Bugun, 16 dekabr kuni Toshkent shahri va Toshkent viloyatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi hamda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita hamkorligida o‘tkazib kelinayotgan namunaviy-amaliy tadbirlarning navbatdagisi Mirzo Ulug‘bek tumanida o‘tkazildi. Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchilik qildi.
“Tepa” jome masjidida o‘tkazilgan tashkiliy yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassislari, Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tuman-shaharlar bosh imom-xatiblari hamda otinoyilari, shuningdek, Mirzo Ulug‘bek tumanidagi masjidlar imom-xatiblari, noiblari, otinoyilar, “Haj-2024” ziyoratchilari, MFYlar raislari ishtirok etdi.
Majlisda Zayniddin domla Eshonqulov kun davomida amalga oshirishi lozim bo‘lgan ishlar haqida so‘z yuritib, Ishchi guruh a’zolari hamda imom-xatiblar hamkorligining muhim jihatlarini tushuntirdi.
So‘ngra ishchi guruh a’zolari tumandagi muammoli va ehtiyojmand oilalarga kirib, hol-ahvol so‘radilar. Ularning taklif, fikr, mulohazalarini tingladilar. Xususan, imom-xatiblar 7 toifaga mansub 103 ta oilaga, otinoyilar 5 toifaga mansub 25 ta oilaga, umumiy hisobda 128 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot hamda amaliy yordam tadbirlarini olib bordilar.
Notinch bo‘lib turgan 13 ta oila o‘rganilib, ularga nasihat qilindi. Muammoning asl sabablarini bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi. Nogiron va kasalmand, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 38 ta oilalarga kirilib, ulardan ko‘ngil so‘raldi, sovg‘a-salomlar berildi, davolanish va dori darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi.
Tadbir doirasida “To‘qaytepa” jome masjidi imom-xatibi Mamadaliyev Sa’dullo tashabbusi bilan saxovatpesha homiylar ko‘magida “Alisherobod” mahallasida istiqomat qilayotgan nogironligi bo‘lgan, uy-joyga ehtiyoji bor 3 farzandli yolg‘iz ayol Qurbonova Iroda oilasiga mahallada qad rostlagan ko‘pqavatli uylardan ikki xonali xonadon xayriya sifatida hadya qilindi
Homiylarni jalb qilgan holda ehtiyojmandlarga oziq-ovqat, kiyim-kechak, uy-ro‘zg‘or buyumlari tarqatildi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi.
Shu kuni Ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan masjidlarda peshin namozini ado qilib, yig‘ilgan qavmga dolzarb mavzularda ma’ruza qilib berdilar.
Shuningdek, Ishchi guruh a’zolari tumandagi imom-xatiblar faoliyatini o‘rganishdi. Jumladan, nizom asosida ish va hujjat yuritish, jamoani boshqarish, masjidni ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar hozirlash jihatlari ko‘rib chiqildi.
Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Mirzo Ulug‘bek tumani imom-xatiblarning ma’naviy-ma’rifiy hamda masjid boshqaruvidagi faoliyatida kuzatilgan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Faqihlarning fiqhga bergan ta’riflarida «dalil» degan so‘z bormi? Yo‘q. Ular faqat mukallaflarning amallari haqida gapirishdi, hukmlarning mukallaflarga nisbatan joriy bo‘lish holatlariga e’tibor qaratishdi. Demak, umumiy qilib aytadigan bo‘lsak, fiqhga ikki xil ta’rif berildi. Biri usuliy ulamolarning ta’rifi, ya’ni «Qur’on va Sunnatdan hukmlarni qay tarzda chiqarib olish haqidagi ilm» degan ta’rif. Ikkinchisi fuqaholar bergan ta’rif bo‘lib, unda hosil bo‘lgan hukmlarning mukallaflarga qanday joriy qilinishi asosiy o‘ringa qo‘yildi. Bu hukmlar mutlaq mujtahidlar tarafidan chiqariladi. Hukmni faqat mutlaq mujtahid chiqara oladi. Ana shu mujtahid muayyan bir hukmni Qur’on va Sunnatdan qanday chiqarganini o‘rganish usul ilmining mavzusidir. Chiqarilgan hukmni o‘zimizga va jamiyatga tatbiq qilish esa muftiy va faqihlarning ishidir.
Demak, fiqhga ikki xil qarash mumkin ekan: hukmni chiqarib olish va uni tatbiq qilish. Bizning xatoimiz shuki, hukmni ishlab chiqish bilan uni tatbiq qilish orasidagi farqni tushunmayapmiz. Tushunmaganimiz uchun ham keraksiz gaplarni gapiryapmiz. Biz yuqorida aytib o‘tgan ikki yo‘nalish – tahallul, ya’ni dinga yengil qarash va tashaddud, ya’ni dinda g‘uluvga ketish yo‘nalishlari yo ikkinchi ta’rifdan bexabar qolishdi, yoki unga e’tiborsiz qarashdi. Ular faqat birinchi ta’rifni, ya’ni hukmni qay tarzda ishlab chiqishni izohlashdi.
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan