Buxoro shahridagi Yoshlar markazi majmuasida Buxoro viloyatidagi oliy va o‘rta maxsus diniy ta’lim muassasalari o‘qituvchi va talabalari ishtirokida yig‘ilish bo‘lib o‘tdi.
Unda Buxoro viloyati hokimi o‘rinbosari Azizbek Qalandarov, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bosh mutaxassisi Zulhaydar Sultonov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi xodimi Muhammadamin Nasriyev, Buxoro viloyati bosh imom-xatibi, Mir Arab oliy madrasasi rektori Jobir Elov ishtirok etdi.
Tadbirda so‘zga chiqqanlar ta’lim tizimidagi dolzarb masalalar, yoshlarni yot g‘oyalar ta’siridan asrash, ijtimoiy tarmoqdan to‘g‘ri foydalanish aholi o‘rtasida ma’naviy-ma’rifiy muhitni sog‘lomlashtirish masalalarida nutq so‘zladi.
Aytib o‘tilgan mavzular yuzasidan fikr-mulohazalar bildirilib, tavsiya va takliflar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Hidoyatni haq bilan sobit qilgan, botilni esa ochiq dalillar bilan fosh etgan olamlar Parvardigori Alloh azza va jallaga o‘zining buyukligiga xos hamdu sanolar bo‘lsin.
Islomni bekamu-ko‘st yetkazgan, haqni ochiq-oydin bayon qilgan va har qanday adashuvdan ogohlantirgan janob payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga, sahobalariga va ular orqali haq dinni aniq va to‘g‘ri tushuntirib kelgan ulamolarga ham Allohning rahmati va salavoti yog‘ilsin.
Har bir da’vat va harakat, agar u Islom da’vosi nomidan qilinayotgan bo‘lsa, Qur’on va sunnat mezonlariga muvofiq bo‘lishi lozim.
Aks holda, haq yo‘ldan og‘ish va ummat orasida fitnalar keltirib chiqarish ehtimoli paydo bo‘ladi.
Zero, insonlar ikki jamoaga bo‘linadi: Rahmon jamoasi va shaytonning malaylari.
Alloh taoloning jamoasi tarqoq bo‘lishi aslo mumkin emas.
Alloh taolo Qur’oni karimda marhamat qiladi:
وَمِنَ ٱلَّذِينَ فَرَّقُوا۟ دِينَهُمْ وَكَانُوا۟ شِيَعًۭا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِى شَىْءٍۢ ۚ إِنَّمَآ أَمْرُهُمْ إِلَى ٱللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُوا۟ يَفْعَلُونَ
“Dinlarini (firqalarga) bo‘lib, (turli) guruhlarga aylanganlar (uchun) biror narsada (Siz mas’ul) emassiz. Ularning ishi Allohga (havola). So‘ngra (U) ularni qilib yurgan amallaridan ogoh qilur” (An’om surasi, 159-oyat).
Qolaversa, imom Abu Dovud rahimahulloh Muoviya roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi sharifda Payg‘ambarimiz alayhissalom:
“Ular (firqalar)ning hammasi do‘zaxdadir. Birgina firqa bundan mustasno”, dedilar.
Shunda sahobalar: “O‘sha bir toifa kim, yo Allohning Rasuli!” deyishdi.
U zot alayhissalom: “Jamoatdir”, dedilar. So‘ng qo‘shimcha qilib aytdilar: “Albatta, yaqin orada shunday qavmlar keladi, qutirish kasali bemorni qanday egallasa, ularni havoi nafs xuddi shunday egallaydi”, dedilar.
Haqiqatan, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning bergan xabari voqelikda sodir bo‘ldi.
Havoi nafsga ergashish ko‘paydi. Firqalar, jamoalar ko‘paydi. Holbuki, Alloh taolo:
وَٱعْتَصِمُوا۟ بِحَبْلِ ٱللَّهِ جَمِيعًۭا وَلَا تَفَرَّقُوا۟ ۚ وَٱذْكُرُوا۟ نِعْمَتَ ٱللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَآءًۭ فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِۦٓ إِخْوَٰنًۭا وَكُنتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍۢ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمْ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
“Hammangiz Allohning “arqoni”ni (Qur’on) mahkam tuting va firqalarga bo‘linmang, hamda o‘zaro adovatda bo‘lgan paytlaringizda dillaringizni (tutashtirib) oshno qilib qo‘ygan Allohning ne’matini yodda tuting. Uning ne’mati tufayli birodarlarga aylandingiz. Do‘zax chohi yoqasida turganingizda, sizlarni undan qutqardi. Shoyad haq yo‘lni topgaysizlar, deb Alloh o‘z oyatlarini sizlarga shunday bayon qiladi”, deb marhamat qiladi (Oli Imron surasi, 103-oyat).
Oxirgi asrlarda paydo bo‘lgan, e’tiqodiy qarashlari bir-biridan ajabtovur tarzda farqli bo‘lgan o‘zini “diniy guruh”, deb iddao etuvchi, aslida esa, hokimiyatni egallashni maqsad qilgan siyosiy oqim bo‘lmish, “Hizbut-tahrir”chilarning da’vat qilishda tanlagan uslublarini ko‘rib, yoqa ushlamay ilojingiz yo‘q!
