Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Alloh taolo: «Qur’on o‘qigan chog‘ingda, Allohdan quvilgan shayton(sharri)dan panoh so‘ragin», degan (Nahl surasi, 98-oyat).
Ya’ni, avval «A’uzu billahi minash-shaytonir rojiym»ni aytib turib, keyin Qur’on qiroatini boshlagin, deyilmoqda.
«A’uzu billahi»ni aytish Qur’oni Karim tilovati uchun tilni poklaydi, kishini Allohning Kitobi bo‘lmish Qur’oni Karimni o‘qishga tayyorlaydi, shaytonning vasvasasidan saqlaydi, butun vujudi va shuurini Alloh tomon buradi.
Xuddi shu oyati karimadan ulamolarimiz Qur’on o‘qishni boshlamoqchi bo‘lgan har bir insonga «A’uzu billahi»ni aytish vojibligi hukmini chiqarganlar. Chunki Alloh shunga amr qilmoqda. Allohning amri har bir mo‘minga vojibdir. Uni qilmagan odam gunohkor bo‘ladi.
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ t قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ r إِذَا قَامَ إِلَى الصَّلَاةِ بِاللَّيْلِ كَبَّرَ ثُمَّ يَقُولُ: سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، وَتَبَارَكَ اسْمُكَ، وَتَعَالَى جَدُّكَ، وَلَا إِلَهَ غَيْرُكَ، ثُمَّ يَقُولُ: اللهُ أَكْبَرُ كَبِيرًا، ثُمَّ يَقُولُ: أَعُوذُ بِاللهِ السَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ مِنْ هَمْزِهِ وَنَفْثِهِ وَنَفْخِهِ. رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ.
Abu Sa’iyd roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kechasi namozga tursalar, takbir aytar edilar va so‘ngra:
«Subhanakallohumma va bihamdika va tabarokasmuka va ta’ala jadduka va laa ilaaha g‘oyruk», der edilar.
Keyin esa «Allohu akbaru kabiyro», undan keyin «A’uzu billahis-samiy’il a’liymi minash shaytonir rojiymi min hamzihi va nafsihi va nafxihi», der edilar».
«Sunan» egalari rivoyat qilganlar.
Sharh: Imom Termiziy «Ushbu hadis bu bobdagi eng mashhur hadisdir», deganlar.
Hanafiy va Hanbaliy mazhablari sanoga ushbu duoni o‘qishni ixtiyor qilganlar. Duoning ma’nosi:
«Allohim! Sening O‘zingni poklab yod etaman va Senga hamdu sano aytaman. Isming muborak bo‘ldi. Sha’ning oliy bo‘ldi. Sendan boshqa ma’bud yo‘q».
U zot so‘ngra:
«A’uzu billahis samiy’il a’liymi minash shaytonir rojiymi min hamzihi va nafsihi va nafxihi», deb turib, namoz qiroatini boshlar ekanlar.
«Hadis va hayot» kitobining 4-juzi
asosida tayyorlandi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.
Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.
Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.
O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.
Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib:
لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.