Hech qachon o‘ylab ko‘rganmisiz, nima uchun ba’zi kishilar ulkan yutuqlarga erishadi, ba’zilar esa bir xil holatdan chiqa olmaydi? Buning siri biror bir sehr-jodu yoki omadga bog‘liq deb o‘ylaysizmi? Aslo, buning sababi oddiy va ayni paytda hammaga bu imkoniyat berilgan. U ham bo‘lsa - tong!
Tongingiz to‘liq bir kuningizni yo‘nalishlarini aniqlab beradigan kompasdir. Agar kuningiz faol harakat va aniq reja bilan boshlansa, kun davomida oldingizda ulkan imkoniyatlar eshiklari ochiladi. Bordiyu, tongingiz betartib va rejasiz boshlansa, bu kuningizning qolgan qismiga o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatishi tabiiydir.
Tong vaqti shunchaki yangi kunning boshlanish vaqti emas. Balki bu vaqt kuningizni yutuqlar bilan o‘tkazasizmi yoki samarasiz ketkazasizmi, shularni belgilab olish lahzasidir. Qanday qilib deysizmi?
Mutaxassislarning ta’kidlashlaricha, tong vaqti kun tartibini belgilash, energiyani oshirish va aqlni rivojlantirish uchun eng yaxshi vaqtdir. Asosiysi, tongingizni shoshma-shosharlik bilan yoki betartiblik bilan boshlamang. Tong vaqti bu sizning kichik bo‘lsada sarmoyangiz, u sizning shaxsiy va ijtimoiy hayotingizda katta samara berishi mumkin.
Eng muvaffaqiyatli insonlarning aksariyatida tongda bajaradigan muayyan mashg‘ulotlari mavjudligini bilasizmi? Tonggi mashg‘ulotlarga rioya qilish sizda quyidagi ko‘nikmalar hosil bo‘lishiga yordam beradi:
1. Aniq maqsad bilan uyg‘onish.
2. Chalkashliklardan xalos bo‘lish.
3. Ijobiy maqsadlar sari odimlash, kunni unumli o‘tkazish uchun zamin yaratish.
Payg‘ambarimiz alayhissalomdan vorid bo‘lgan tongda aytiladigan duo va zikrlarning ma’no va mazmunlariga bir e’tibor bering-a. Unda insonni hotirjam qiladigan, hayotdan unumli foydalanishga undaydigan, har bir ishda faqat Uning o‘ziga tavakkul qilishga chaqiradigan ma’nolar bor. Demak, har tongni mana shunday g‘oya va aqida bilan boshlashga odatlangan kishining kunida baraka va rivojlanish bo‘ladi, inshaalloh.
Tongni muvaffaqiyatli boshlashning beshta asosiy unsuri bor:
1. Erta uyg‘onish: bunda siz tafakkur qilish, ishlarni rejalashtirish va sokin vaqtdan bahramand bo‘lish imkoniga ega bo‘lasiz.
2. Jismoniy mashqlar: namoz o‘qish va hatto yengil badantarbiya mashqlarini bajarish ham qon aylanishini yaxshilab, tanaga quvvat (energiya) beradi.
3. Hayot (tiriklik) haqida fikr yuritish, ne’matlarga shukr qilish.
4. Kunlik rejani belgilab olish.
5. Sog‘lom ovqatlanish: erta tongda qilingan nonushta kun davomida faol bo‘lish uchun zarur energiyani beradi.
Ertadan boshlab kuningizni shu tarzda boshlang va hayotingizda qanday ijobiy o‘zgarishlar bo‘lishini o‘zingiz kuzating.
Har kuningizni tong sahardan boshlashga odatlaning, kuningiz barakali, ishlaringiz muvaffaqiyatli bo‘ladi. Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam biz ummatlari haqqiga Allohdan tongimizga baraka so‘rab duo qilganlar.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
O‘tgan solih zotlar jamoat bilan namoz o‘qiyolmay qolsalar, bir-birlariga ta’ziya izhor qilishar ekan. Shunday zotlardan biri Hotamul Asom aytadi: “Men jamoatga ulgurmay qoldim, shunda menga Abu Is'hoq Buxoriyning bir o‘zi ta’ziya bildirdi. Agarda o‘g‘lim o‘lib qolsa minglab odamlar ta’ziya izhor qilishadi. Buning sababi odamlar nazdida din musibati dunyo musibatlaridan ko‘ra arzimas sanalganidandir”.
Bugungi kunda oramizda qanchalab odamlar jamoat namozlarini o‘tkazib yuboradilar, jiddiy e’tibor qaratmaydilar. Ba’zida ish, g‘am-tashvishlarning ko‘pligini bahona qilamiz, to‘g‘rimi?! Yana ko‘plar tuni bilan uxlamasdan, bomdod namoziga yaqin uxlab qolishlari ham bor gap.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Zimistonda masjidlar sari odim tashlovchilarga qiyomat kunidagi tamomiy nurning xushxabarini beringlar”[1] deganlarini nahot eshitmagansiz?!
Shayton sizning ustingizdan g‘alabaga erishib, namozda xotirjamligingizni ketkazishiga imkon bermang!
Omir ibn Abdulloh o‘lim to‘shagida yotganlarida azon ovozini eshitib: “Meni qo‘limdan tutinglar”, dedilar. Omir ibn Abdullohga “Axir siz betobsiz-ku”, deyishganida: “Allohning chaqirig‘ini eshitib turib, unga rioya qilmaymanmi”, dedilar. Keyin u kishini qo‘lidan ushlab turg‘izishdi. Masjidda imom bilan shom namozining bir rakatini o‘qidilar va jon taslim qildilar.
Yana bir misol: Sufyon ibn Uyayna azon aytilishidan ilgari namozga borishga ishtiyoqmand bo‘lganlar va doim: “Namozga azon aytilmagunicha masjidga kelib turmaydigan yomon qul bo‘lma. Chunki yomon qul chaqirmaguningcha kelmaydi”, der edilar.
Oisha roziyallohu anho onamiz aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan suhbatlashib o‘tirardik, u zot ham biz bilan gaplashib o‘tirardilar. Bordi-yu, namoz vaqti kirib qolsa, bir-birimizni tanimaganday bo‘lib olardik”[2].
Shukrki, oramizda masjidda birinchi safga joylashish uchun g‘ayrat qiluvchilar ko‘payib bormoqda. Nabiy alayhissalom: “Agarda odamlar azonda va birinchi safda nimalar borligini bilishsa edi, unga erishish uchun qur’a tashlashdan boshqa chora bo‘lmasa, albatta, qur’a tashlagan bo‘lardilar”, deganlar.
Said ibn Musayyab aytadi: “Men ellik yildan beri biror marta birinchi takbirni o‘tkazib yubormaganman. Ellik yildan buyon namozda birorta kishining boshining orqasiga qaragan emasman”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy va Imom Abu Dovud rivoyati.
[2] Mursal hadis. Iroqiyning “Ihyo”ga yozgan taxrijiga qarang (1, 205).