Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Mart, 2025   |   15 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:17
Quyosh
06:35
Peshin
12:37
Asr
16:43
Shom
18:33
Xufton
19:45
Bismillah
15 Mart, 2025, 15 Ramazon, 1446
Yangiliklar

Hayrat va havas, ibrat va ma’rifat maskani

30.01.2025   6184   4 min.
Hayrat va havas, ibrat va ma’rifat maskani

Bu yerdan deyarli har kuni o‘tamiz. Ko‘pincha xizmat yuzasidan, ba’zan qadrdonlarni yo‘qlab, hol-ahvol so‘raymiz, tabarruk maskanlarni ziyorat qilamiz. Toshkentning qoq yuragida barpo etilgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taalluqli muhtasham, muazzam, salobatli majmua har kimning - xoh yurtdoshlarimiz, xoh dunyoning narigi chekkasidan kelgan sayyoh bo‘lsin, barining e’tibori, hayrati va havasi, hayajoniga sabab bo‘layotgan betakror, go‘zal, ulug‘vor, fayzli maskan.

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan qad rostlagan bu majmua  aslida davlat rahbarining xalqchil, ezgulik va savobga, ibratga yo‘g‘rilgan tashabbusining mevasi. Negaki, azaldan xalqimiz qalbida islom ma’rifati yashab kelgan. Bu yog‘du eng og‘ir sharoitlarda ham odamlar ongu shuuri, yuragini aslo tark etmagan. Hatto serzug‘um sho‘rolar davrida ham pokiza imon-e’tiqod, islom nuri ota-bobolarimizga mudom hamroh bo‘lgan.  

Xonadonlar to‘rida avaylab saqlangan Qur’oni Karim, dasturxon ustidagi duolar, savobli an’analar, yumushlarning bardavomligi buning yorqin dalilidir. Onalarimiz umrining poyonida ham muqaddas kitoblar mutolaasiga sho‘ng‘iganlar. Zero, Oyati kalimadagi mo‘jizakor satrlar har qanday g‘amgin, iztirobli, g‘ussaga to‘lgan qalblarga taskin, huzur, sokinlik bag‘ishlaydi. Demoqchi bo‘lganimiz, islomning hayotbaxsh quvvati, ziyosidan bahramand bo‘lish bizlarni bir lahzaga bo‘lsa-da, sira tark etmagan.  

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev g‘oyasi va tashabbusi asosida bundan bir necha yillar avval tamal toshi qo‘yilgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi nainki buyuk ajdodlarimiz merosidan faxrlanish, balki taraqqiyot sari yuz tutgan yangi O‘zbekistonimizda Uchinchi Renessans  asoslarini barpo etishdek ezgu maqsadlarni ko‘zlashi bilan qadrlidir.  

Aytish kerakki, uch qavatli, g‘oyat ko‘rkam ushbu bino mukammal tarzda barpo etilishi bilan birga, undagi ilmiy-ma’rifiy kontentlar, ekspozitsiya zargarona, mukammal, chuqur ilmiy-fundamental asosda  shakllantirilgan. Bu yerda “Islomdan avvalgi sivilizatsiyalar”, “Birinchi Renessans davri”, “Ikkinchi Renessans davri”, “O‘zbekiston XX asrda”, “Yangi O‘zbekiston – yangi Renessans” kabi bo‘limlar tashkil etiladi.  

2024 yilda mamlakatimizda bo‘lib o‘tgan xalqaro forumlar, anjumanlar, Madaniy meros haftaliklari, muloqotlar, mashvaratlar majmua fondini bafurja, to‘kis, asosli, qiziqarli, har jihatdan pishiq-puxta yaratish uchun yaxshigina poydevor bo‘ldi.  

Mamlakatimizning din sohasi bilimdonlari, olimlar, ulamolar, tarixchilar, restavratorlar, muzeyshunoslar, kutubxonachilar, noshir va xattotlar, dizaynerlar, manbashunoslar, raqamli texnologiyalarning bilimdonlari, rassomlar, mohir usta va hunarmandlar, muhandislar bunday ezgu ishga o‘z g‘oya va takliflari, fikrlari, ijodiy loyihalari bilan munosib hissa qo‘shdilar.  

Ayni paytda yurtimiz olimlari bilan birga, eng yetakchi davlatlarning olim va mutaxassislari, yirik universitetlar, muzey va kutubxonalarning, ilmiy markazlar vakillari davlatimiz rahbarining O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy ekspozitsiyasi konsepsiyasini yaratishga oid tashabbusi atrofida faol birlashdilar.  

Ushbu majmuani xalqimizga to‘laqonli taqdim etish g‘oyasi Prezidentimizni doimiy o‘ylantirib, yaxshi ma’noda tashvishga solib kelayotgani, uning hayotga joriy etilishi yo‘lida doimiy amaliy g‘amxo‘rlik va e’tibor ko‘rsatib kelinayotgani mamlakatimizda xalqning ma’rifati, ma’naviy yuksalish masalalari ehtimolki, har qanday sohalardan ustuvor, muhim va dolzarb ekanini ko‘rsatmoqda.  

Davlatimiz rahbarining 29 yanvar kuni  ulkan va noyob loyiha – Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishuvi chog‘ida yurtimizda islom madaniyati bilan bog‘liq qo‘hna tarix bir joyda – O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazida mujassam bo‘lishini alohida ta’kidladi.  

Shubhasizki, ushbu tabarruk majmua yangi O‘zbekistonning ulug‘ bunyodkorlik ramzi, betakror ma’naviy-ma’rifiy merosimiz,  boy tariximiz, kelajakka intilayotgan ona-Vatanimizning o‘ziga xos ko‘zgusiga aylanajak. 

