Bismillahir Rohmanir Rohiym
Qishloq sayrida do‘stlarimdan bir guruhi bir o‘yin o‘ynayotganini ko‘rdim. Ular daraxt shohiga bo‘shagan shisha idishni osib qo‘yib, masofadan turib miltiq bilan mo‘ljalga olishardi. Men ham ularning davrasiga qo‘shilib merganlikda o‘zimni sinab ko‘rishga qaror qildim.
- Bu nima? Miltiqmi? U qanday otiladi? Nima qilish kerak? Shishaga otish kerakmi? Qani, men ham sinab ko‘ray. Ular to diqqatlarini jamlab ulgurmay turib miltiqning tepkisini bosdim va shisha parchalari har tarafga sochilib ketdi.
Buni kutmagan do‘stlarim esa, hayratdan nafaslari ichlariga tushib ketdi. Keyin bilsam, ular bir soatdan beri shu ishni qila olmayotgan ekan. Ularning orasidagi uchtasi merganlik bo‘yicha mukofot olgan, ammo ular ham shishani ura olishmagan ekanlar.
Buning hammasini oldindan bilganimda, albatta, men ham ura olmasdim. Buni, azizlarim, jaholatning jasorati deyiladi.
Agar jaholatning jasorati bo‘lmaganida, biz hech narsa qila olmasdik, chunki oldindan mag‘lubiyatni kutib, o‘zimizni ishonchsiz his qilardik.
Shuning uchun ham o‘sha amerikalik yosh yigit haqida o‘qib hayron bo‘lmadim. U kechikib leksiya zaliga kirib kelib, taxtani ko‘rdi. U yerda yechimini hech kim topmagan tenglama bor edi.
Yosh yigit uni uy vazifasi deb o‘ylab, ko‘chirib oldi. Uyiga qaytib borgach, kechgacha mehnat qilib, nihoyat tenglamani yechdi va ertasi kuni o‘qituvchiga topshirdi.
O‘qituvchi hayratdan o‘ziga kela olmadi va yigitni chaqirib, unga haqiqatni aytdi: bu tenglama yechimsiz, buni tarix davomida matematiklar hech yecha olmagan, o‘qituvchi esa uni taxtaga yechish imkonsiz bo‘lgan tenglama sifatida ko‘rsatgan edi. Ammo haqiqatni bilmagan talaba uni bir kechada yechdi.
Bu yerda bizga jaholatning jasorati kerak, biz o‘z oldimizdagi ishning qiyinligini va bizdan oldin qancha odamlar mag‘lub bo‘lganini o‘ylamasligimiz kerak.
Bu muvaffaqiyatga erishishning yagona usulidir. Agar biz boshlashdan avval qo‘rquvlarimizga berilsak, qora itlar kelib, bizni bir qadam ham tashlashga ulgurmay yorib tashlaydilar.
— Jaholatning jasorati haqida, Dr. Ahmad Xolid Tavfiq.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
“Rajab” so‘zi qanday ma’noni anglatadi?
– Arab tilidagi “rajab” so‘zi o‘zbekchada “ulug‘lash”, “hurmatlash” ma’nolarini ifoda etadi.
Rajab oyi qanday oy?
– Rajab oyi – Alloh taolo urush qilishni harom qilgan (zulqa’da, zulhijja, muharram, rajab) oylardan biridir.
Rajab oyining qanday fazilatlari bor?
– Rajab oyi barakali va ulug‘ oy bo‘lib, undagi ozgina yaxshi amal evaziga ko‘plab ajru savoblar beriladi. Ibodatlar va duolar ijobat bo‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Besh kecha borki, unda duolar rad etilmaydi: rajab oyining avvalgi kechasi; sha’bon oyining yarmidagi kecha; juma kechasi; fitr kuni kechasi va qurbonlik kechasi” (Ibn Asokir rivoyati).
Rajab oyini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazganlar?
– Rasululloh sollallohu alayhi vasallam rajab oyida ro‘za tutganlar. Usmon ibn Hakimdan rivoyat qilinadi: “Sa’id ibn Jubayrdan rajab oyida turganimizda rajab ro‘zasi haqida so‘radim. U: “Ibn Abbosning: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ro‘za tutar edilar, hatto og‘izlarini ochmasalar kerak, der edik. Og‘izlari ochiq bo‘lardi, hatto ro‘za tutmasalar kerak, der edik”, deyayotganini eshitganman”, dedi”.
– Rajab oyi kirganda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Allohumma barik lana fi rajabin va sha’bana va ballig‘na ramazona” (Allohim, rajab va sha’bon oylarida bizlarga baraka ato qilgin va bizlarni ramazon oyiga yetkazgin!”) deb duo qilganlar (Imom Bayhaqiy va Imom Tobaroniy Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilgan).
Ulamolardan biri: “Rajab shamolga, sha’bon bulutga, ramazon yomg‘irga o‘xshaydi. Kimki rajab oyida ekin ekmasa, sha’bon oyida uni sug‘ormasa, ramazon oyida qanday hosil oladi?” degan.
Shunday ekan, ramazonda olajak hosilimiz mo‘l bo‘lmog‘i uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan o‘rnak olgan holda rajab oyida ko‘proq solih amallar bilan birga astoydil duolar qilishni ham unutmaylik!
G‘aflatda qolmaylik, azizlar, vaqt g‘animat, umr bevafo!
Davron NURMUHAMMAD