Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Nima uchun juma kuni qayg‘ularingiz kamayadi?

22.11.2024   8821   3 min.
Nima uchun juma kuni qayg‘ularingiz kamayadi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bir qiz aytadi:

«Xudoning bergan kuni hali u tarafdan, hali bu tarafdan meni g‘am-tashvishlar siquvga oladi. Lekin juma kuni kayfiyatim boshqacha bo‘ladi, qayg‘ularim kamayib, xursandchiligim ortadi. Sizlarga buning sirini aytib beraman.

 

Avs ibn Avs roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar: «Eng afzal kunlardan biri – juma kunidir. Odam alayhissalom shu kuni yaratilgan, ruhi ham shu kuni qabz qilingan. Surga shu kuni puflanadi. Dahshatli qichqiriq ham shu kuni bo‘ladi. Bu kunda menga ko‘p salavot aytinglar, chunki salavotlaringiz menga ko‘rsatib turiladi». Sahobalar «Yo Allohning Rasuli, siz tuproqqa qorishib ketgan bo‘lsangiz, qanday qilib salavotlarimiz sizga ko‘rsatiladi?» dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Alloh azza va jalla anbiyolarning jasadini tuproqqa harom qilgan», dedilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).


Mana shu muborak hadisni eshitganimda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni qanday qilib tanib olishlarini o‘yladim. Har juma kuni aytgan salavotlarim u zotga yetkazib turilar ekan. Rasululloh meni umuman salavot aytmagan yoki juda kam salavot aytgan holimda tanib qolsalar-chi? Buni o‘ylab, o‘zimdan ham, Rasulullohdan ham juda uyalib ketdim. Qiyomat kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni tanib olsinlar, u zotga ko‘p salavot aytganim uchun shafoat qilsinlar deb umid qilib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ko‘p-ko‘p salavot aytadigan bo‘ldim. Har juma kuni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga ko‘proq salavot aytishni odat qildim.

Shundan keyin salavot aytib bo‘lishim bilan ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ko‘rsatilayotganini o‘ylab, juma kunini chinakamiga sevib qoldim. Juma kuni aytgan salavotlarim Rasulullohga ko‘rsatilgani uchun bu kunni intiqlik bilan kutadigan bo‘ldim. Juma kuni tongda bomdod namozini o‘qib bo‘lgach, qalbim shodlikdan entikib ketadigan bo‘ldi, chunki shu kungi salavotlarim suyukli Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga ko‘rsatiladi! Inshaalloh, men bu borada birinchilardan bo‘laman!

Salavotning bundan boshqa foydalari ham bilina boshladi. Juma kuni uyimiz yanada sokin, fayzli bo‘lib qoladi, muammo va tashvishlardan xoli bo‘lib ketadi. Shu kuni onam bilan bir-birimizga yanada mehribon, iltifotli bo‘lib qolamiz. Bularning barchasi, albatta, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga aytgan salavotlarimizning sharofatidir. Hatto uzrli paytimda boshqa kunlarni ruhan siqilib o‘tkazsam ham, juma kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ko‘p salavot aytganim uchun qiyinchiliklar yo‘q bo‘lib ketadi. Men bu holatni taxminan yetti yildan beri kuzatib kelaman. Hozirda esa juma kunlari o‘zgacha baxt, o‘zgacha tetiklik his qilaman. Alloh taolo barcha muslima qizlarni juma kunlari ham, boshqa kunlarda ham Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot aytish halovati bilan siylasin!»

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.

Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

04.06.2025   5427   4 min.
Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat


“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.

Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.

U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.

 

Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:

“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

 

Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!

Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...

Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.

Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.

Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.

Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.

Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!

Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.

Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!

Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.

Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.

Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.

Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”

 

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:

Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim (Moida surasi, 3-oyat).

Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...

Sollallohu alayhi vasallam

Davron NURMUHAMMAD