Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Dinlarda zinoga munosabat

21.11.2024   6239   4 min.
Dinlarda zinoga munosabat

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Zino nihoyatda og‘ir gunohdir. Barcha samoviy shariatlar bu gunohning yomonligi va og‘irligiga ittifoq qilgan. Yahudiy, Nasroniy va Islom shariatining ta’limoti bu borada ochiq-oydindir. Quyida ularning xulosasi taqdim qilinadi.

Yahudiy dinida zinoning yomonligi va uning jazosi

Yahudiy shariatida zinoning hukmi haromdir va uni nihoyatda og‘ir jinoyat deb qaror qilingan. Zino eng nopok va iflos qiluvchi amal deb tasdiqlangan. Tavrotda Allohning azobi zinokorlarga bo‘lishi aytilgan.

Alloh taolo juda ko‘p ummatlar va qavmlarni zinoga mubtalo bo‘lganlarida halok qilgan. Alloh taoloning Bani Isroilga, zino qilmanglar, yo‘qsa, sizlarni halok etib, barbod qilamiz, degan amri bor edi. Yahudiy shariatida zinoga og‘ir jazolari tayin qilingan. Tavrot hukmiga ko‘ra zinokorga qatl, toshbo‘ron va yoqib yuborish jazolari tayin etilgan. Zinoning yomonligi nazarda tutilib, nafaqat zino harom deb aytilgan, balki, uning sabab va vositalaridan ham qaytarilgandir. Shunga ko‘ra, badnazarlik, begona ayollar bilan hamsuhbat bo‘lish va hokazo ishlar man etilgan.


Nasroniy dinida zinoga munosabat

Nasroniy dinida ham zino gunohi kabiradir. Injilning juda ko‘p o‘rinlarida bu jinoyatdan qaytarilgan.

Insonlarga qilingan o‘n muhim vasiyatdan biri zino qilmaslik bo‘lgan. Unda zino Allohning g‘azabiga sabab bo‘ladi deyilgan. Nafaqat zinoning o‘zi, balki uning yo‘llari va sabablaridan ham voz kechish ta’kidlangan. Zinokorlar ila aloqa o‘rnatishlikdan qaytarilgan. Nasroniy dini ta’limotida bu mavzuga batafsil va jiddiy e’tibor qilingan.


Islom dinida zinoga munosabat

Dinimizda zino qat’iy harom deb aytilgan. Qur’on va hadis dalillarida zinoning shar’iy va aqliy yomonliklari oshkora bayon qilingan. Masalan, aroq (xamr) ba’zi maslahat (foyda)lar sababidan turli xil bosqichlarda harom qilingan. Lekin zinoni avval-boshdanoq, hech qanday rioyasiz, qat’iy va ochiq tarzda harom, behayolik, yo‘ldan chiqish va yomonlik deb hukm qilingandir. Isro surasining 23-oyatida avval zinodan, undan keyin nohaq qatl etishdan qaytarilgan. Bu tartibning hikmatini bayon qilar ekan. Imom Roziy rahmatullohi alayh shunday yozganlar: «Kufrdan keyin eng katta gunoh nohaq qatldir. Keyin zinodir. Lekin shunga qaramasdan, bu oyatda zinoning zikri qatldan avval keldi. Hikmati shuki, qaysi jamiyatda zino eshiklari ochilsa, unda qatl va talon-toroj keng tus oladi. Zino tufayli qotillik ochiq va oson bo‘ladi. Shuning uchun zino qatldan oldin zikr qilingan» («At-tafsirul kabiyr», 2/199).

Dinimizga ko‘ra, zino shunchalar yomonki, bu ishni qilgan odam iymon nuri va lazzatidan mahrum deb hukm qilingan. Uning duolari maqbul bo‘lmasligi aytilgan. Zino natijasida paydo bo‘ladigan ijtimoiy va shaxsiy musibatlar hamda mushkulliklarni zikr qilish bilan bu gunohning naqadar qabihligi ochiq- oydin ko‘rsatib berilgan.

Erkaklar zimmasiga oilasining obro‘yini saqlash yuklatilgandir. Iffat muhofazasi uchun hatto jon fido etishga ijozat berilgan va unga shahidlik maqomi va’da qilingandir. Oilasining sha’nini rashk qilmaydiganlar esa, dayus va gunohkor sanalgan.

Shuningdek, ayollarning zimmasiga farjlarini qat’iy muhofaza qilish yuklangan.

Jamiyatni zino balosidan saqlash uchun har bir erkak va ayolning zimmasiga aniqlamasdan turib birovni buzuqlikda ayblamaslik, tuhmat qilmaslik amri yuklangan. Tuhmat qilib, isbot taqdim eta olmaydiganlarga qattiq jazo tayinlangan. Shuningdek, zinoning barcha holatlari, ko‘rinishlari, omil va sabablaridan hamda unga bog‘liq har qanday katta-kichik ishlardan nihoyatda qattiq va ochiq-oydin qaytarilgan. Maqsad shuki, jamiyat zinodan butkul pok va omonda bo‘lsin.

Yuqoridagi tafsilotlardan anglash mumkinki, zino juda halokatli, xatarli va og‘ir jinoyat ekan. Uning zararlari ko‘pligidan barchasini bayon qilishning imkoni yo‘q.

