Bismillahir Rohmanir Rohiym
Milodiy to‘qqizinchi asr boshlarida Islom olamida hadislarni to‘plab, kitob qilish keng rivoj topdi. Ular orasida Imom Dorimiyning alohida o‘rni bor.
Imom Dorimiy dastlab o‘z yurtida, so‘ngra Damashq, Bag‘dod, Makka, Madina kabi ilm-fan va madaniyat taraqqiy etgan shaharlarda saboq olib, bilimlarini oshirdi.
Alloma Muhammad ibn Ibrohim: “Imom Dorimiy aqlda, fahmda, fazlda, dinda yetuk edi. U zotning yod olish zehni, halimligi, bosiqligi, tirishqoqligi zarbulmasaldir”, deb ta’rif bergan.
Ilm yo‘lida uzoq yillar olib borgan tinimsiz sa’y-harakatlari va izlanishlari natijasida Imom Dorimiy hadis, tafsir va fiqh ilmlarining allomasi darajasiga ko‘tarildi va yirik muhaddis sifatida shuhrat qozondi.
Imom Dorimiyning “Sunan” asari – keng qamrovli va serqirra manba bo‘lib, olimning tafsir, hadis, fiqh ilmlari bo‘yicha egallagan barcha bilimlarining asosini o‘zida mujassam etgan. Asarda bo‘lim va boblarning fiqhiy tartibda berilishi muallifning fiqhiy salohiyati yuksak darajada ekanini isbotlaydi.
Muhaddis Shamsuddin Zahabiy: “Imom Dorimiyning asari o‘z davrining eng mukammal va ishonchli hadis to‘plamlaridan sanalgan”, degan.
Olimning ilmiy merosi ichida alohida o‘rin tutgan, keng qamrovli “Sunan” asari asrlar davomida dolzarbligini yo‘qotmay, shu kunga qadar muhim asarlardan biri sifatida alohida qadrlanadi. Imom Dorimiyining hayoti va ilmiy-ma’naviy merosi, xususan, uning “Sunan” asari yurtimiz ilm-fani va madaniyati tarixini chuqur o‘rganib, xalqimizga yetkazishda, milliy qadriyatlarimizning tiklanishida katta ahamiyatga ega.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam ta’lim berayotgan barcha duolarning tub maqsadi shuki, qay holatda, qanday ishda mashg‘ul bo‘lsangiz ham, qalbingiz faqat Alloh tomonga qarasin. Bu qalbni Alloh taolo O‘zi uchun yaratgan. Ko‘z, quloq, til va boshqa a’zolar dunyoviy ishlar uchun, ular orqali dunyoviy maqsadlarga erishiladi. Lekin qalbni Alloh taolo xolis O‘zi uchun yaratgan. Toki, unda Allohning tajalliysi (nuri) bo‘lsin, Allohning muhabbati ila yashnasin, Allohning zikri ila obod bo‘lsin.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Eng afzal amal bandaning tili Allohning zikri ila nam bo‘lishidir», dedilar.
Tilni Alloh taolo qalbga tushadigan zina qilgan. Til bilan zikr qilaversang, inshaAlloh, u zikr qalbga naqshlanib boraveradi. Alloh taoloning yodi va muhabbati shu darajada jo bo‘lsinki, qalb Alloh taoloning tajalliygohi (nuri tushadigan joy) bo‘lsin. Tariqat, tasavvuf va sulukning asl maqsadi ham shudir.
«Nasihatlar guldastasi» kitobidan