Agar koinotda Oy bo'lmasa, Yerda 1 sutka, ya'ni bir kecha kunduz 8 soat va 1 yil 1000 kundan iborat bo'lar edi.
Shuning uchun Qur'oni Karimda:
"Quyosh ham, Oy ham aniq hisob bilan sayr qilur" - Rahmon, 5;
"U tong ottiruvchidir. Tunni oromgoh, Quyosh va Oyni esa hisob belgilari qilib qo'ydi. Bu qudratli va Dono zotning o'lchovidir" - An'om, 96;
"U Quyoshni ziyo taratuvchi va Oyni nur sochuvchi etgan hamda yillarning adadini va vaqt va zamonga doir hisobini bilishlaringiz uchun uni Oyni manzillarga bo'lib o'lchab qo'ygan zotdir..." - Yunus, 5;
"Albatta, Allohning nazdida oylarning adadi – Allohning osmonlar va Yerni yaratgan kunidagi bitigiga muvofiq - o'n ikki oydir..." - Tavba, 36;
"Sizdan, Ey Muhammad! hilollar yangi oylar haqida so'raydilar. "Ular odamlarga yil hisobi va haj uchun vaqt o'lchovlaridir", - deb ayting" - Baqara, 189.
Hijriy yil hisobi — musulmonlar yil hisobi. Muhammad sollallohu alayhi vasallamning Makkadan Madinaga hijrat qilib ko'chib o'tishi bilan hijriy yil hisobi boshlangan. U qamariy-oy va shamsiy-quyosh yil hisobiga bo'linadi.
Qamariy bo'yicha yil hisobi 622 yilning 16 iyuli juma kunidan boshlanib, Oyning ketma-ket kelgan ikki bir xil fazasi orasida o'tgan vaqt — sinodik oy, 29,530588 kun, davriga asoslangan.
12 oydan iborat bir qamariy yil 354,3671 kundan iborat. Qamariy yilda 1, 3, 5, 7, 9 va 11-oylar 30 kundan, qolganlari 29 kundan butun qilib olingan.
Oylar tartibi bilan muharram, safar, rabiul avval, rabiul oxir, jumodul avval, jumodul oxir, rajab, sha'bon, ramazon, shavval, zulqa'da va zulhijja deb ataladi. Qamariy yil tropik yildan 10-12 kun qisqa.
Qamariya hisobi Yaqin va O'rta Sharqning ko'p davlatlari va boshqa ba'zi davlatlarda qo'llanadi.
Shamsiy hisob 622 yilning bahoridan, kun va tun teng kelgan kuni — 21 martdan boshlab hisoblanadi.
Keyingi yil boshlari esa 20, 21 yoki 22 martga to'g'ri keladi. Davomiyligi Grigoriy kalendari kabi 365 yoki 366 kundan iborat.
Shamsiy hisob bo'yicha oylarning nomlari hut, hamal, savr, javzo, saraton, asad, sumbula, mezon, aqrab, qavs, jadiy va dalv bo'lib, bu oylar doimo yilning ma'lum bir vaqtlarida keladi.
O'rta Osiyo xalqlari Shamsiy hisobi bo'yicha yilning dastlabki kunlarini Navro'z bayrami sifati nishonlaydilar.
https://t.me/oliymahad/29265
O‘qilishi: Shahidallohu annahu laa ilaha illa huva val malaaikatu va ulul ilmi qooiman bilqisti laa ilaha illa huval ’aziyzul hakiym.
Ma’nosi: "Alloh adolat ila turib, albatta, Undan o‘zga iloh yo‘qligiga shohidlik berdi. Farishtalar va ilm egalari ham guvohlik berdilar. Undan o‘zga iloh yo‘q. U aziz va hakim Zotdir" (Oli Imron surasi, 18-oyat).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida "Allohdan boshqa iloh yo‘q ekanligiga men ham guvohman" desa, Alloh taolo ushbu oyatning harflari adadicha farishtalarni qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for ayttirib qo‘yadi".
U zot alayhissalom boshqa hadisda bunday deganlar: "Kim uyquga yotishidan oldin ushbu oyatni o‘qisa, Alloh taolo yetmish mingta farishtani yaratadi va ular qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for aytib turadilar".
Abu G‘olib aytadilar: "Men Kufaga tijorat qilish uchun borganimda A’mashga qo‘shni bo‘lib turdim. Shunda u kishini har kecha ushbu oyatni takror va takror o‘qigani va undan keyin: "Men ham Alloh guvohlik bergan narsaga guvohman, men ushbu guvohligimni Allohga omonat qilib topshiraman. Qiyomat kunida Alloh taolo menga omonatimni qaytargay" deganlarini eshitar edim.
Shunda u kishidan buning sababini so‘raganimda, aytgan edilar: "Abu Voil menga Ibn Mas’uddan rivoyat qilib aytgan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida ushbu kalimalarni aytsa, qiyomat kunida Alloh taolo unga xitob qilib bunday deydi: "Bandam menga bergan va’dangda turding, ya’ni tavhidda, Men ham O‘z va’damda turaman. Ey, maloikalarim! Jannatning hamma eshiklarini ochinglar, bu bandam xohlagan eshigidan kirsin", deydi".