Aslida, zinoning zarar doirasi nihoyatda kengdir. U zararlar oxirat va barzax olamigacha ham yetib boradi. Insonning jasadidan oshib o‘tib, qalbi, botini va ruhiga, dini, axloq-odobi va siyratiga ta’sir qiladi. Oila va jamiyatlarni buzadi. Dunyolarni alg‘ov-dalg‘ov qiladi.

«Badnazarlik va zinodan saqlanish» kitobi asosida tayyorlandi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Nima uchun “arafot” deb nomlangan?

04.06.2025   5120   4 min.
Nima uchun “arafot” deb nomlangan?

Arafot so‘zi lug‘atda – bilish, tanish ma’nolarini bildiradi.

Makka shahridan 20 km, Minodan 10 km, Muzdalifadan esa 6 km, Namira masjididan 1,5 km uzoqlikda joylashgan. Uzunligi 11-12 km va kengligi 6,5 km bo‘lgan vodiy. U qattiq katta toshlardan iborat. Janubiy tomonda 168 ta zinasi mavjud.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Odam Ato bilan Havvo onamiz jannatdan chiqarib yuborilganlaridan keyin bir-birlari bilan shu yerda uchrashganlar, deyiladi.

Boshqa bir rivoyatda Jabroil alayhissalom Ibrohim alayhissalomga ushbu makonda haj amallarini o‘rgatib: “Arofta?” (“O‘rgandingizmi?”) deganlarida, Ibrohim alayhissalom: “Ha”, deganlar. Shundan keyin Arafot deb nomlanib qolgan.

Arofat tepaligida bir baland joy borki, u yerni “jabalul rohma”, ya’ni “rahmat tog‘i” deyiladi. Arafa kuni hojilarga yog‘iladigan behisob rahmat va barakalar sababli “rahmat tog‘i” deb nomlanadi. Ushbu tog‘ Ilol, Nobit hamda Quriyn deb ham ataladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafotlaridan 93 kun oldin, hijratning 10 yili Madinadan hajga kelib, arafa kuni shu tepalikka chiqqanlar va oq tuyalarini cho‘ktirib, uning ustida turib “Vidolashuv va’z”ini aytganlar. Bu joy uzoqdan ko‘rinib turishligi uchun ustun shaklida ko‘tarilib, oqqa bo‘yab qo‘yilgan.

Arafotda hajning asosiy arkoni ado etiladi. Arafa kuni bomdod namozi o‘qilgandan so‘ng Minodan Arafotga qarab yo‘lga tushiladi. Zilhijja oyining 9-kuni, ya’ni arafa kuni hojilar shu tepalikka chiqib, to quyosh botgunga qadar ibodat bilan mashg‘ul bo‘ladilar. Arafotda ma’lum muddat turmagan kishining haji haj hisoblanmaydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Haj Arafotdir”, deganlar (Imom Termiziy va Nasoiy rivoyati).

Arafotga chiqishdan oldin g‘usl qilib olinsa yaxshi bo‘ladi.

Arafotga chiqishda va u yerda turganda doim takbir, tahlil, hamd va talbiya (“labbayka”) aytiladi. Arafotda duolar ijobat bo‘ladi. Shuning uchun hojilar ko‘proq duoda, zikrda, tilovatda, iltijoda, chin dildan tazarruda bo‘lishga intilishlari lozim.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Duolarning yaxshisi – Arafot kungi duodir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).

Arafotda quyidagi oyat nozil bo‘lgan: “Bugun Men sizlar uchun diningizni komil qildim, Men sizlarga ne’matimni to‘kis qilib berdim va sizlar uchun Islomni din qilib tanladim” (Moida surasi, 3-oyat).

Arafotda va Rahmat tog‘ida quyidagi duolarni o‘qish tavsiya etiladi:

“Subhanallohi va bihamdihi. Subhanallohil ’aziym”.

Laa ilaha illa anta. Subhanaka inni kuntu minaz-zolimiyn.

Laa havla va laa quvvata illa billahil ’aliyil ’aziym”.

Robbana atina fid-dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ’azaban-nar.

Allohumma aslih li diniyallaziy huva ’ismati amri va aslih li dunyayallati fiha ma’ashiy va aslih liy axirotiyallati fiha ma’adiy, vaj’alil hayata ziyadatalli min kulli xoyrin, vaja’lil mavta rohatalli min kulli sharrin.

A’uzu billahi min jahdil balai va darkish-shaqoi va su’il qazoi va shatamatil a’dai.

Arafotda peshin va asr namozlari bir azon va ikki iqomat bilan qo‘shib qasr qilib o‘qiladi. Hajning amiri xutba o‘qiydi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Arafa kuni, Alloh bandalarni do‘zaxdan ko‘p ozod qilganchalik boshqa biror kun yo‘q!” (Imom Muslim rivoyati).

Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Alloh huzurida Arafot kunidan yaxshiroq kun yo‘q. Alloh taolo dunyo osmoniga (farishtalarga maqtanib) yer ahli bilan faxrlanib aytadi: “Mening chang bosgan bandalarimga qarang! Mening rahmatimdan umidvor bo‘lib,  barcha joylardan keldilar. Vaholanki, ular mening azobimni ko‘rmaganlar. Alloh taolo biror kunda  Arafa kunidek bandani do‘zaxdan ozod qiladigan kun yo‘q, deydi”.

Alloh taolo hajingizni mabrur, sa’yingizni mashkur va gunohingizni mag‘fur qilsin!

Davron NURMUHAMMAD