Aziz vatandoshlar! Avvalo, O‘zbekiston musulmonlari idorasi Farg‘ona viloyati vakilligi, ustoz va ulamolar nomidan barchangizni Ramazon oyi bilan muborak etaman! Iloho, oylarning sultoni bo‘lgan Ramazon har galgidanda fayzli va barakali bo‘lsin!
Ramazon – bu musulmonlarning eng ulug‘ oyi bo‘lib, u Alloh taoloning marhamati va barakasi yog‘iladigan, savoblar ko‘payadigan, duo va tavbalar qabul bo‘ladigan mo‘tabar oydir. Ushbu oyni chin dildan e’zozlab o‘tkazish, ro‘za tutish, Qur’on o‘qish, xayr-ehson qilish va yaxshilikni keng yoyish har bir musulmon uchun sharafdir.
Ramazon oyining ulug‘ligini tasdiqlovchi oyatlar va hadislarda uning fazilatlari alohida ta’kidlangan. Alloh taolo Qur’onda shunday marhamat qiladi:
“Ramazon oyi – unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq-oydin hujjatlar bo‘lib, Qur’on nozil qilingan” (Baqara surasi, 185-oyat).
Bu oy Alloh taolo tomonidan mo‘minlarga rahmat sifatida yuborilgan bo‘lib, unda Qur’on nozil bo‘lgan. Shuningdek, Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom Ramazon oyining ulug‘ligi haqida shunday marhamat qilganlar:
“Ramazon ro‘zasini iymon va savob umidida tutgan odamning o‘tgan gunohlari kechiriladi”.
Bu hadisdan ham ko‘rinib turibdiki, Ramazon musulmonlarga gunohlardan poklanish, qalbini tozalash va Allohning rahmatiga erishish imkoniyatini beradi.
Ramazon – bu faqat och va tashna yurish oyi emas, balki mo‘minlarning o‘zini tarbiya qilish, gunohlardan tiyilish va jamiyatga foyda keltirish vaqti hamdir. Ayniqsa, xayr-ehson qilish bu oyda alohida ahamiyat kasb etadi.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Ramazon oyida barcha odamlarga mehribon bo‘lib, saxovatda barchaga namuna bo‘lganlar. Ibn Abbos roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadisda shunday deyiladi:
“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam eng saxovatli inson edilar. Ramazonda Jabroil alayhissalom u zotning huzurlariga keladigan paytlarda esa yanada saxiy bo‘lib ketardilar. U zot sollallohu alayhi vasallam insonlarga esuvchi shamoldan ham tezroq saxiylik qilishga shoshardilar” (Buxoriy va Muslim rivoyati).
Bu hadisdagi tasvir Payg‘ambarimizning xayr-ehson qilishdagi shijoat va mehribonliklarini ochiq-oydin namoyon etadi.
Tarixda Ramazon oyida xayr-ehson qilib, odamlarga foyda keltirgan buyuk insonlar juda ko‘p bo‘lgan. Bir necha ibratli voqealar:
Muallo ibn Fazl aytadilar: “Solih zotlar Ramazon oyi kirishidan olti oy oldin Alloh taolodan Ramazon oyiga yetkazishini so‘rab duo qilar edilar. Ramazondan keyingi besh oy mobaynida Ramazon oyida qilgan ibodatlari va solih amallarini qabul qilishini iltijo qilib so‘rardilar”.
Imom Zahabiy rahmatullohi alayh aytadi: “Hammod ibn Abu Sulaymon saxiy boy kishi edi. Ramazon oyida har kuni yuz kishiga iftorlik qilib berardi. Iyd namozi o‘qib bo‘lingandan so‘ng ularning har biriga yuz dirhamdan ehson berardi”.
Bu kabi ibratli holatlar bugungi kunda biz uchun ham namunadir. Agar har bir musulmon qo‘lidan kelganicha odamlarga yaxshilik qilsa, jamiyat yanada ahil va barakali bo‘ladi.
Ramazon oyi – bu nafaqat ro‘za tutish, balki insoniylik, saxovat va ezgulik oyidir. Har bir mo‘min bu oyda imkon qadar Qur’on o‘qib, Allohga yaqinlashishi, xayr-ehson qilib, muhtojlarga yordam berishi, oilasi, qo‘shnilari va jamiyat uchun foydali ishlarni qilishga harakat qilishi lozim.
Bu oyda qilingan har bir yaxshilik, ozgina sadaqa va hatto birovga mehr bilan muomala qilish ham katta savoblarga sabab bo‘ladi. Zero, Payg‘ambarimiz alayhissalom aytganlar: Kimki ro‘zadorni iftor qildirsa, bas, unga uning savobi mislicha berilur (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Shunday ekan, ushbu muborak oyda vaqtimizni behuda o‘tkazmasdan, ibodat va yaxshiliklar bilan band bo‘laylik. Alloh taolo barchamizni Ramazon oyining barakalaridan bahramand qilsin!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi
Bugungi kunda “jihod” so‘zi atrofida turli noto‘g‘ri tushunchalar tarqalmoqda. Ayrimlar uni g‘arazli maqsadlarda talqin qilib, yoshlarimizni aldashga, to‘g‘ri yo‘ldan og‘dirishga harakat qilmoqda. Shuning uchun ham biz haqiqiy jihod nima ekanini bilishimiz, uning tarixiy va shariatdagi o‘rnini to‘g‘ri anglashimiz juda muhimdir.
Jihod bu – ijtimoiy tarmoqlarda keng tarqalayotgan ba’zi bir “da’vatchilar” da’vo qilayotganidek islomni kuch bilan yoyish, qurol yordamida tarqatish vositasi emas. Aksincha, dushmanlikni ketkazish, zulmni bartaraf etish va zaiflarni himoya qilish yo‘lidir.
Tarixdan ma’lumki, Nabiy sollallohu alayhi vasallam sahobalarni iloji boricha qo‘lni tiyishga va mushriklarni kechirishga chaqirar edilar. Hatto o‘zini himoya qilish uchun ham kofirlarga qarshi jang qilishga ruxsat yo‘q edi. Alloh taolo: “O‘zlariga qarshi urush ochilganlarga zulm qilingani uchun ularga (urush uchun) izn berildi. Alloh ularga nusrat berishga o‘ta qodirdir” (Haj 39) oyatini nozil qildi va bu musulmonlar uchun kofirlarga qarshi urush qilishga izn beruvchi birinchi oyat bo‘ldi. E’tibor bering! Alloh taolo “O‘zlariga qarshi urush ochilganlarga zulm qilingani uchun…” demoqda. Demak, Quraysh kofirlari Nabiy sollallohu alayhi vasallamga va u zotning sahobai kiromlariga istaganlaricha ozor berishgan, zulm qilishgan va musulmonlarga qarshi urush ochishgan. Va nihoyat mazkur oyat karima bilan musulmonlarga mazlum bo‘lganlari, azob-uqubatga qolganlari uchun kofirlarga qarshi urush qilishga ruxsat berilgan.
Shuni ham ta’kidlash joizki, jihod – hech qachon hukumat barpo qilish yoki yo‘q joydan qo‘zg‘olon ko‘tarish uchun joriy etilmagan.
Bugungi tinchlik va musulmonlar ibodatlarini emin-erkin bajarayotgan zamonda ijtimoiy tarmoqlar orqali jihod oyatlaridan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalanishmoqda.
Qur’oni karimda jihod va qitoldan ko‘ra juda ko‘p uchraydigan va takror-takror keladigan “afv”, “kechirim”, “lutf”, “adolat” kabi so‘zlarni ham borligini unutmang! Yoshlarning umrini xazon qilmang! .
Demak, jihod – bu qurol yordamida islomni tarqatish yoki notinchlik chiqarish emas, nafsga qarshi kurashishdir. Bugun tinchlik hukm surayotgan yurtimizda asosiy jihod – ilm olish, yaxshilikka da’vat qilish, yomonlikdan qaytarish va nafsni isloh qilishdir.
Haqiqiy najot – birlikda, tinchlikda va to‘g‘ri aqidadadir.
Alimardon Karomatov,
Xoja Buxoriy o‘rta maxsus islom ta’lim muassasasi
Matbuot kotibi