Guruh o‘z harakatlarini shar’iy hukmlarga asoslangan deb iddao qilsa-da, rasululloh sollallohu alayhi vasallam yo‘liga ergashyapmiz, deb ta’kidlasa-da, ularning asl ta’limotlari bu da’volarning mutlaqo asossiz ekanini ko‘rsatadi. Axloq va fazilatli xulqlarni ikkinchi darajaga tushirib, siyosiy manfaatlarni asosiy maqsad qilib olgan bu guruh Islom dinining tamal qadriyatlaridan yiroq ekanini namoyon qiladi.
Aslida “Hizbut-tahrir” jamoasi avvalboshdanoq islomiy odob-axloqni inkor qilib, insoniy qadriyatlarning va diniy fazilatlarning bugungi kunda zarurati yo‘q, deb keladi. Hizb o‘z dasturlarida axloq bilan da’vat qilishni, odamlarni axloqli, insonlar chiroyli xulqlar sohibi bo‘lishini tanqid qiladi.
Lekin ular tarmoqlarda tarqatayotgan tanqidona maqolalarida esa, o‘zlarini yaxshilikka da’vat qiluvchi, ummat peshqadami kabi ko‘rsatishgan, huddi olamda shulargina amri ma’ruf qiladigandek.
Zero, hizbut tahrir shunchalik mug‘ombirki, asli ta’limotini o‘rganib chiqilsa, amri ma’ruf u yoqda tursin, oddiy insoniy axloqqa ham to‘g‘ri kelmaydigan qarashlari juda ham ko‘p ekaniga guvoh bo‘lish mumkin.
Masalan, Hizbut-tahrir a’zolariga tarqatilgan “Hizbut-tahrir manhaji” nomli risolada: “Fazilatli xulqlarga da’vat qilish jamiyatni isloh qilishga va ummatni uyg‘otishga imkoniyat tug‘dirmaydi. Chunki, jamiyatning islohi fikrlar islohi bilan hosil bo‘ladi. Fazilatli xulqlarga da’vat qilish esa zamonaviy musulmonlarning hukmlarini hal qilish uchun yetarli da’vat emas!” (“Manhaj hizb ut-tahrir fi-t-tag‘yir”, 26-27 betlar), deyilgan.
Hizbut tahrirning bu xildagi odob-axloqni, ruhiy xislat va fazilatlarni inkor qilishlari hizbning a’zolari orasida qalbi qattiqlikni, qo‘rslikni keltirib chiqarish uchun zarur edi.
Holbuki, Islom dini mehr-shafqat dini, Islom shariati odob-axloq shariatidir!
Hizbut-tahrirning xiyonati, munofiqligi va noshar’iy ekanini shundan ham bilsa bo‘ladiki, ular dalil qiladigan eng asosiy oyati karimada ham amri ma’ruf va nahiy munkarga buyuriladi. Ya’ni, ta’lim-tarbiyaga, yaxshiliklarga da’vat qilishga, odamlarga odob-axloq o‘rgatishga chaqiriladi. Alloh subhanahu va taolo Qur’on karimda bunday degan:
كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِٱلْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ ٱلْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِٱللَّهِ
“Odamlarga chiqarilgan (ma’lum bo‘lgan) ummatning eng yaxshisi bo‘ldingiz, (ey, musulmonlar!) zero, siz amri ma’ruf, nahyi munkar qilasiz va Allohga imon keltirasiz” (Oli Imron, 110-oyat).
Mazkur oyati karima sababli musulmonlar ummati va ularning ulamolari amri ma’ruf va nahiy munkarni farzi ayn deb ittifoq qilganlar.
Qizig‘i shundaki o‘zlari ijtimoiy tarmoqda tarqatayotgan maqolalarda dalil sifatida keltirgan mana shu oyatni, ya’ni, ana shu farzi ayn bo‘lmish amalni hizbut-tahrir inkor qilib keladi. “Hozir amri ma’ruf va nahiy munkarning zarurati yo‘q, siyosat muhim!”, degan noshar’iy va noislomiy fikrni jar solib olamni g‘avg‘oga to‘ldirishga harakat qiladilar.
Ko‘ryapsizmi, ularning kechagi gapi bugungiga to‘g‘ri kelmaydi. Aslida bular o‘z ta’limotlari telba-teskariligini bilmaydigan darajada g‘alcha yoki johil, noshud va notavon kimsalardir.
Bu oyatga eng to‘g‘ri holda amal qiladiganlar aslida bizning mana shu yurtdagi ulamolardir.
Hizbut-tahrir o‘zini diniy emas, balki siyosiy tashkilot deb e’lon qilar ekan, dindagi jami yaxshilik va xislatlarni inkor qilish yo‘lidan boradi.
Ularning da’vosini qarang: “Hizbut-tahrir siyosiy tashkilotdir. U xayrli amallarning tashkiloti emas!” yoki “Hizbning barcha ishi siyosiy ishdir. Uning ishi ta’limga asoslanmagan. U madrasa emas, uning amali va’z-nasihat ham emas. U siyosiy amaldir!” (“Manhaj hizbut-tahrir fi-t-tag‘yir”, 28-31 betlar; “Hizbut-tahrir”, 25-bet).
Ularning bo‘tqa dinini ko‘ryapsizmi?!
Ha, bu ularning islomidir, haqiqiy Islom esa, bunday noshudlardan bezordir.
Asadulloh Qudratulloh
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.