Bismillahir Rohmanir Rohiym
“Hozirgi zamonda men o‘qigan kitoblarni o‘qigan biron odamni ko‘rmaganman”
Ushbu jumlalarni hijriy o‘ninchi asrda yashab o‘tgan mashhur olim Abul Mavohib Sha’roniy o‘zlarining "Latoiful minan" kitoblarida yozganlar. U Zot buni faxr uchun emas, balki Alloh taolo bergan ne’matlar qatorida zikr qilganlar. Imom Sha’roniy so‘zlarining davomida qariyb mingga yaqin kitoblarni nomini sanab o‘tib, o‘qigan kitoblari ichida eng asosiylari mana shular ekanini, hamma kitoblarning nomini birma-bir yozishi vaqt va kitobdan joyni egallashini aytadilar. Darvoqe’, ushbu olim mutolaa qilib chiqqan kitoblari orasida, birgina kitob qirq besh jildni tashkil qiluvchi tafsirga oid manbalar ham bor.
Imom Sha’roniy o‘z davrining 50 dan ortiq eng mashhur shayx va olimlaridan ta’lim olgan. Alloh taolo ilmiga baraka berib, diniy fanlarga doir 300 dan ortiq kitoblar yozib qoldirgan.
Xullas, tafsir, hadis, aqida, fiqh, usulul fiqh va boshqa diniy ilmlarda zamonasining eng bilimdoni bo‘lgan ushbu olim mazhabda Imom Shofe’iyga taqlid qilgan! Aqidada ahli sunna val jamoa — Imom Moturidiy va Imom Ash’ariy manhajida, tasavvufda esa Shoziliyya tariqatida bo‘lgan.
Endi hozirgi kunimizda bir nechta hadisni o‘qib, uni o‘zicha tushunib olib “Men Qur’on va sunnatdan o‘zim hukm olaman” deydigan yoshlar insof qilsalar bo‘lardi...
Abdullatif Tursunov
Saudiyalik bir shifokor ayol hikoya qiladi: "Muhammad ismli yoshi taxminan o‘ttizlarda bo‘lgan bir yigit qabulimga keldi. Uning yonida onasi bor edi — u undan qochmoqchi bo‘lar, u esa uni bag‘riga bosardi.
Onasi ro‘molini uloqtirardi, u esa qaytadan joyiga to‘g‘irlab qo‘yardi. Uning qo‘llarini tishlar, tirnardi, yuziga tuflardi — u esa jilmayardi.
Onasi shifoxonaga kirdi-yu, ro‘molini uloqtirib, aqli yo‘q majnun odam kabi kulib, shifokorning stoli atrofida yugurib aylana boshladi.
Shunda men so‘radim:
— Bu kim?
— Onam, — dedi u.
— Unga nima bo‘lgan?
— Ular shu hollarida, aqlsiz tug‘ilganlar, — dedi u.
— Unday bo‘lsa, siz qanday tug‘ilgansiz?
— Bobom ularni otamga olib bergan ekanlar, shoyad farzandli bo‘lar deb. Otam bir yildan so‘ng uni taloq qilgan ekanlar. Onam menga homilador bo‘lgan ekanlar. So‘ng men tug‘ilganman.
— Qachondan beri ularga qaraysiz, parvarish qilasiz?
— O‘n yoshimdan beri. Ularga ovqat tayyorlayman, qarayman. Uxlamoqchi bo‘lsam, chiqib ketib qolsalar qidirib yurmayin deb oyog‘imni oyoqlariga bog‘lab uxlayman...
— Nega bugun bu yerga olib keldingiz?
— Ularning qon bosimlari yuqori, qandli diabet kasallari bor.
Onasi kulib:
— Kartoshka ber, — dedi.
U berdi. Onasi yuziga tufladi. U kulib, yuzini tozaladi.
Shunda men so‘radim:
— U sizga ona ekanini biladilarmi, sizni taniydilarmi?
— Yo‘q, vallohi, men o‘g‘lilari ekanimni bilmaydilar. Lekin Yaratgan Robbim biladiki, u zot mening onamdirlar.
Onasi qarab turib:
— Ey o‘g‘lim, sen yolg‘onchisan! Nega meni Makkaga olib bormayapsan? — dedi.
U esa:
— Payshanba kuni olib boraman deb aytmadimmi, onajon? Payshanba kuni boramiz — dedi.
Men so‘radim:
— Uning zimmasidan (aqli joyida emasligi sabab) soqit bo‘lsa, Makkaga olib borish kerakmi?
U javob berdi:
— Opa, onam bilan Robbimning huzuriga hisobda turganimizda: “Muhammad, nega meni Makkaga olib bormagan eding?” — deyishini xohlamayman.
Men Robbimga qarata: “Robbim, men onamni yelkamda opichlab ko‘tardim, tavof qildirdim, zamzam ichirdim, Ka’baga qaratib qo‘ydim”, deyishni xohlayman.
Yana: “Allohim! Garchi ularning aqllari bo‘lmagan bo‘lsada, mening onam ekanlarini albatta Sen bilguvchisan!”, deyishni istayman”, dedi.
Men jim bo‘lib qoldim, ko‘zim yoshga to‘ldi. So‘ngra unga:
— Onangga ko‘rsatgan bu ehtiroming uchun Alloh senga ajru mukofotlar ato etsin! Bugungiday ota-onaga yaxshilik qilishni ko‘rmaganman.
U esa javob berdi:
— Men bu ishimni (kuni kelib) farzandlarim ham menga shunday muomala qilishlari umidila qilapman. Chunki birrul volidayn (albatta qaytadigan) qarzdir".