Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyun, 2025   |   13 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:37
Shom
19:58
Xufton
21:36
Bismillah
09 Iyun, 2025, 13 Zulhijja, 1446

Odam nega o‘z joniga qasd qiladi?

22.11.2024   7172   3 min.
Odam nega o‘z joniga qasd qiladi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

O‘lim har bir insonning hayotdagi oxirgi nafasi, shu bilan har bir insonning abadiyati hal etiladigan eng so‘ngi lahza,  yaxshilik va yomonliklarimizning zarrachasini ham qoldirmay ko‘z o‘ngimizga olib keladigan, hisob qilinadigan vaqt, qabrda jannat bog‘chalaridan bir bog‘cha yoki do‘zax chuqurlaridan bir chuqur bo‘lishini isbotlaydigan holdir.

O‘limning haqiqiy ma’nosini tushunib, uning ulkan mahobatini his etgan olimlar bo‘lar bo‘lmasga o‘lim so‘zini tillariga chiqaraverishdan ham istihola qilganlar. Shuning uchun ham xalqimiz talaffuzida vafot etgan kishiga nisbatan to‘g‘ridan to‘g‘ri o‘lim so‘zi ishlatilmaydi. Balki falon kishi dunyodan o‘tibdilar, yo‘q bo‘lib qolibdilar, omonatni topshiribdilar kabi so‘zlarni ishlatish urfga aylangan.

Bugun esa, bu so‘zga nisbatan yengil munosabatda bo‘lib qolganimiz o‘z joniga qasd qilish illati avj olishiga sabab emasmikan? E’tibor berib qarasangiz, ayrimlarda tushunchaning yetarli emasligi sababidan ko‘pchilik o‘zaro hazillashib ham o‘lim so‘zini ishlatmoqda, hatto ayrim onalarimiz farzandlarini qo‘rqmasdan “o‘lim” so‘zini ishlatib qarg‘amoqdalar.

O‘z joniga qasd qilish illatining bundan ham  dahshatli sabablaridan biri ko‘pchilik yoshi kattalarimiz ham, o‘lim xabarini eshitgan paytda musulmon kishiga xos bo‘lgan odobni ham bilmasligidir. Ko‘pchilik uzoq vaqt kasal bo‘lib yoki qiynalib dunyodan o‘tgan kishini eshitsa, unga munosabat bildirib “tashvishdan, qiyinchilikdan qutulibdi” degan so‘zlarni ham ishlatmoqdalar. Bu kabi gap so‘zlar bilan nafaqat o‘zimiz g‘aflatda yuribmiz, balki yoshlarimizning ham ongini chalg‘itishga, o‘lim bilan osongina o‘ynashishga sababchi bo‘lib qolmoqdamiz. Bu haqda hadisi shariflarda bunday deyiladi:

فعَنْ عَائِشَةَ رضي الله عنها قَالَتْ : قِيلَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ ، مَاتَتْ فُلَانَةُ ، وَاسْتَرَاحَتْ , فَغَضِبَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالَ : إِنَّمَا يَسْتَرِيحُ مَنْ غُفِرَ لَهُ  (رواه أحمد 24192)

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Yo Allohning Rasuli, falon ayol vafot etib, xotirjam bo‘ldi, dunyoning mashaqqatlaridan qutildi deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam g‘azablanib: “Alloh taolo tomonidan mag‘firat etilgan kishigina najot topadi”, dedilar (Imom Ahmad rivoyati).

O‘z joniga qasd qilishning tarqalishiga yana bir jiddiy sabablardan biri mehr-shafqatning yetishmasligidir. Doimo bir-birlari bilan chiqisha olmaydigan, arzimas sabab bilan baqir-chaqirlar bo‘laveradigan oilalarda o‘sayotgan farzandlarning jajjigina qalbi dunyoni ushbu yovuz oila timsolida tasavvur etib ulg‘ayadi. Dunyoni mehrsiz deb tushunib ulg‘aygan farzandning qulog‘iga ikkinchi tomondan o‘lim so‘zi oddiy narsa, hayot qiyinchiliklaridan qutulish yo‘li bo‘lib eshitilib turgandan keyin u nima qilsin?

Bir haqiqatni hech qachon unutmaylik, farzandlarimizga bergan mehrimiz sababidan ham biz ikki dunyoda Robbimiz tomonidan rahm qilinamiz. Alloh taoloning O‘zi aziz xalqimizni bu kabi illatlarning domiga tushib qolishdan O‘z panohida asrasin.

Sh.Isroilov
TII Modul ta’lim tizimi talabasi,
Uchqo‘rg‘on tumani Muhammad Zarif jome masjidi imom-xatibi

Boshqa maqolalar

O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi

02.06.2025   18910   2 min.
O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi

Bugun, 1 iyun kuni Haj va umra ishlari vaziri Tavfiq bin Favzon ar-Rabia taklifiga binoan Jidda shahrida tashkil etilgan 49-haj anjumanida O‘zbekiston delegatsiyasi vazirlar, muftiylar, ulamolar va haj xizmatiga aloqador turli sohalar yetakchilari bilan birga ishtirok etdi. 
 

Mamlakatimiz delegatsiyasi tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev, “Haj” va “Umra” bo‘yicha attashe Shuhrat Amoniy va bir qator soha mutasaddilari qatnashdi.  


Qur’oni karim tilovati bilan boshlangan anjumanni mamlakat Haj va umra ishlari vaziri kirish so‘zi bilan ochib, martabali mehmonlarni Makkai mukarramaga tashriflari va nufuzli tadbirdagi ishtiroki bilan qutlab, haj mavsumini yuqori darajada o‘tkazish yuzasidan amalga oshirilayotgan yangi loyihalar to‘g‘risida so‘zladi. 


Xalqaro anjuman doirasida haj ibodatini yengillashtirish, ziyoratchilarga qulay sharoit yaratish, joriy haj mavsumi yozning issiq kunlariga to‘g‘ri kelayotgani, hojilar salomatliklariga e’tibor qilishlari, Arafot hududidagi Rahmat tog‘iga chiqishdan saqlanishlari, shuningdek, haj xizmatidagi tashkilotlar o‘rtasidagi hamkorlikni mustahkamlash kabi muhim mavzular muhokama qilindi. 


Xalqaro anjumanda Saudiya Arabistoni Podshohligining ziyoratchilarga xizmat ko‘rsatish sohasida amalga oshirayotgan ko‘lamli ishlari haqida so‘z yuritildi. Musulmonlarga xizmat qilish uchun Ikki Muqaddas Masjiddagi eng muhim loyiha va katta o‘zgarishlar taqdimot qilindi. Shuningdek, haj amalini ado etishda qonuniy ruxsatnomalarga va amaldagi qoidalarga rioya qilish alohida ta’kidlab o‘tildi. 


Ma’lumot o‘rnida, ushbu simpozium 1970 yildan buyon har yili o‘tkaziladi. Bu yilgi anjumanda 50 dan ortiq davlatdan 500 dan ziyod olim va mutafakkirlar mavzu yuzasidan muhim masalalarni muhokama qildilar.  


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi O‘zbekiston delegatsiyasi xalqaro haj simpoziumida qatnashdi