1. Qur’oni karimda doimo kecha kunduzdan oldin zikr etiladi:
وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ
“U kecha va kunduzni, Quyosh va Oyni yaratgan Zotdir” (Anbiyo surasi, 33-oyat).
Bu Islom dinida kun Quyoshning botishi, ya’ni kechaning kirishi bilan boshlanishiga dalolat qiladi.
2. Qur’oni karimda doimo o‘lim hayotdan oldin zikr etiladi:
كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ
“O‘lik ekaningizda sizni tiriltirgan Allohni qanday inkor etasiz?” (Baqara surasi, 28-oyat).
الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
“U sizlarni qaysi biringiz chiroyliroq amal qiluvchi ekaningizni sinash uchun o‘lim va hayotni yaratgan Zotdir” (Mulk surasi, 2-oyat).
Buning sababi, inson avval boshda o‘lik bo‘lgan, so‘ngra Alloh taolo uni tiriltirgan.
3. Qur’oni karimda doimo yeyish ichishdan oldin zikr etilgan:
كُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا
“Yenglar, ichinglar, lekin isrof qilmanglar” (A’rof surasi, 31-oyat).
كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
“Sizlar qilib o‘tgan yaxshi amallaringiz evaziga bemalol yeb-ichinglar” (Tur surasi, 19-oyat).
Buning sababi, taom tanovul qilingach albatta, ketidan suyuqlik ichish foydalidur.
4. Qur’oni karimda doimo mevalar go‘shtdan oldin zikr etilgan:
وَأَمْدَدْنَاهُم بِفَاكِهَةٍ وَلَحْمٍ مِّمَّا يَشْتَهُونَ
“Biz ularni ko‘ngillari istaydigan meva va go‘sht bilan quvvatlantirurmiz” (Tur surasi, 22-oyat).
وفاكهة مما يتخيرون ولحم طير مما يشتهون
“O‘zlari tanlab oladigan meva va ishtahalari tortadigan qush go‘shtlari bilan ta’minlarmiz” (Voqea surasi, 20-21-oyatlar).
Buning sababi, taomlanishda avval meva yeb, undan keyin go‘shtli taomni tanovul qilish foydalidir.
Vallohu a’lam bissavob.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam ta’lim berayotgan barcha duolarning tub maqsadi shuki, qay holatda, qanday ishda mashg‘ul bo‘lsangiz ham, qalbingiz faqat Alloh tomonga qarasin. Bu qalbni Alloh taolo O‘zi uchun yaratgan. Ko‘z, quloq, til va boshqa a’zolar dunyoviy ishlar uchun, ular orqali dunyoviy maqsadlarga erishiladi. Lekin qalbni Alloh taolo xolis O‘zi uchun yaratgan. Toki, unda Allohning tajalliysi (nuri) bo‘lsin, Allohning muhabbati ila yashnasin, Allohning zikri ila obod bo‘lsin.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Eng afzal amal bandaning tili Allohning zikri ila nam bo‘lishidir», dedilar.
Tilni Alloh taolo qalbga tushadigan zina qilgan. Til bilan zikr qilaversang, inshaAlloh, u zikr qalbga naqshlanib boraveradi. Alloh taoloning yodi va muhabbati shu darajada jo bo‘lsinki, qalb Alloh taoloning tajalliygohi (nuri tushadigan joy) bo‘lsin. Tariqat, tasavvuf va sulukning asl maqsadi ham shudir.
«Nasihatlar guldastasi» kitobidan