Nazokat Usmonova,

O‘zA muxbiri

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

«So‘ramoqchi bo‘lsang, Allohdan so‘ra»

11.03.2025   1924   4 min.
«So‘ramoqchi bo‘lsang, Allohdan so‘ra»

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:

«Bir kuni Nabiy alayhissalomning ortlarida edim. U zot: «Ey bolakay! Men senga kalimalarni o‘rgataman. Allohni(ng buyrug‘u qaytariqlarini) muhofaza qilgin, shunda U Zot seni muhofaza qiladi. Allohni muhofaza qilsang, U Zotni ro‘parangda topasan. So‘ramoqchi bo‘lsang, Allohdan so‘ra. Ko‘mak istamoqchi bo‘lsang, Allohdan ista. Bilki, agar butun ummat (mahluqotlar) senga biror manfaat berish uchun jamlansa ham, Alloh senga yozgan narsadan boshqasini bera olmaydi. Agar ularning hammasi senga biror zarar yetkazish uchun jamlansa ham, Alloh senga yozgan narsadan boshqasini yetkaza olmaydi. Qalamlar ko‘tarilgan, sahifalar qurigan», dedilar.

Termiziy rivoyat qilgan va bu hadis hasan, sahihdir, degan.

Termiziydan boshqalarining rivoyatida:

«Allohni(ng buyrug‘u qaytariqlarini) muhofaza qilgin, shunda U Zotni ro‘parangda topasan. Allohni farog‘atda tanisang, U seni qiyinchilikda taniydi. Bilki, seni chetlab o‘tgan narsa senga yetmaydi. Senga yetgan narsa seni chetlab o‘tmaydi. Bilki, sabr ortidan yutuq, g‘am-g‘ussa ortidan kushoyish keladi. Va albatta, qiyinchilik bilan yengillik bordir», deyilgan.

 

Sharh: Bir kuni Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning xachirlariga mingashib olib, u zotning ortlarida ketayotgan edilar. Shunda Nabiy alayhissalom u kishiga butun Islom ummatiga zarur bo‘lgan ushbu hadisi sharifdagi gaplarni aytdilar:

«Allohni(ng buyrug‘u qaytariqlarini) muhofaza qilgin, shunda U Zot seni muhofaza qiladi».

Allohning dinidagi amr va nahiylarga qat’iy rioya qilsang, Alloh taolo seni, ahli oilangni va dinu dunyoingni muhofaza qiladi. Zotan, U Zotdan o‘zga muhofaza qiluvchi yo‘q.

«Allohni muhofaza qilsang, U Zotni ro‘parangda ‎topasan».

Banda Alloh taoloning diniga og‘ishmay amal qilsa, duosi to‘xtovsiz qabul bo‘ladigan darajaga ham erishar ekan. Ushbu jumladan anglanadigan haqiqat shudir.

«So‘ramoqchi bo‘lsang, Allohdan so‘ra».

Chunki barcha narsa U Zotning ixtiyoridadir. U Zotdan o‘zga beruvchi yo‘q. Boshqa zohiriy beruvchilar ham U Zotning amri ila U Zotning berganidan beradilar. Shuning uchun oraga boshqani qo‘shmay, to‘g‘ridan to‘g‘ri haqiqiy beruvchining O‘zidan so‘rash kerak.

«Ko‘mak istamoqchi bo‘lsang, Allohdan ista».

Chunki haqiqiy ko‘makchi – U Zotning O‘zidir. Boshqalarning barchasi ko‘makka muhtoj.

«Bilki, agar butun ummat (mahluqotlar) senga biror manfaat berish uchun jamlansa ham, Alloh senga yozgan narsadan boshqasini bera olmaydi‎. Agar ularning hammasi senga biror zarar yetkazish uchun jamlansa ham, Alloh senga yozgan narsadan boshqasini yetkaza olmaydi. Qalamlar ko‘tarilgan, sahifalar qurigan‎».

Foyda ham, ziyon ham Allohdandir. Allohning dunyodagi barcha maxluqotlari jamlanib, senga zarracha foyda yoki ziyon yetkazmoqchi bo‘lsa ham, Alloh taqdiringga bitgan narsadan boshqasi bo‘lmaydi. Shuning uchun hammani qo‘yib, faqat Alloh taoloning O‘zigagina tavakkul qil.

Ushbu rivoyatdan olinadigan foydalar:

1.     Bolalarga xush muomalada bo‘lib, ularga ta’lim-tarbiya berish;
2.     Allohning buyrug‘u qaytariqlariga bo‘ysunish U Zotning muhofazasiga sabab bo‘lishi;
3.     Talab-istaklarni faqat ularni bajo keltiruvchi Zotdan – Allohdan so‘rash kerakligi;
4.     Ko‘mak va yordamni haqiqiy ko‘mak beruvchi Zotdan – Allohdan so‘rash kerakligi;
5.     Foyda ham, ziyon ham Allohdan ekani;
6.     Barcha maxluqotlar jamlanib, bir insonga zarracha foyda yoki ziyon yetkazmoqchi bo‘lsa, Alloh taqdirda bitgan narsadan boshqasi bo‘lmasligi;
7.     Banda farog‘at paytida Allohni yodga olib, toat-ibodatda bo‘lsa, qiyinchilikka yo‘liqqan paytida U Zot uni yordamsiz tashlab qo‘ymasligi;
8.     Sabr ortidan yutuq, g‘am-g‘ussa ortidan kushoyish, qiyinchilik ortidan yengillik kelishi.

«Hadis va Hayot» kitobi asosida
Muhammad Ali Muhammad Yusuf tayyorladi