Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Yanvar, 2025   |   24 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:19
Quyosh
07:41
Peshin
12:40
Asr
15:48
Shom
17:32
Xufton
18:49
Bismillah
24 Yanvar, 2025, 24 Rajab, 1446

Yaxshisini bering

25.11.2024   3583   3 min.
Yaxshisini bering

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Maktabimizda bufet bo‘lar edi. O‘sha tarafdan ajoyib hidlar kelardida o‘ziyam... Cho‘ntagimizda besh-o‘n tiyin pulimiz bo‘lsa, katta tanaffus bo‘ldi deguncha o‘sha yoqqa yugurardik. Kulcha, «qush tili», ikrali non 5 tiyin edi. Mayizli bulochka 10 tiyin. «Trubochka» – 15 tiyin. Issiq ovqat uchun 20 tiyin kerak edi. Buncha pul menda kamdan-kam bo‘lardi. Shuning uchun ko‘pincha, kulcha yoki usti shakarli, til shaklidagi «qush tili» olar edim.

Bufetimizda ikkita ayol galma-gal ishlardi. Biri, qo‘polligi uchun hamma yomon ko‘radigan – Sharofat opa (ism o‘zgartirildi), ikkinchisi juda muloyim, bolalarga mehribon, kichkinagina farishtasifat, tatar ayoli – Hadiya opa edi. Bu ayol bizning qo‘shnimiz Karim akaning ayoli edi. Ikkovlarini ham Alloh rahmatiga olgan bo‘lsin.

Patnisda taxlangan «qush tili» har xil bo‘lar edi. Orasida qiyshiq yoki cheti kuyganlari ham bo‘lar edi. Sharofat opadan oladigan bo‘lsam, negadir, «qush tili»larning orasidan eng yomonini tanlab olib berar edi. Indolmasdim...

Hadiya opa esa, navbatda bolalar ko‘p bo‘lishiga qaramasdan, erinmay, «qush tili»larning orasidan eng yaxshisini tanlab, jilmayib berar edilar. Hammaga ham shunday qilardilar. Bir kuni onamga shuni aytdim.

– Hadiya opa juda yaxshi xotin-a, oyi?

– Ha, yaxshi ayol. Nega unaqa deyapsan?

– Narsa olsam doim eng yaxshisini olib beradilar. Sharofat opa esa, eng yomonini tanlab beradilar.

 Onam birpas o‘ylab turib:

– Bir kunda patnisdagi o‘sha «qush tili»larning hammasi sotib bo‘linadimi? – deb so‘radilar.

– Ha, to‘rtinchi soatdan keyin borsam bitta ham qolmagan bo‘ladi.

– Qara, Sharofat opa har bir bolaga patnisdagi «qush tili»larning eng yomonidan boshlab sotib tugatadi. Hadiya opa esa har bir bolaga eng yaxshisidan berib tugatadi. O‘sha qiyshiq «qush tili» ham qolib ketmaydi. To‘g‘rimi? Ikkovi ham bor «yazik»larning hammasini sotib tugatishadi. Lekin, bittasi «yomon xotin» deb taniladi. Hamma uni yomon ko‘radi. Ikkinchisi esa, «yaxshi xotin» bo‘lib taniladi. Hamma uni yaxshi ko‘radi. Endi o‘zing xulosa qil, bolam....

Onam rahmatlining mana shu gaplari menga zo‘r dars bo‘lgan. Birov bilan oldi-berdi qilayotganimda doim shu qoidani eslayman. Do‘konimda ikkita bir xil mahsulotning eng yaxshisini ko‘rsatishga harakat qilaman. Ikkinchisi ham qolib ketmaydi. Bir odamga ikkita narsadan yaxshirog‘ini bergan bo‘laman. Ikkinchisiga esa, qo‘limdagi borini bergan bo‘laman.

Ayniqsa, pul oldi-berdisida shunday qilsangiz, hammaga yoqadi. Deylik, birovga ikki million so‘m berishingiz kerak. Sizda har xil miqdordagi qog‘oz pullar bor. Ming so‘mlikdan to 200 ming so‘mlikkacha. Mijoz ko‘rib turibdi. Siz unga pullaringiz orasidan eng yirigini, ularning ham orasidan holati eng yangi bo‘lganini berishga odat qiling. Shunda ro‘parangizdagi insonda bu ishingiz bilan juda yaxshi taassurot qoldirasiz. Eski pullarning ham joyi chiqadi, albatta. Ishlatilmay qolib ketmaydi.

