarning o‘rniga o‘sha zikrni ko‘p qilishga odatlaning, adadini ham asta-sekin oshirib boring. Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Alloh taoloni har on, har dam, har lahzada zikr qilar edilar” (Imom Muslim, Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati).
Shuningdek, eng afzal zikr – Qur’ondan ham vazifalar belgilab oling. Masalan, eng kamida bomdod namozidan keyin “Yosin”, peshinda “Fath”, asrda “Naba”, shomdan so‘ng “Voqea”, xuftonda “Mulk” surasini o‘qishga odatlaning.
Duo
Alloh taolo barchamizni O‘zining zokir va qalbi zikr ila orom topuvchi bandalaridan qilsin!
Davron NURMUHAMMAD
Muhtaram vatandoshlar!
Siz, azizlarni, barcha mo‘min-musulmon yurtdoshlarimizni, butun xalqimizni ulug‘ va mo‘tabar ayyom – Qurbon hayiti bilan chin qalbimdan samimiy muborakbod etib, o‘zimning yuksak hurmatim va ezgu tilaklarimni bildirishdan g‘oyat mamnunman.
Jamiki islom ummati uchun qadrli bo‘lgan ushbu shukuhli bayram – Iyd al-Adhoni el-yurtimiz bilan birgalikda tinch va osoyishta muhitda kutib olayotganimiz uchun, avvalo, mehribon va qudratli Alloh taologa behisob shukronalar aytamiz.
Hech shubhasiz, keyingi yillarda Yangi O‘zbekistonda ijtimoiy, xalqchil davlat barpo etish, uning ma’naviy asoslarini mustahkamlash va ta’sirchanligini oshirishda muqaddas islom dini, uning asosiy bayramlaridan biri bo‘lgan Qurbon hayiti ham muhim rol o‘ynamoqda.
Ayniqsa, bu bayramning insonparvarlik, ahillik, saxovat va olijanoblik kabi fazilatlari yurtimizda “Inson qadri uchun, inson baxti uchun” degan ezgu g‘oya asosida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlarga uyg‘un va hamohang bo‘lib, aholining ehtiyojmand qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash, keksalar, yoshlar va xotin-qizlar haqida alohida g‘amxo‘rlik ko‘rsatish, kambag‘allikni qisqartirishga qaratilgan dasturlarimiz samarasini oshirishga xizmat qilayotganini alohida ta’kidlash o‘rinlidir.
Aziz do‘stlar!
Bugungi kunda mamlakatimizda turli millatlar va diniy konfessiyalar o‘rtasidagi hamjihatlikni mustahkamlash, vijdon erkinligini ta’minlash, diniy-ma’rifiy merosimizni asrab-avaylash, yosh avlodni milliy va umumbashariy qadriyatlar ruhida tarbiyalash bo‘yicha ulkan ishlar amalga oshirilmoqda.
Bu haqda so‘z yuritganda, islom dinining ezgu tamoyillarini chuqur o‘rganish, buyuk tariximiz va madaniyatimiz durdonalarini, mashhur allomalarimizning boy merosini to‘plash va keng targ‘ib etishga alohida e’tibor qaratilayotganini ta’kidlash lozim. Jumladan, ko‘hna Sharq mo‘jizasi – Samarqand shahri 2025 yilda islom madaniyati poytaxti, deb e’lon qilindi, ulug‘ vatandoshimiz Imom Moturidiyning 1155 yillik tavallud sanasi yurtimiz bo‘ylab keng nishonlanmoqda, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy va Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari qatoriga, shu yil Buxoro shahrida o‘z faoliyatini boshlaydigan Bahouddin Naqshband ilmiy-tadqiqot markazi ham qo‘shildi.
Poytaxtimiz Toshkent shahrida bunyod etilayotgan Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy-ma’naviy yo‘nalishdagi ulkan va noyob loyiha sifatida el-yurtimiz va xalqaro jamoatchilikda katta qiziqish uyg‘otmoqda. Bu muazzam maskan ko‘p ming yillik qadimiy tariximiz, boy va betakror milliy madaniyatimizning yorqin timsoli sifatida Yangi O‘zbekiston hayotidagi g‘oyat muhim voqeaga aylanadi, deb ishonaman.
Hurmatli yurtdoshlar!
Shu saodatli kunlarda 15 ming nafar vatandoshimiz muqaddas haj ziyoratini ado etmoqda. Ezgu duo va niyatlar ijobat bo‘ladigan mana shunday munavvar lahzalarda ularni ham Qurbon hayiti bilan samimiy qutlab, Yaratgandan yurtimizga sog‘-omon qaytib kelishlarini so‘raymiz.
Umid qilamizki, muhtaram hojilarimiz jamiyatimizda birdamlik, oila va mahallalarimizda mehr-oqibat muhitini yanada mustahkamlash, yoshlarimiz tarbiyasini kuchaytirish, ularni ilm-ma’rifatga, zamonaviy kasb-hunarlarni egallashga, Vatan himoyachisi bo‘lishga targ‘ib etish, muhtoj insonlarga ko‘mak berishda alohida ibrat va namuna ko‘rsatadilar.
Qalblarimiz quvonchga to‘lgan ushbu fayzli kunlarda xorijiy davlatlarda bo‘lib turgan vatandoshlarimizni ham bugungi ulug‘ ayyom bilan chin dildan qutlab, ularga sog‘lik-omonlik, baxt va omad tilaymiz.
Jahonning uzoq-yaqin o‘lkalaridagi musulmon ummatini ham qizg‘in tabriklab, ularning xalqlari va mamlakatlariga tinchlik, ravnaq va farovonlik tilab qolamiz.
Aziz va muhtaram vatandoshlar!
Hozirgi kunda dunyo naqadar murakkab va tahlikali bo‘lib borayotganini barchamiz ko‘rib turibmiz. Bunday keskin sharoitda yurtimizda tinchlik, o‘zaro hurmat va totuvlik muhitini saqlab, barcha soha va tarmoqlarda fidokorona mehnat qilib ko‘zlagan yuksak maqsadlarimizga yeta olamiz.
Albatta, o‘z tarixida ne-ne sinov va mashaqqatlardan munosib o‘tgan mard va olijanob xalqimiz bunga har tomonlama qodir.
Bu yo‘lda el-yurtimizga mansub mehr-oqibat, o‘zaro birlik va jipslik biz uchun beqiyos kuch-qudrat manbai bo‘lib xizmat qiladi, deb ishonaman.
Siz, azizlarni muqaddas Qurbon hayiti bilan yana bir bor chin dildan tabriklab, barchangizga tinchlik-xotirjamlik, sihat-salomatlik, xonadonlaringizga fayzu baraka tilayman.
Qutlug‘ ayyom barchamizga muborak bo‘lsin!
Shavkat Mirziyoyev,
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti