Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Yanvar, 2025   |   16 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:46
Peshin
12:38
Asr
15:39
Shom
17:23
Xufton
18:41
Bismillah
16 Yanvar, 2025, 16 Rajab, 1446
Maqolalar

Jumani uzrsiz tark etmaslik

6.12.2024   3682   3 min.
Jumani uzrsiz tark etmaslik

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Abu Sa’id roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Kim Allohga va oxirat kuniga iymon keltirgan bo‘lsa, jumaga borsin. Kim biror behuda ish yoki tijorat bilan ovora bo‘lsa, Alloh unday bandadan behojatdir. Alloh g‘aniy va hamiyd Zotdir", dedilar (Tabaroniy rivoyat qilgan).

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning minbar ustida turib: «Yoki qavmlar jumalarni tark qilishdan to‘xtarlar, yoki Alloh ularning qalblariga muhr bosur va so‘ngra g‘ofillardan bo‘lurlar», – deganlarini eshitdim» (Muslim, Nasoiy va Ahmad rivoyat qilishgan).

Abu Ja’d Zomriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Kim pisand qilmay uch jumani tark etsa, Alloh uning qalbiga muhr bosgay", dedilar (Hokim rivoyat qilgan).

«Alloh taolo uning qalbiga muhr bosgay» kalimasining ma’nosi: «johillardan, qalbi qattiqlardan», deb yozib qo‘yadi, qalbini muhrlab, o‘rab qo‘yadi, uning qalbini O‘zining lutfu marhamatidan mahrum qiladi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Biringiz bir to‘da qo‘y olib, shahardan bir-ikki mil uzoqlashadi. O‘t-o‘lan topish og‘irlashganda, undan-da uzoqroqqa jo‘nab ketadi. Juma keladi, lekin u jumaga hozir bo‘lmaydi. Yana juma keladi, lekin u jumaga kelmaydi. Hatto Alloh taolo uning qalbini muhrlab qo‘yadi", dedilar (Ibn Moja rivoyat qilgan).

Jobir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam juma kuni bizga xutba qilib bunday dedilar: "Ey insonlar, Allohga o‘limlaringizdan oldin tavba qiling. Mashg‘ul bo‘lmay turib, solih amallarga shoshilib qolinglar. Doimiy zikrda bo‘lib, Robbingiz bilan aloqani mustahkamlanglar. Oshkora va pinhona sadaqani ko‘paytiringlar, rizqingiz keng bo‘ladi, sizlarga Allohdan yordam yetadi, musibatlaringizning o‘rni bilinmay ketadi. Bilib qo‘yinglar, Alloh taolo jumani mana shu joyda, shu kunda, shu oyda, shu yilda farz qildi. Uning farzligi qiyomatgacha bardavomdir. Kim tirikligimda yoki mendan keyin odil yoki fosiq imomi bo‘la turib, jumani beparvolik va inkor qilgan holda tark qilsa, Alloh taolo uning ishlarini jamlamasin, baraka bermasin. Ogoh bo‘linglar, to tavba qilmaguncha, uning namozi, zakoti, haji, ro‘zasi, yaxshiliklari qabul bo‘lmaydi. Kim tavba qilsa, Alloh taolo uning tavbasini qabul qiladi" (Ibn Moja va Tabaroniy rivoyat qilishgan). 

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: "Kim ketma-ket uch jumani tark qilsa, Islomni ortiga tashlabdi" (Abu Ya’lo rivoyat qilgan).

Ya’ni din arkonlarini tark qilibdi, shariat odoblariga rioya qilmabdi, hasrat va g‘aflatda qolibdi. Qalbi qorayib, amali yomonlashibdi.

“Juma haqidagi oyat va hadislar” kitobidan

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Qiyomatning kichik alomatlari: Quddusning fath etilishi (3 qism)

15.01.2025   3665   2 min.
Qiyomatning kichik alomatlari:  Quddusning fath etilishi (3 qism)

Qiyomat qoim bo‘lishining yana bir belgisi – musulmonlarning Quddusni fath etishi sanaladi.


Siyrat va tarix ilmi bo‘yicha mutaxassislar Quddus fathi Umar roziyallohu anhu davrida hijriy 16 yilida yakunlanganini qayd etishgan.


Hazrati Umar roziyallohu anhuning shaxsan o‘zlari Quddusga mahalliy aholi bilan tinchlik shartnomasi tuzish uchun boradilar va u yerda masjid quriladi.


Imom Ahmad Ubayd ibn Adamdan uning Ka’bul Axbor bilan suhbatini keltiradi:


“Umar roziyallohu anhu so‘radilar:

  •  Namozni qayerda o‘qiganim yaxshi, deb o‘ylaysiz?

Ka’b aytadi:

  •  Agar fikrimni qabul qilsangiz, tosh ortida o‘qiganingiz ma’qul. Shunda butun Quddus oldingizda bo‘ladi.

Umar roziyallohu anhu dedilar:

  •  Yo‘q, bu yahudiylarnikiga o‘xshash bo‘lib qoladi. Men namozimni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ado etgan joyda o‘qiyman.

Keyin Umar roziyallohu anhu qibla tomonga qarab namoz o‘qidilar, so‘ng ridolaridan changlarni qoqib tashladilar.


Shu o‘rinda Ka’bul Axbor rahmatullohi alayh haqida to‘xtalib o‘tsak. U ahli kitoblarning buyuk olimlaridan bo‘lgan. Abu Bakr roziyallohu anhu davrida Islomni qabul qilgan. Umar roziyallohu anhu davrida Madinaga ko‘chib o‘tgan. So‘ngra Shomda yashadi va Usmon roziyallohu anhu davrida vafot etgan.  


Ma’lumki, salibchilar Quddusni 100 yil davomida egallab turdi. Nihoyat bu muborak joyni buyuk jangchi va himoyachi Sulton Salohiddin rahimahulloh fath etgan.


Alloh taolo unga Umar roziyallohu anhuning g‘alabasidek g‘alaba berdi. G‘alaba ko‘lami bo‘yicha unga teng keladigani Konstantinopolni zabt etgan Sulton Muhammad Fotih rahimahulloh edi.


Muhammad Fotih (hijriy 832-886 / milodiy 1432-1481) – 1444 va 1451-1481 yillarda Usmonli sultoni. U fath siyosatini faol olib bordi. Usmonli qo‘shinining 26 ta yurishiga rahbarlik qilgan. Konstantinopolni 1453 yil qo‘lga kiritdi va uni Usmonli xalifaligining poytaxtiga aylantirdi.


Vizantiya mavjudligiga nuqta qo‘ydi, keyin Serbiya (1459), Morea (1460), Trebizond imperiyasi (1461), Bosniya (1463), Evbeyani (1471) fath etdi.


Karaman podshohligi (1471), Qrim xonligi va Albaniyani bo‘ysundirdi (1475), Albaniya (1479). Oqqo‘yunli davlati hukmdori Uzun Hasan bilan muvaffaqiyatli urushlar olib borgan.

Manbalar asosida

Bahriddin XUSHBOQOV

tarjimasi.

Ibratli hikoyalar