Shu qoidaga bir amal qilib ko‘ring-a!

Shoolim Shomansurov
«Hilol» jurnali 4(61) son

Boshqa maqolalar

Ankabut surasidan 2 go‘zal foyda

15.01.2025   5760   3 min.
Ankabut surasidan 2 go‘zal foyda

Birinchi foyda:

Nega Qur’oni karimda “ankabut” (o‘rgimchak) so‘zi muannas (ayol) shaklida keltirilgan, garchi u muzakkar (erkak jinsida) bo‘lsada?

Oyatda bunday deyilgan:

مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا

Allohdan o‘zgani do‘st tutganlarning misoli, o‘z uyini qurgan o‘rgimchak kabidir... (Ankabut surasi, 41-oyat).

Oyatdagi اتَّخَذَتْ kalimasida ayol jinsiga dalolat qiluvchi ت “t” harfi kelganiga e’tibor bering.

Aslida “عَنْكَبُوتِ” (o‘rgimchak) so‘zi erkak jinsiga taalluqli.

Demak oyatda اتخذ bo‘lishi kerak edi. Lekin, اتَّخَذَتْ shaklida, ayol siyg‘asida keldi.

Zamonaviy ilm-fan shuni isbotladiki, tabiatan urg‘ochi o‘rgimchakkina uy qurishga qodir ekan. Erkak o‘rgimchak esa, faqat to‘rdan foydalanib harakatlanar, lekin uy qurish imkoniyatiga ega emas ekan.

Agar Alloh taolo oyatda “ankabut”ni erkak siyg‘asida zikr qilganida, bu ilmiy va biologik jihatdan noto‘g‘ri bo‘lardi. Ammo Alloh taolo, ayol siyg‘asini ifodalovchi ت “t” qo‘shimchasini keltirishi Kur’oni karim haq kalom ekaniga bo‘lgan iymonimizni yanada mustahkamladi va bizga haqiqatni ko‘rsatdi. Subhanalloh...

 

Ikkinchi foyda:

Urg‘ochi o‘rgimchak, bolalari tug‘ilishi bilan erkagini o‘ldirib, uyning tashqariga uloqtiradi.

So‘ngra bolalar kattalashganda, onasini o‘ldirib, uni ham uydan tashqariga uloqtiradilar.

 

Eng zaif va notavon uy

Alloh taolo Qur’onda buni bitta oyat bilan tasvirlagan:

Holbuki, eng zaif uy o‘rgimchakning uyasidir. Koshki bilsalar edi (Ankabut surasi, 41-oyat).

Odamlar o‘rgimchak uyining jismonan zaifligini bilishgan, lekin uning ma’naviy zaifligini faqat shu zamonda tushundilar. Shuning uchun, oyat: “Koshki bilsalar edi!”, jumlasi bilan yakunlandi.

Shunga qaramay, Alloh taolo Qur’on suralaridan birini shunday yoqimsiz hasharotning nomi bilan atadi. Ushbu sura boshidan oxirigacha fitnalar haqida hikoya qiladi.

Suraning boshlanishi: Odamlar iymon keltirdik deyishlari ila imtihon qilinmay, tark etilishlarini o‘yladilarmi? (Ankabut surasi, 2-oyat).

Davomida:

“Va odamlardan, Allohga iymon keltirdik, deydigan, so‘ngra Allohning yo‘lida ozorlansa, odamlarning fitnasini Allohning azobidek qabul qiladiganlari ham bor. Agar Robbing tomonidan nusrat kelsa, ular, albatta, biz siz bilan birga edik, derlar. Alloh olamlarning ko‘ksilaridagi narsalarni o‘ta bilguvchi zot emasmi?!” (Ankabut surasi, 10-oyat).

Ehtimol, fitnalarga o‘rgimchakning nima aloqasi bor deb o‘ylarsiz?

Javob shuki, fitnalarning bir-biriga chambarchas bog‘liqligi go‘yo o‘rgimchak to‘rining iplariga o‘xshaydi.

Fitnalar shunchalik bir-biriga kirishib ketganki, uni bir-biridan ajratib, farqlab olish juda mushkul. Ular juda ko‘p va murakkab, ammo Allohdan madad tilaganlar uchun ular o‘ta zaif va juda nozikdir.

 

Homidjon domla ISHMATBЕKOV