Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ayol to‘rt narsa uchun nikohlanadi: moli uchun, nasabi uchun, jamoli uchun va dini uchun. Sen dindorini tanlagin, qo‘ling tuproqqa qorilgur”, dedilar (Imom Buxoriy, imom Muslim rivoyati).
Har bir qizga uni go‘zal, jozibador va mahliyo deb maqtashlari yoqadi.
Ammo savol tug‘iladi: go‘zallik nima?
Go‘zallik – bu upa, ro‘molcha, krem, lab bo‘yog‘i va ko‘z bo‘yog‘imi?
Yoki sochning rangi, uzunligi, turmacha shakli, belning aylanasi, oyoqlarning chiroyli shakli, yuzning o‘tkir chizmalarimi?
Go‘zallik – faqat kiyim, sumka, tufli yoki ko‘zoynakmi?
Ayollar shunday deb o‘ylashadi.
Ayollar doimo o‘z tashqi ko‘rinishi, o‘lchamlari, ko‘z va lablar atrofiga chizilgan naqshlari haqida o‘ylaydi.
Ular go‘zallikni yuzda chizish mumkin, deb o‘ylashadi. Turli pardozlar va aksessuarlar orqali go‘zallik yaratish mumkin, deb ishonishadi. Ammo ular unutmasinlarki, buning hammasi faqat sirtqi bo‘yoq.
Bu bo‘yoq bir yuvinishda yoki terlagan paytda yuvilib ketishi mumkin. Hatto bu sun’iy go‘zallik erkaklarni hayratga solishi mumkin, ammo u doimiy bo‘lmaydi.
Hatto ayolning tengsiz jismoniy o‘lchamlari ham tug‘ruqdan keyin o‘zgarishi mumkin.
Tashqi go‘zallik doimo yo‘q bo‘lib ketadi. U faqat bitta “qopqon” rolini o‘ynaydi. Chiroy ayolga erkakni o‘ziga jalb etish uchun berilgan vaqtinchalik hadiyadir.
Shuning uchun, ayolning go‘zalligi haqida hukm chiqarishdan avval uning ichki xususiyatlari, ruhiy dunyosiga nazar soling. Go‘zallik – bu odob-axloq, poklik va mehribonlik.
Go‘zallik – bu mehr-shafqat, muhabbat, onalik tuyg‘ulariga boy qalb.
Insoniylikning yuksak darajasi – o‘z tilini, qo‘lini, qalbini va hatto tasavvurlarini pok saqlay olish. Bularning har biri go‘zallikning alohida bir ko‘rinishi.
Shuningdek, yaxshi xulq-atvor, sabr-toqat, kechirimlilik va oddiylik – go‘zallikning ajralmas qismlaridir. Nozik, sezgir ruh, ochiq va rostgo‘y tabiat ham go‘zallikning belgilaridir.
Endi tasavvur qiling, tashqi jihatdan go‘zal bo‘lgan ayol yomon xulqli, makkor, yolg‘onchi va dunyoviy qiziqishlarga to‘la bo‘lsa, uning yuzining go‘zalligi qanday ahamiyatga ega?
Qanday qiymatga ega, agar jozibali lablardan faqat zaharli so‘zlar chiqsa? Yoki chiroyli oyoqlar qo‘pol harakatlar uchun ishlatilsa? Yoki yasangan sochlar ostida aql bo‘lmasa?
Agar bir ayol haqiqiy go‘zallikka ega bo‘lsa, uni faqat tashqi ko‘rinish bilan emas, balki uning shaxsiyati, ma’naviyati va ruhiy olami bilan baholash kerak.
Shuning uchun ayolga hukm chiqarishda faqat ko‘zlar bilan qaramang, balki aqlingiz bilan kuzating. Chunki tashqi ko‘rinish qo‘pol xato qilishi yoki xayolning qurboniga aylantirishi mumkin.
Birinchi qarashdagi go‘zal ko‘rinish chalg‘ituvchi bo‘lishi mumkin. Bunday paytda hislar to‘lqini va hayajon botqog‘i ostida ko‘rish qobiliyati yo‘qoladi. Shunda hatto maymunsimon yuzlar farishtasimon bo‘lib ko‘rinishi mumkin.
Ayol – bu kitob. Uni avvalo aqlingiz bilan o‘qing, tashqi muqovasiga qaramasdan, ichida nima yozilganini tushunib oling.
Hissiyotlar o‘rniga tanqidiy fikrlash usuli bilan yaqinlashing. Aks holda, go‘zal ko‘rinish bilan niqoblangan asl haqiqatni kech anglashingiz mumkin.
Ayollar bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun aql bilan harakat qiladilar va sizni avvalo oshiqqa aylantirib, aqlingizni yo‘qotishingizga harakat qiladilar.
Shunday qilib, ko‘pgina erkaklar haqiqatni juda kech anglaydilar. Haqiqatni anglaganlar esa falsafiy yo‘nalishga burilib, “go‘zallik” haqida o‘ylay boshlaydilar va go‘zallikning o‘ziga oshiq bo‘lib ketadilar.
Ammo hatto bunday falsafiy inson ham ayolning aqlli harakatlaridan chetda qolmasligi mumkin. Chunki ayollar har doim o‘zlari bilan birga “alohida qo‘shimcha kitob” olib yurishadi...
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
Doktor Mustafa Mahmudning “Shayton hukm suradi” asaridan
“Tuzoqqa tushish” parchasi
Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.
Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.
Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.
Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.
Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.
Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.
Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni, yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.
Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.
Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.
Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.
Xolmurod MAMAJONOV,
Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi