1. Qur’oni karimda doimo kecha kunduzdan oldin zikr etiladi:
وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ
“U kecha va kunduzni, Quyosh va Oyni yaratgan Zotdir” (Anbiyo surasi, 33-oyat).
Bu Islom dinida kun Quyoshning botishi, ya’ni kechaning kirishi bilan boshlanishiga dalolat qiladi.
2. Qur’oni karimda doimo o‘lim hayotdan oldin zikr etiladi:
كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ
“O‘lik ekaningizda sizni tiriltirgan Allohni qanday inkor etasiz?” (Baqara surasi, 28-oyat).
الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
“U sizlarni qaysi biringiz chiroyliroq amal qiluvchi ekaningizni sinash uchun o‘lim va hayotni yaratgan Zotdir” (Mulk surasi, 2-oyat).
Buning sababi, inson avval boshda o‘lik bo‘lgan, so‘ngra Alloh taolo uni tiriltirgan.
3. Qur’oni karimda doimo yeyish ichishdan oldin zikr etilgan:
كُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا
“Yenglar, ichinglar, lekin isrof qilmanglar” (A’rof surasi, 31-oyat).
كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
“Sizlar qilib o‘tgan yaxshi amallaringiz evaziga bemalol yeb-ichinglar” (Tur surasi, 19-oyat).
Buning sababi, taom tanovul qilingach albatta, ketidan suyuqlik ichish foydalidur.
4. Qur’oni karimda doimo mevalar go‘shtdan oldin zikr etilgan:
وَأَمْدَدْنَاهُم بِفَاكِهَةٍ وَلَحْمٍ مِّمَّا يَشْتَهُونَ
“Biz ularni ko‘ngillari istaydigan meva va go‘sht bilan quvvatlantirurmiz” (Tur surasi, 22-oyat).
وفاكهة مما يتخيرون ولحم طير مما يشتهون
“O‘zlari tanlab oladigan meva va ishtahalari tortadigan qush go‘shtlari bilan ta’minlarmiz” (Voqea surasi, 20-21-oyatlar).
Buning sababi, taomlanishda avval meva yeb, undan keyin go‘shtli taomni tanovul qilish foydalidir.
Vallohu a’lam bissavob.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
Saudiyalik bir shifokor ayol hikoya qiladi: "Muhammad ismli yoshi taxminan o‘ttizlarda bo‘lgan bir yigit qabulimga keldi. Uning yonida onasi bor edi — u undan qochmoqchi bo‘lar, u esa uni bag‘riga bosardi.
Onasi ro‘molini uloqtirardi, u esa qaytadan joyiga to‘g‘irlab qo‘yardi. Uning qo‘llarini tishlar, tirnardi, yuziga tuflardi — u esa jilmayardi.
Onasi shifoxonaga kirdi-yu, ro‘molini uloqtirib, aqli yo‘q majnun odam kabi kulib, shifokorning stoli atrofida yugurib aylana boshladi.
Shunda men so‘radim:
— Bu kim?
— Onam, — dedi u.
— Unga nima bo‘lgan?
— Ular shu hollarida, aqlsiz tug‘ilganlar, — dedi u.
— Unday bo‘lsa, siz qanday tug‘ilgansiz?
— Bobom ularni otamga olib bergan ekanlar, shoyad farzandli bo‘lar deb. Otam bir yildan so‘ng uni taloq qilgan ekanlar. Onam menga homilador bo‘lgan ekanlar. So‘ng men tug‘ilganman.
— Qachondan beri ularga qaraysiz, parvarish qilasiz?
— O‘n yoshimdan beri. Ularga ovqat tayyorlayman, qarayman. Uxlamoqchi bo‘lsam, chiqib ketib qolsalar qidirib yurmayin deb oyog‘imni oyoqlariga bog‘lab uxlayman...
— Nega bugun bu yerga olib keldingiz?
— Ularning qon bosimlari yuqori, qandli diabet kasallari bor.
Onasi kulib:
— Kartoshka ber, — dedi.
U berdi. Onasi yuziga tufladi. U kulib, yuzini tozaladi.
Shunda men so‘radim:
— U sizga ona ekanini biladilarmi, sizni taniydilarmi?
— Yo‘q, vallohi, men o‘g‘lilari ekanimni bilmaydilar. Lekin Yaratgan Robbim biladiki, u zot mening onamdirlar.
Onasi qarab turib:
— Ey o‘g‘lim, sen yolg‘onchisan! Nega meni Makkaga olib bormayapsan? — dedi.
U esa:
— Payshanba kuni olib boraman deb aytmadimmi, onajon? Payshanba kuni boramiz — dedi.
Men so‘radim:
— Uning zimmasidan (aqli joyida emasligi sabab) soqit bo‘lsa, Makkaga olib borish kerakmi?
U javob berdi:
— Opa, onam bilan Robbimning huzuriga hisobda turganimizda: “Muhammad, nega meni Makkaga olib bormagan eding?” — deyishini xohlamayman.
Men Robbimga qarata: “Robbim, men onamni yelkamda opichlab ko‘tardim, tavof qildirdim, zamzam ichirdim, Ka’baga qaratib qo‘ydim”, deyishni xohlayman.
Yana: “Allohim! Garchi ularning aqllari bo‘lmagan bo‘lsada, mening onam ekanlarini albatta Sen bilguvchisan!”, deyishni istayman”, dedi.
Men jim bo‘lib qoldim, ko‘zim yoshga to‘ldi. So‘ngra unga:
— Onangga ko‘rsatgan bu ehtiroming uchun Alloh senga ajru mukofotlar ato etsin! Bugungiday ota-onaga yaxshilik qilishni ko‘rmaganman.
U esa javob berdi:
— Men bu ishimni (kuni kelib) farzandlarim ham menga shunday muomala qilishlari umidila qilapman. Chunki birrul volidayn (albatta qaytadigan) qarzdir".